Ο Ντόναλντ Τραμπ γνώριζε τους κινδύνους της πανδημίας του νέου κορωνοϊού, αλλά επέδειξε ένα τέτοιο έλλειμμα ηγεσίας στην κρισιμότερη μέχρι σήμερα περίοδο της προεδρίας του, ώστε προκάλεσε μια κρίση επικών διαστάσεων στις ΗΠΑ, σχολιάζει ο Guardian.
Την ώρα που ο κορωνοϊός σαρώνει τις ΗΠΑ με πάνω από 2.000 νεκρούς και 120.000 κρούσματα οι ανταποκριτές της βρετανικής εφημερίδας στη Νέα Υόρκη επιχειρούν μια αποτίμηση των μέχρι τώρα επιλογών και διακηρύξεων του Ρεπουμπλικανού προέδρου αναδεικνύοντας τις τραγικές αποτυχίες και παραλείψεις του ίδιου και της κυβέρνησής του σε σύγκριση με τα μέτρα που έλαβαν άλλες χώρες.
«Όταν θα γραφτεί η ιστορία της πανδημίας του κορωνοϊού, η ημερομηνία της 20ης Ιανουαρίου 2020 θα έχει περίοπτη θέση, αφού εκείνη τη μέρα ένας 35χρονος, που επέστρεψε από την Ουχάν της Κίνας στην πολιτεία της Ουάσιγκτον έγινε το πρώτο άτομο που διαγνώστηκε με τον κορωνοϊό στις ΗΠΑ. Την ίδια εκείνη μέρα, κάπου 8.000 χλμ. μακριά στην Ασία, καταγράφηκε το πρώτο κρούσμα της Covid-19 στη Νότια Κορέα. Η σύμπτωση ήταν χαρακτηριστική, αλλά οι ομοιότητες μεταξύ του τρόπου αντιμετώπισης της επιδημίας από τις δύο χώρες τέλειωσαν εκεί, αφού ακολούθησαν διαμετρικά αντίθετη στρατηγική το δίμηνο που ακολούθησε.
Το παράδειγμα της Νότιας Κορέας
Από τη μία η Νότια Κορέα αντέδρασε γρήγορα και αποφασιστικά για τον εντοπισμό και την απομόνωση των κρουσμάτων καταφέρνοντας έτσι να περιορίσει σε μεγάλο βαθμό την εξάπλωση του κορωνοϊού. Από την άλλη οι ΗΠΑ χρονοτριβούσαν βυθισμένες σε χάος και σύγχυση με αποσπασμένη την προσοχή από τις ιδιοτροπίες του ηγέτη τους και τώρα βρίσκονται αντιμέτωπες με μια τρομακτικών διαστάσεων επείγουσα κατάσταση για τη δημόσια υγεία. Μέσα σε μια εβδομάδα από την καταγραφή του πρώτου επιβεβαιωμένου κρούσματος η Υπηρεσία Ελέγχου Νοσημάτων της Νότιας Κορέας είχε καλέσει 20 ιδιωτικές εταιρείες εν είδει πολεμικού συμβουλίου και τους ζήτησε να αναπτύξουν με αστραπιαία ταχύτητα ένα διαγνωστικό τεστ για τον κορωνοϊό. Μία εβδομάδα αργότερα το τεστ αυτό εγκρίθηκε και χρησιμοποιήθηκε στη μάχη για την ταυτοποίηση φορέων, που μπόρεσαν στη συνέχεια να απομονωθούν και να σταματήσει η εξέλιξη της νόσου. Μετά από 357.896 τέτοια τεστ η Νότια Κορέα έχει κερδίσει κατά το μάλλον ή ήττον τον πόλεμο κατά του κορωνοϊού.
Το φιάσκο στις ΗΠΑ
Η αντίδραση στις ΗΠΑ ήταν εντελώς διαφορετική. Δύο μέρες μετά τη διάγνωση του πρώτου κρούσματος στην πολιτεία της Ουάσιγκτον ο Ντόναλντ Τραμπ βγήκε στο CNBC κομπάζοντας: “Έχουμε υπό πλήρη έλεγχο την κατάσταση. Πρόκειται για ένα άτομο που ήλθε από την Κίνα. Όλα θα πάνε καλά”», γράφει ο Guardian. Και σημειώνει ότι παρά τις συστάσεις δύο πρώην κορυφαίων αξιωματούχων στον τομέα της Υγείας της κυβέρνησης Τραμπ μέσω άρθρου γνώμης τους στη Wall Street Journal για λήψη σειράς μέτρων, όπως η συνεργασία με ιδιωτικές εταιρείες για την ανάπτυξη ενός γρήγορου και εύχρηστου διαγνωστικού τεστ, προκειμένου να αποτραπεί μια καταστροφή πέρασε σχεδόν ενάμιση μήνας από το πρώτο κρούσμα για να υλοποιήσει η κυβέρνηση Τραμπ τις συμβουλές αυτές. «Αυτές οι τέσσερις έως έξι εβδομάδες καθυστέρησης είναι πιθανό να καταγραφούν στην ιστορία ως ενδεικτικές των πιθανώς καταστροφικών συνεπειών μιας αποτυχημένης πολιτικής ηγεσίας.», σχολιάζει το δημοσίευμα. Σήμερα οι ΗΠΑ ξεπέρασαν το φράγμα των 120.000 κρουσμάτων, σύμφωνα με τα στοιχεία που συγκεντρώνει το Πανεπιστήμιο Johns Hopkins, - πάνω από 50.000 στη Νέα Υόρκη , με αποτέλεσμα να είναι η πρώτη χώρα στον πλανήτη σε αριθμό κρουσμάτων, ενώ η καμπύλη της αυξητικής έκθεσης συνεχίζει να μεγαλώνει ανησυχητικά μέρα με τη μέρα.
«Η απάντηση των ΗΠΑ θα μελετάται για γενιές και γενιές ως ένα φιάσκο απίστευτων διαστάσεων», δήλωσε πρόσφατα σε πάνελ ομιλητών του Πανεπιστημίου Georgetown, ο Ρον Κλάιν, που πρωτοστάτησε στη μάχη κατά του Έμπολα το 2014. Στο ίδιο μήκος κύματος και οι δηλώσεις στον Guardian του Τζέρεμι Κόνιντικ, επικεφαλής των επιχειρήσεων της Usaid από το 2013 μέχρι το 2017: «Στις ΗΠΑ γινόμαστε μάρτυρες μιας από τις μεγαλύτερες αποτυχίες στοιχειώδους διακυβέρνησης και ηγεσίας στη σύγχρονη εποχή». Όπως εκτιμά ο ίδιος, ο Λευκός Οίκος είχε στη διάθεσή του από τα τέλη Ιανουαρίου όλες τις πληροφορίες για να ενεργήσει αποφασιστικά, αλλά ο Τραμπ υποβάθμισε κατ’ επανάληψη τη σοβαρότητα της απειλής του κορωνοϊού ρίχνοντας το φταίξιμο στην Κίνα για τον «κινέζικο ιό» κι επιμένοντας ψευδώς ότι οι απαγορεύσεις ταξιδιών στις ΗΠΑ από Κίνα και Ευρώπη θα αρκούσαν για να σταματήσει την πανδημία. Αλλά το μόνο που κατάφεραν ήταν να φρενάρουν σε κάποιον βαθμό τη διασπορά του κορωνοϊού κερδίζοντας λίγο χρόνο για τις ΗΠΑ.
«Το CDC πιάστηκε στον ύπνο»
Αν και η απόφαση τελικά της κυβέρνησης Τραμπ να επιτρέψει σε ιδιωτικά και κρατικά εργαστήρια να αναπτύξουν διαγνωστικά τεστ αύξησε την κυκλοφορία των test kits, οι ΗΠΑ παραμένουν μακράν πίσω από τη Νότια Κορέα, που υπέβαλε σε εξετάσεις πενταπλάσιο αριθμό ατόμων κατά κεφαλή. Ελλείψει επαρκών τεστ το αμερικανικό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) αρχικά επέτρεπε περιορισμένο αριθμό τεστ. «Πιστεύω ότι το CDC πιάστηκε απροετοίμαστε», δήλωσε ο κυβερνήτης της Νέας Υόρκης, Άντριου Κουόμο στις 7 Μαρτίου.
Κι αυτό ήταν άλλη μια ένδειξη της αποτυχίας της κυβέρνησης Τραμπ την ώρα που η κατάσταση επιδεινωνόταν δραματικά. Παρασκηνιακά άρχισαν να εκτίθενται τα σοβαρά προβλήματα λειτουργίας ομοσπονδιακών υπηρεσιών επί διακυβέρνησης Τραμπ, που έβαλε σταδιακά το CDC στο περιθώριο, με τον Ρεπουμπλικανό πρόεδρο να προτείνει περικοπή κατά 16% των κονδυλίων του στις 10 Φεβρουαρίου, λίγες μέρες αφότου ο ΠΟΥ σήμανε συναγερμό για την Covid-19 που προκαλεί ο νέος κορωνοϊός.
Η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων υπέκυψε στις πιέσεις Τραμπ
Αλλά και η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA), που ρυθμίζει τα διαγνωστικά τεστ και θέλει να ελέγχει τις όποιες νέες θεραπείες για τον κορωνοϊό, επέδειξε αδυναμίες. Πρόσφατα ανέφερε ότι μελετά το ενδεχόμενο συνταγογράφησης για τους ασθενείς της Covid-19 της χλωροκίνης, του γνωστού φαρμάκου κατά της ελονοσίας και αυτοάνοσων νοσημάτων, μολονότι δεν υπάρχουν αδιάψευστες αποδείξεις για την αποτελεσματικότητά του και ενώ υπάρχουν κάποιες ενδείξεις για σοβαρές παρενέργειες.
Η απόφαση της FDA προκάλεσε αλγεινή εντύπωση σε ειδικούς, δεδομένου ότι ο ίδιος ο Τραμπ εμφάνισε το εν λόγω φάρμακο ως τη λύση για τον κορωνοϊό. «Βλέπουμε την FDA να υποκύπτει στην πολιτική πίεση και να λαμβάνει αποφάσεις εντελώς αντίθετες στη σύγχρονη επιστήμη», σχολίασε πρώην αξιωματούχος, ενώ ο επιδημιολόγος δρ Άντονι Φάουτσι, ένα από τα λίγα αξιόπιστα πρόσωπα της κυβέρνησης μεσούσης της πανδημίας, όπως τον χαρακτηρίζει ο Guardian, εξέφρασε την απογοήτευσή του. Και ερωτηθείς από το περιοδικό Science πώς αντέχει να στέκεται δίπλα στον Τραμπ στις καθημερινές συνεντεύξεις Τύπου και να τον ακούει να παραπλανά την αμερικανική κοινή γνώμη, απάντησε: «Το ξέρω, αλλά τι θέλετε να κάνω;»
Χαοτική διαχείριση της κρίσης από την κυβέρνηση Τραμπ
«Στις 29 Ιανουαρίου ο Τρραμπ συγκρότησε μια ειδική ομάδα για την αντιμετώπιση της επιδημίας του κορωνοϊού για να αναθέσει στη συνέχεια τα ηνία της στον αντιπρόεδρο Μάικ Πενς, προτού η ομοσπονδιακή υπηρεσία αντιμετώπισης εκτάκτων καταστάσεων FEMA αρχίσει να αναλαμβάνει κρίσιμους τομείς με τον γαμπρό του Προέδρου, Τζάρεντ Κούσνερ, να δημιουργεί μια σκιώδη ομάδα που φαίνεται ότι κινεί ολοένα και περισσότερο τα νήματα. “Δεν υπάρχει καμία αίσθηση ευθύνης. Όλα αλλάζουν και κανείς δεν αναλαμβάνει ουσιαστικά την αντιμετώπιση του προβλήματος”, δήλωσε ο πρώην ανώτερος αξιωματούχος στη βρετανική εφημερίδα.
Κι ο Τραμπ το… χαβά του: «Όλα θα πάνε καλά»
Κι ενώ η πανδημία εξαπλωνόταν στις ΗΠΑ οι πολίτες ενημερώνονταν για την καθημερινή διαχείριση της κρίσης από τα tweet του Τραμπ. Με το βλέμμα μισσοστραμμένο στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης ο πρόεδρος υποβάθμιζε διαρκώς την έκταση της κρίσης.
Στις 30 Ιανουαρίου, όταν ο Παγκόσμος Οργανισμός Υγείας σήμαινε παγκόσμιο συναγερμό ο Τραμπ δήλωνε: “Εχουμε μόνο πέντε κρούσματα, όλα θα πάνε καλά”. Στις 24 Φεβρουαρίου ο Τραμπ υποστήριζε ότι “η κατάσταση βρίσκεται υπό έλεγχο στις ΗΠΑ”. Αλλά την επομένη η Νάνσι Μεσονιέ, κορυφαία αξιωματούχος του CDC για τις αναπνευστικές νόσους ακολούθησε διαφορετική γραμμή λέγοντας την αλήθεια και προειδοποιώντας την αμερικανική κοινή γνώμη ότι “μπορεί να είναι πολύ σοβαρή η διαταρχή της καθημερινής ζωής μπορει να είναι πολύ σοβαρή”. Ο Τραμπ φέρεται να εξοργίστηκε τόσο πολύ με το σχόλιο και την επίπτωσή του στις τιμές των μετοχών, που έσυρε τα εξ αμάξης από τηλεφώνου στο αφεντικό της Μεσονιέ (…) Και μετά το φιάσκο με τα διαγνωστικά τεστ ακολούθησε εκείνο με τον προσωπικό εξοπλισμό προστασίας, με τις ελλείψεις νοσοκομειακών κλινών και τώρα την έλλειψη αναπνευστήρων. Όταν ικέτευσαν κυβερνήτες τον Τραμπ να δώσει η κυβέρνησή του του όλες τις δυνάμεις για την αντιμετώπιση αυτού του κρίσιμου προβλήματος, εκείνος έδωσε στις 16 Μαρτίου μια απάντηση που θα πάρει κι αυτή τη θέση της στην ιστορία του κορωνοϊού: “Αναπνευστήρες κι ό,τι άλλο εξοπλισμό χρειάζεστε, προσπαθήστε να τα βρείτε μόνοι σας” (…)
Μέχρι τώρα η κυβέρνηση Τραμπ έχει διαθέσει 400 αναπνευστήρες στη Νέα Υόρκη, την ώρα που χρειάζεται 30.000 σύμφωνα με εκτιμήσεις του κυβερνήτη της Πολιτείας, Κουόμο….