«Εν αναμονή κλιμάκωσης του πολέμου στην Ουκρανία», γράφει ο δημοσιογράφος Κώστας Ονισένκο, στο νέο του άρθρο για το iefimerida.gr.
Εντός των επόμενων εβδομάδων -σύμφωνα με διάφορους αναλυτές- αναμένεται η νέα μαζική επίθεση των Ρώσων κατά ουκρανικών θέσεων. Σήμερα συμπληρώνονται έντεκα μήνες από τη ρωσική εισβολή. Σε ένα μήνα, στις 24 Φεβρουαρίου, συμπληρώνεται ένας χρόνος.
Εκτός από την παθολογική εμμονή των Ρώσων στις «επετείους», ο ένας χρόνος αναγκαστικά θα φέρει μαζί του κάποιου είδους «απολογισμό», τουλάχιστον στις τηλεοράσεις. Σε αυτό τον «απολογισμό», το Κρεμλίνο κάτι θα πρέπει να πει στους υπηκόους του: Τι έκανε ο στρατός, τι κατάφερε, αν άξιζαν τον κόπο οι θυσίες που έγιναν, δηλαδή οι χιλιάδες νεκροί στρατιώτες, η διεθνής απομόνωση, ο πληθωρισμός και η αβεβαιότητα. Αυτή την ημέρα το Κρεμλίνο ή θα πρέπει να έχει μια σαφή απάντηση -ότι, για παράδειγμα, κατέλαβαν όλο το Ντονμπάς-, ή η κατάσταση να είναι τόσο τεταμένη ούτως ώστε οι ερωτήσεις τέτοιου είδους να είναι περιττές.
Τις προηγούμενες μέρες αρκετοί ήταν εκείνοι που περίμεναν ότι ο Πούτιν θα εξαγγείλει νέο κύμα επιστράτευσης ή και θα θέσει τη χώρα και επίσημα σε κατάσταση πολέμου. Αυτό μέχρι στιγμής δεν έγινε. Ενδεχομένως, η επιστράτευση να γίνει (και να γίνεται ήδη), αλλά χωρίς καμία εξαγγελία, ως συνέχεια της προηγούμενης εντολής του Πούτιν, η οποία -σύμφωνα και με τον εκπρόσωπό του Ντμίτρι Πεσκόφ- παραμένει σε ισχύ.
Ταυτόχρονα με την επιστράτευση, ήδη στον ρυθμό του πολέμου έχει μπει η ρωσική «αμυντική» βιομηχανία, στην οποία οι εργάτες δουλεύουν τρεις βάρδιες. Οι Ρώσοι ενισχύουν την παρουσία τους από την πλευρά της Ζαπορίζια, στο Ντονμπάς, και ίσως στη Λευκορωσία και αλλού.
Ως προαγγελία μιας νέα ευρείας επίθεσης θεωρούν ορισμένοι και την αλλαγή που έγινε στη διοίκηση της λεγόμενης «ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης». Στη θέση του επικεφαλής της επίθεσης τοποθετήθηκε ο επί 10 χρόνια επιτελάρχης των ρωσικών Ενόπλων Δυνάμεων, Βαλέρι Γεράσιμοφ. Μετά τον υπουργό Αμυνας, μια θέση πολιτική και όχι στρατιωτική, ο Γεράσιμοφ είναι το υψηλότερα ιστάμενο πρόσωπο στον ρωσικό στρατό. Εκτός από το συμβολικό χαρακτήρα της τοποθέτησης, θεωρείται ότι ο Γεράσιμοφ ίσως να μπορέσει να διαχειριστεί καλύτερα την κατάσταση και να αποφύγει τα διοικητικά προβλήματα των περασμένων 11 μηνών, καθώς όλος ο στρατός, δηλαδή όλες οι μονάδες όλων των όπλων, είναι υπό την ευθύνη του. Με άλλα λόγια, αν αποφασίσει κάτι, δεν θα χρειάζεται να περιμένει την έγκριση και την εντολή κανενός άλλου.
Πρόσφατα, ο επικεφαλής του Ευρωκοινοβουλίου, Σαρλ Μισέλ, δήλωσε ότι οι επόμενες δύο-τρεις εβδομάδες «θα είναι κρίσιμες» για τον πόλεμο. Αυτές τις μέρες ανάλογη άποψη έχουν εκφράσει και άλλοι πολιτικοί με κύρος και γνώση της κατάστασης. Φαίνεται, λοιπόν, ότι σύντομα θα δούμε μια σημαντική κλιμάκωση στα μέτωπα της Ουκρανίας, ίσως τη σημαντικότερη από την περασμένη άνοιξη.
Ποιος θα είναι ο στόχος της νέας επίθεσης;
Μιλώντας με στελέχη των ουκρανικών Ενόπλων Δυνάμεων διαπιστώνω ότι είτε οι Ουκρανοί προετοιμάζονται για όλα τα ενδεχόμενα είτε προσπαθούν και αυτοί να παραπλανήσουν τους Ρώσους όσον αφορά τις προθέσεις τους.
Η επίθεση των Ρώσων αναμένεται να γίνει με το «υπόλοιπο» των επιστρατευμένων, ο αριθμός των οποίων εκτιμάται στις 150.000. Τα σημεία στα οποία αναμένεται αυτή η επίθεση εκτιμάται ότι θα είναι τουλάχιστον τρία ταυτόχρονα ή και περισσότερα. Αυτό εξυπηρετεί διάφορους σκοπούς, κυρίως τη διάσπαση του ουκρανικού στρατού και μετέπειτα την επικέντρωση στους δύο κυρίως στόχους.
Κατά την επικρατέστερη άποψη, οι κύριοι στόχοι έχουν ήδη καθοριστεί. Ο ένας θα είναι κάπου στο Ντονμπάς και ο δεύτερος κάπου αλλού, ενδεχομένως στις περιφέρειες Ζαπορίζια, Χαρκόβου ή κοντά στο Ντνίπρο. Μάλιστα, πιθανολογείται ότι σε αυτό το πλαίσιο ίσως να εντάσσεται ο πρόσφατος βομβαρδισμός πολυκατοικίας στο Ντνίπρο, συνέπεια του οποίου ήταν ο θάνατος 46 άμαχων πολιτών. Στόχος της επίθεσης, σύμφωνα με αυτή την εκδοχή, ήταν ο έλεγχος της αεράμυνας της συγκεκριμένης περιοχής.
Μια άλλη εκδοχή, λιγότερο πιθανή, είναι πως οι Ρώσοι αναμένεται να ξεκινήσουν την επίθεση σε πολλά μέτωπα ταυτόχρονα και να καθορίσουν στη συνέχεια τον κύριο στόχο, αξιολογώντας τις αδυναμίες του αντιπάλου. Κοινώς, να πάνε εκεί που θα βρουν τη μικρότερη αντίσταση.
Σε τι έχουν να ελπίζουν οι δύο πλευρές;
Οι Ουκρανοί έχουν αποδειχθεί ικανότεροι στον πόλεμο από τους Ρώσους. Κατάφεραν με λιγότερες δυνάμεις και με πολύ λιγότερο εξοπλισμό να σταματήσουν την προέλαση των Ρώσων την περασμένη άνοιξη και να ξεκινήσουν μεγάλη αντεπίθεση λίγους μήνες αργότερα.
Ωστόσο, αυτή η ικανότητα έχει όρια, όπως είδαμε πρόσφατα στο Σολεντάρ. Ο ανθρώπινος πόρος είναι κάτι που διαθέτει σε αφθονία η Ρωσία, ενώ οι ελπίδες ότι η επιστράτευση θα σκοντάψει στις κινητοποιήσεις Ρώσων πολιτών έχει σβήσει διά παντός. Ταυτόχρονα, αν και παρωχημένα τα όπλα που διαθέτουν και ακόμα κατασκευάζουν οι Ρώσοι, είναι πολύ περισσότερα από εκείνα που διαθέτουν οι Ουκρανοί, ακόμα και μετά τη βοήθεια από τις άλλες χώρες.
Η ρωσική μηχανή πολέμου θα ρίξει χωρίς δισταγμό ακόμα μια εκατοσταριά χιλιάδες άτομα σε βέβαιο θάνατο, προκειμένου να διεκδικήσει τους πολιτικούς στόχους του Πούτιν. Στη συνέχεια, μπορεί να μαζέψει και να στείλει και άλλους.
Αυτό, ωστόσο, δεν αρκεί για να πετύχουν οι Ρώσοι τους στόχους τους και τώρα το σχέδιο φαίνεται να έχει αλλάξει και να στοχεύει στην εξάντληση τόσο της Ουκρανίας όσο και των χωρών που τη βοηθούν.
Παράλληλα με τον πόλεμο, οι ρωσικές μυστικές υπηρεσίες φαίνεται να εντείνουν τον υβριδικό τους πόλεμο εντός των δυτικών κρατών, χρησιμοποιώντας τα υποχείριά τους στα πολιτικά κόμματα και στα ΜΜΕ. Παρατείνοντας τον πόλεμο στο μέγιστο και δημιουργώντας την εντύπωση ότι «είναι διατεθειμένοι να πολεμούν αιώνια», οι Ρώσοι ευελπιστούν ότι οι δυτικές χώρες αλλά και η Ουκρανία θα κουραστούν και αργά ή γρήγορα θα καθίσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Στόχοι των Ρώσων σήμερα δεν είναι μόνον η κατοχύρωση -έστω- μέρους των εδαφών στα οποία εισέβαλαν, αλλά και η άρση των κυρώσεων.
Οι κυρώσεις, παρά το γεγονός ότι οι Ρώσοι υποστηρίζουν το αντίθετο, όχι μόνο καταστρέφουν τη ρωσική οικονομία αλλά και γυρίζουν τη χώρα δεκαετίες πίσω. Σε μερικά χρόνια, η Ρωσία αναμένεται να είναι υπανάπτυκτη όχι μόνο πολιτικά αλλά και τεχνολογικά.
Οι περιορισμοί στις εισαγωγές φυσικού αερίου (κυρίως η απεξάρτηση της ευρωπαϊκής αγοράς) και το πλαφόν στην πώληση πετρελαίου αναγκάζει τη Ρωσία σε υποτίμηση του νομίσματος και σε χρήση του στρατηγικού της αποθέματος χρημάτων.
Αναλυτές εκτιμούν ότι έτσι όπως πάει η κατάσταση, ακόμα και στην περίπτωση που αυξηθούν οι ανάγκες της Κίνας σε ενέργεια, τα οικονομικά αποθέματα της Ρωσίας επαρκούν για δύο χρόνια.
Απάντηση της Ουκρανίας
Το προηγούμενο διάστημα η Ουκρανία ετοίμαζε μια μεγάλη αντεπίθεση, ανάλογη με εκείνες του περασμένου καλοκαιριού. Και ενώ αρχικά φαινόταν ότι η ουκρανική επίθεση θα προηγηθεί της ρωσικής, σήμερα ενδεχομένως τα πράγματα να άλλαξαν.
Στις πρόσφατες επαφές που είχαν οι Ουκρανοί με τους δυτικούς, και αναφέρομαι κυρίως στην πρώτη κατ’ ιδίαν συνάντηση του Ουκρανού επικεφαλής των Ενόπλων Δυνάμεων, Βαλέρι Ζαλούζνι, με τον Αμερικανό επιτελάρχη Μαρκ Μίλι, οι Ουκρανοί φαίνεται να δέχθηκαν συμβουλές να καθυστερήσουν τη δική τους αντεπίθεση. Αυτό αφορά κυρίως τον χρόνο που χρειάζεται προκειμένου να έρθουν τα νέα ισχυρά όπλα των δυτικών (μεταξύ των οποίων και εκείνα που συμφωνήθηκαν στην πρόσφατη συνεδρίαση του Ράμσταιν), αλλά και να εκπαιδευτούν οι στρατιώτες στη χρήση τους.
Εκείνο που φαίνεται σήμερα να αποτελεί το κυριότερο σχέδιο των Ουκρανών είναι να περιμένουν την επίθεση των Ρώσων, κατά την οποία να επιχειρήσουν να τους εξαντλήσουν στο μέγιστο, προκειμένου στη συνέχεια να εξαπολύσουν την αντεπίθεσή τους.
Οι περισσότεροι αναλυτές τοποθετούν την κυρίως κλιμάκωση των μετώπων στα τέλη Φεβρουαρίου-μέσα Μαρτίου. Εξάλλου, μετά το τέλος Μαρτίου επανέρχεται και ο παράγοντας του καιρού, καθώς το έδαφος, που μόλις κατάφερε να παγώσει μετά την παρατεταμένη καλοκαιρία του φετινού χειμώνα, θα αρχίσει πάλι να μαλακώνει, καθιστώντας δύσκολη τη μετακίνηση του βαρέος οπλισμού.
Όπως εκτιμούν, η κρισιμότητα αυτών των εβδομάδων στην τελική έκβαση του πολέμου θα είναι παρόμοια με το αντίστοιχο διάστημα του 2022.