Πάνω από 500 προσωπικότητες και οργανώσεις από όλο τον κόσμο προειδοποίησαν ότι η πανδημία του κορωνοϊού έχει ενισχύσει την αυταρχική συμπεριφορά κυβερνήσεων, γεγονός που αποτελεί κίνδυνο γα τη δημοκρατία, καταγγέλλουν σε δημόσια επιστολή που δόθηκε στη δημοσιότητα.
Η βραβευμένη με Νόμπελ Λογοτεχνίας το 2015 Σβετλάνα Αλεξίεβιτς, ο Γάλλος συγγραφέας Μπερνάρ- Ενρί Λεβί, ο Αμερικανός ηθοποιός Ρίτσαρντ Γκιρ, ο βραβευμένος με Νόμπελ Ειρήνης το 1983 Πολωνός Λεχ Βαλέσα, η πρώην υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μαντλίν Ολμπράιτ είναι μεταξύ των προσωπικοτήτων που υπέγραψαν την επιστολή, μια πρωτοβουλία του Διεθνούς Ινστιτούτου για τη Δημοκρατία και την Εκλογική Βοήθεια (IDEA) στη Στοκχόλμη.
Αυταρχικά καθεστώτα «πατούν» πάνω στην κρίση της πανδημίας
«Αυταρχικά καθεστώτα, όπως ήταν αναμενόμενο, εκμεταλλεύονται την κρίση για να φιμώσουν τους επικριτές τους και να ενισχύσουν την πολιτική τους εξουσία», τονίζουν. «Ακόμη και μερικές δημοκρατικά εκλεγμένες κυβερνήσεις αντιμετωπίζουν την πανδημία συγκεντρώνοντας έκτακτες εξουσίες που περιορίζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα και ενισχύουν την κρατική παρακολούθηση χωρίς να σέβονται νομικούς περιορισμούς (ή) χωρίς κοινοβουλευτική εποπτεία», προσθέτουν.
Όπως αναφέρεται στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, περισσότερες από 80 χώρες έχουν θέσει σε εφαρμογή έκτακτα μέτρα, σύμφωνα με International Center for Non Profit Law, με έδρα τις ΗΠΑ, τα οποία κυμαίνονται από περιορισμούς στην κυκλοφορία των πολιτών και πρόστιμα για τους παραβάτες έως κανόνες για επιπλέον παρακολούθηση, λογοκρισία και αυξημένες εκτελεστικές εξουσίες.
Οι επιπτώσεις στη δημοκρατία και τους θεσμούς
Οι επιπτώσεις αυτών είναι μια διάλυση των δημοκρατικών θεσμών, η οποία έχει επιπτώσεις στις πολιτικές ελευθερίες καθώς και στην ικανότητα των κυβερνήσεων να διαχειριστούν την κρίση και μελλοντικές υγειονομικές έκτακτες ανάγκες, επεσημαίνει ο γενικός γραμματέας του IDEA Κέβιν Κάσας- Σαμόρα
«Οπως η πανδημία έχει ήδη σημαντικές οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις, είναι πολύ πιθανό να έχει ήδη και πολύ βαθιές πολιτικές επιπτώσεις», εκτιμά ο ίδιος.
Εξαιτίας της πανδημίας covid-19 έχουν αναβληθεί ή ακυρωθεί 66 εκλογικές αναμετρήσεις σε όλο τον κόσμο, εκ των οποίων το ένα τρίτο ήταν εθνικές εκλογές. Σχεδόν 50 χώρες έχουν επιβάλει κάποια μορφή περιορισμού στην ελευθερία του Τύπου, από τις οποίες οι 21 είναι δημοκρατίες.
Ο Κάσας- Σαμόρα αναφέρθηκε συγκεκριμένα στις Φιλιππίνες όπου ο πρόεδρος Ροντρίγο Ντουτέρτε ανέλαβε έκτακτες εξουσίες, το Ελ Σαλβαδόρ και τα κέντρα κράτησης που δημιουργήθηκαν εκεί και στην Ουγγαρία όπου μέχρι τα μέσα Ιουνίου δεν είχε ανακοινωθεί πότε θα έληγαν οι έκτακτες εξουσίες που είχε αναλάβει η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Βίκτορ Ορμπάν.
Σύμφωνα με τον ίδιο, αν και οι έκτακτες εξουσίες αποτελούν «νόμιμο μέρος του οπλοστασίου» των δημοκρατικά εκλεγμένων κυβερνήσεων για την αντιμετώπιση έκτακτων καταστάσεων, η άσκησή τους θα πρέπει να είναι «αντίστοιχη της έκτακτης ανάγκης».
Σε ό,τι αφορά την επιβολή αυστηρών μέτρων, όπως το lockdown και η στέρηση κάποιων ελευθεριών, ο γενικός γραμματέας του IDEA σημειώνει ότι είναι ακόμη δύσκολο να εκτιμηθεί ποια στρατηγική θα ήταν πιο αποτελεσματική.