Η νέα υποπαραλλαγή της Covid-19 που εξαπλώνεται ταχύτατα στις ΗΠΑ εγείρει ανησυχίες για ένα πιθανό νέο κύμα λοιμώξεων και επαναμολύνσεων το 2023, την ώρα που η πανδημία δείχνει να ξεφεύγει για ακόμη μια φορά και στην Κίνα.
Όπως αναφέρει σε δημοσίευμά του το περιοδικό Time, η συγκεκριμένη υποπαραλλαγή του κορωνοϊού, που ονομάζεται XBB.1.5, είναι απόγονος της Όμικρον και συνδέεται στενά με την παραλλαγή XBB, η οποία εξαπλώθηκε ευρέως στη Σιγκαπούρη και στην Ινδία το περασμένο φθινόπωρο.
Μια μελέτη του Δεκεμβρίου στο επιστημονικό περιοδικό Cell έδειξε ότι το στέλεχος XBB έχει τη δυνατότητα να αντιστέκεται στην ανοσολογική άμυνα που αποκτάται από τον εμβολιασμό και από την προηγούμενη μόλυνση σε σύγκριση με άλλες παραλλαγές. «Αυτό αυξάνει τον κίνδυνο επαναμόλυνσης», προειδοποίησε τον Οκτώβριο μια ομάδα του ΠΟΥ - αν και η ομάδα είχε τονίσει τότε πως το XBB δεν φαίνεται να προκαλεί σημαντικά πιο σοβαρή ασθένεια από τα προηγούμενα στελέχη.
Τι γνωρίζουμε μέχρι στιγμής για το στέλεχος XBB.1.5
Παράλληλα με την ικανότητά της να παρακάμπτει τους ανοσολογικούς αποκλεισμούς, η νέα υποπαραλλαγή XBB.1.5 φαίνεται να είναι ιδιαίτερα μεταδοτική, εξαιτίας ορισμένων βασικών μεταλλάξεων που προέκυψαν κατά την εξέλιξη του ιού. Αυτές οι αλλαγές πυροδοτούν τις ανησυχίες για αύξηση των κρουσμάτων αυτόν τον χειμώνα, ιδιαίτερα λόγω των χαμηλών ποσοστών αναμνηστικών εμβολίων και των χαλαρών μέτρων αντιμετώπισης της νόσου.
Ενώ υπάρχει περιορισμένη έρευνα σχετικά με το στέλεχος XBB.1.5, το περιοδικό Time παραθέτει όσα γνωρίζουμε μέχρι στιγμής.
Πόσο διαδεδομένο είναι το στέλεχος XBB.1.5 στις ΗΠΑ;
Κατά τη διάρκεια της εβδομάδας που έληξε στις 31 Δεκεμβρίου, το XBB.1.5 αντιπροσώπευε το 40,5% των νέων κρουσμάτων COVID-19 στις Ηνωμένες Πολιτείες, σύμφωνα με στοιχεία από τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC). Αυτή τη στιγμή προκαλεί περίπου το 75% των νέων κρουσμάτων στις βορειοανατολικές ΗΠΑ, τα οποία συχνά αποτελούν «καμπανάκι» για την υπόλοιπη χώρα.
Εθνικά αντιπροσωπευτικά διαγνωστικά δεδομένα από τη Walgreens, έναν πάροχο δοκιμών COVID-19 σε όλες τις ΗΠΑ, δείχνουν ότι σχεδόν το 40% των τεστ είναι πλέον θετικά, αν και δεν είναι δυνατόν να πούμε πόσες από αυτές τις λοιμώξεις οφείλονταν στο XBB.1.5. Οι εισαγωγές στα νοσοκομεία αρχίζουν, επίσης, να ανεβαίνουν σε εθνικό επίπεδο, σύμφωνα με τα στοιχεία των CDC.
Δρουν τα εμβόλια και οι θεραπείες κατά του XBB.1.5;
Αν και δεν υπάρχουν ακόμη πολλά δεδομένα για το XBB.1.5, η έρευνα για το συγγενικό του XBB παρέχει κάποιες ενδείξεις. Έρευνα που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο New England Journal of Medicine (και βασίζεται σε μικρό αριθμό ατόμων) υποδηλώνει ότι, ενώ ο XBB είναι πιο «ανοσοποιητικός» από τις προηγούμενες παραλλαγές του ιού, τα άτομα που έχουν λάβει το ενημερωμένο διμερές αναμνηστικό εμβόλιο προστατεύονται καλύτερα από αυτόν απ' ό,τι εκείνα που δεν το έχουν λάβει. Μόλις το 15% των ατόμων στις ΗΠΑ ηλικίας 5 ετών και άνω έχουν λάβει το διδύναμο αναμνηστικό εμβόλιο, σύμφωνα με το CDC, κάτι που σημαίνει ότι πολλοί άνθρωποι δεν είναι επί του παρόντος προστατευμένοι όσο θα μπορούσαν έναντι της νέας παραλλαγής.
Το κατά πόσον οι θεραπείες με μονοκλωνικά αντισώματα είναι αποτελεσματικές κατά του XBB.1.5 αποτελεί μια άλλη ανησυχία. Το φθινόπωρο του 2022 οι ομοσπονδιακοί αξιωματούχοι υγείας αναγνώρισαν ότι ορισμένες θεραπείες μονοκλωνικών αντισωμάτων δεν λειτουργούν αποτελεσματικά κατά των νεότερων παραλλαγών, κάτι που είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό για τα ανοσοκατεσταλμένα άτομα, που δεν ανταποκρίνονται καλά στα εμβόλια. Η πρόσφατη μελέτη του περιοδικού Cell διαπίστωσε πως αυτές οι θεραπείες δεν λειτούργησαν σε μεγάλο βαθμό κατά του XBB, κάτι που υποδηλώνει ότι το ίδιο μπορεί να ισχύει και για το στέλεχος XBB.1.5.
Θα οδηγήσει το XBB.1.5 σε νέο κύμα μακράς Covid;
Το Long-Covid, το όνομα για τα διαρκή και συχνά εξουθενωτικά συμπτώματα που ακολουθούν ένα κρούσμα COVID-19, μπορεί να επηρεάσει οποιονδήποτε έχει μολυνθεί από τον SARS-CoV-2, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που είναι εμβολιασμένοι και είχαν αρχικά ήπια νόσο.
Ορισμένα δεδομένα υποδηλώνουν ότι τα άτομα που μολύνθηκαν από προηγούμενες παραλλαγές της Όμικρον είχαν λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν Long-Covid σε σχέση με εκείνους που μολύνθηκαν από τη Δέλτα. Αλλά, αν το XBB.1.5 εξαπλωθεί ευρέως, ακόμη και ένα μικρό ποσοστό ατόμων που εμφανίζουν μακροχρόνιες επιπλοκές θα μπορούσε να σημαίνει πολλά νέα κρούσματα Long-Covid.
Το περιοδικό Time καταλήγει αναφέροντας: «Η αποφυγή μόλυνσης είναι ο καλύτερος τρόπος για να παραμείνετε υγιείς τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα. Για να το κάνετε αυτό, ακολουθήστε όλες τις συνήθεις συμβουλές: μείνετε ενημερωμένοι για τα εμβόλια και τις ενισχυτικές δόσεις, φορέστε μάσκα υψηλής ποιότητας σε δημόσιους εσωτερικούς χώρους, συναντηθείτε με άλλους σε εξωτερικούς χώρους ή σε καλά αεριζόμενους χώρους εάν είναι δυνατόν και σκεφτείτε να αποφύγετε ομαδικές συγκεντρώσεις εάν τα ποσοστά μόλυνσης είναι υψηλά στην περιοχή σας».