Μπορεί η Σουηδία να έλαβε χαλαρότερα μέτρα για να αντιμετωπίσει τον κορωνοϊό, αλλά δεν έσωσε την οικονομία της, ούτε κατάφερε να προφυλάξει τους κατοίκους της από την πρωτοφανής υγειονομική κρίση.
«Οπως στις περισσότερες χώρες του κόσμου, η σουηδική οικονομία θα γνωρίσει κάμψη κατά το δεύτερο τρίμηνο…θα χρειασθεί πολύς χρόνος για την εξομάλυνση της κατάστασης», προβλέπει ο Ολε Χόλμγκρεν, οικονομολόγος της Skandinaviska Enskilda Banken (SEB).
Η Σουηδία δεν πήρε αυστηρά μέτρα για τον κορωνοϊό
Αντίθετα με τα περιοριστικά μέτρα που επιβλήθηκαν στην υπόλοιπη Ευρώπη, η Σουηδία διατήρησε σε λειτουργία καφέ, μπαρ, εστιατόρια και επιχειρήσεις ζητώντας από τους πολίτες «να αναλάβουν τις ευθύνες τους». Και οι πληθυσμός δεν κλείστηκε στο σπίτι.
Η στρατηγική αυτή είχε ως στόχο, όπως υποστηρίζει τώρα η κυβέρνηση, όχι να σωθεί η οικονομία, αλλά να υποστηριχθεί το δημόσιο σύστημα υγείας - αφού η υψηλή ανεργία και η προβληματική κατάσταση της οικονομίας θα έπλητταν και το σύστημα υγείας.
«Οταν αποφασίσαμε τα μέτρα που θα λάβουμε για να σταματήσουμε την εξάπλωση του ιού, δεν είχαμε οικονομικά κριτήρια», διαβεβαιώνει η Μαγκνταλένα Αντερσον, υπουργός Οικονομικών της κεντροδεξιάς σουηδικής κυβέρνησης.
Από τα υψηλότερα ποσοστά θνησιμότητας στην Ευρώπη έχει η Σουηδία
Από την αρχή της κρίσης, έχουν καταγραφεί περισσότερα από 40.000 κρούσματα και 4.542 θάνατοι. Το ποσοστό θνητότητας ήταν από τα υψηλότερα της Ευρώπης, με 449,7 θανάτους ανά εκατομμύριο πληθυσμού, 4 φορές μεγαλύτερο από της Δανίας και μέχρι και 10 φορές μεγαλύτερο της Νορβηγίας. Την ίδια στιγμή, η οικονομία, η οποία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις εξαγωγές, αγκομαχάει.
Παρά την ελαφρά αύξηση του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (0,1%) κατά το πρώτο τρίμηνο, οι επιπτώσεις της κρίσης έκαναν την εμφάνισή τους στο τέλος του τριμήνου και η Σουηδία φαίνεται καταδικασμένη να ακολουθήσει τον δρόμο των ευρωπαίων εταίρων της: πτώση του ΑΕΠ το 2020 και αύξηση της ανεργίας.
Οικονομική κατρακύλα
Στις 15 Απριλίου, η κυβέρνηση προέβλεπε πτώση του ΑΕΠ κατά 4% για το 2020, έναντι ρυθμού ανάπτυξης 1,1% που προβλεπόταν τον Ιανουάριο, στην αρχή της επιδημίας. Και αν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει πτώση του ΑΕΠ κατά 6,1% το 2020 για την Σουηδία (έναντι -6,5% για την Γερμανία, -8,3% για την Γαλλία και -7,7% για την ευρωζώνη) οι προβλέψεις της Τράπεζας της Σουηδίας είναι ακόμη σκοτεινότερες: πτώση του ΑΕΠ μέχρι και κατά 10%.
Ορισμένοι οικονομολόγοι προβλέπουν ανάκαμψη της ανάπτυξης από το δεύτερο εξάμηνο, αλλά η υπουργός Οικονομικών έχει προειδοποιήσει ότι η πτώση μπορεί να υπερβεί τις εκτιμήσεις, οδηγώντας σε μεγαλύτερη ανεργία.
Πριν από την κρίση, η αγορά εργασίας της Σουηδίας ανθούσε, με διαρκή αύξηση του ενεργού πληθυσμού, της δημιουργίας θέσεων απασχόλησης και των ωρών εργασίας, σε συνδυασμό με την μείωση του αριθμού των ανέργων.
Τώρα πλέον, η κυβέρνηση προβλέπει ποσοστό ανεργίας στο 9% το 2020 και 2021, έναντι 6,8% το περασμένο έτος. Οσο για την ανάπτυξη, θα πάρει την ανιούσα το 2021, με 3,5%, σύμφωνα με τις κυβερνητικές προβλέψεις.
Εξάρτηση από τις εξαγωγές
Ο εκτροχιασμός εξηγείται κατ΄αρχάς από την εξάρτηση από τις εξαγωγές, που αντιστοιχούν στο 50% περίπου του σουηδικού ΑΕΠ. «Το 70% των σουηδικών εξαγωγών κατευθύνεται στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Η διακοπή λειτουργίας των βιομηχανιών στην Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο…είχε σοβαρές επιπτώσεις στις σουηδικές εξαγωγές», προειδοποιεί η κυβέρνηση.
Τον Μάρτιο, τα μεγάλα ονόματα της βιομηχανίας, όπως η αυτοκινητοβιομηχανίες Volvo Cars και Scania είχαν ανακοινώσει την διακοπή της παραγωγής, όχι λόγω περιοριστικών μέτρων που δεν επιβλήθηκαν άλλωστε ποτέ στην Σουηδία, αλλά εξαιτίας των προβλημάτων στην αλυσίδα τροφοδοσίας σε άλλες χώρες της Ευρώπης και στον υπόλοιπο κόσμο. Εκτοτε , η παραγωγή έχει ξεκινήσει και πάλι.
Η κατανάλωση μειώθηκε κατά 24,8% ανάμεσα στις 11 Μαρτίου και τις 5 Απριλίου, σύμφωνα με έρευνα τεσσάρων οικονομολόγων του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης.
«Είτε τα εστιατόρια είναι κλειστά, είτε όχι, οι καταναλωτές... φρενάρουν»
«Η Σουηδία πληρώνει το ίδιο τίμημα (με την Δανία) απέναντι στην πανδημία, όταν βυθιζόμαστε σε κρίση, οι καταναλωτές φρενάρουν. Είτε τα εστιατόρια είναι κλειστά είτε όχι», δήλωσε ένας από τους υπεύθυνους της έρευνας στην εφημερίδα Helsingborgs Dagblad.
Απέναντι στις επιπτώσεις της κρίσης, η κυβέρνηση ανακοίνωσε από τις 16 Μαρτίου σειρά μέτρων για τις επιχειρήσεις που φθάνουν τα 28 δισεκατομμύρια ευρώ. Εκτοτε, ο προϋπολογισμός έχει αυξηθεί και τα μέτρα στήριξης έχουν επεκταθεί, καλύπτοντας - μεταξύ άλλων - μείωση των εργοδοτικών εισφορών, στήριξη των εργαζομένων σε καθεστώς μερικής ανεργίας και σε άδεια ασθενείας.
«Αναμένουμε ότι θα ληφθούν και άλλα μέτρα και, δεδομένης της κατάστασης των δημοσίων οικονομικών, υπάρχει θέση για μία περισσότερο επεκτατική δημοσιονομική πολιτική», δηλώνει ο Ολε Χόλμγκρεν.