Όταν τον περασμένο Δεκέμβριο ένα νέο, τότε, στέλεχος του κορωνοϊού -η μετάλλαξη Άλφα- σάρωνε τη Βρετανία, ο Μπόρις Τζόνσον -μολονότι αντιστεκόταν μέχρι την τελευταία στιγμή- αποφάσισε να ακυρώσει τα χριστουγεννιάτικα σχέδια εκατομμυρίων συμπατριωτών του.
«Πρέπει να δράσουμε τώρα», είχε πει στο διάγγελμά του ο Βρετανός πρωθυπουργός. «Θυσιάζουμε την ευκαιρία να δούμε τα αγαπημένα μας πρόσωπα τα φετινά Χριστούγεννα για να έχουμε καλύτερες πιθανότητες να προστατέψουμε τις ζωές τους και να τα δούμε σε μελλοντικά Χριστούγεννα». Δέκα μήνες αργότερα, η στάση των Αρχών της Βρετανίας έναντι της πανδημίας είχε αλλάξει ριζικά με τη σχεδόν πλήρη άρση των περιοριστικών μέτρων στην Αγγλία τον Ιούλιο και τον Τζόνσον να καλεί τους Βρετανούς να «αρχίσουν να μαθαίνουν να ζουν με τον κορωνοϊό».
Όμως η παραλλαγή Δέλτα του κορωνοϊού -μεταδοτικότερη από εκείνη που είχε ματαιώσει τα περασμένα Χριστούγεννα- δεν εξαφανίστηκε, με τη Βρετανία να καταγράφει επίμονα υψηλά ποσοστά κρουσμάτων, νοσηλειών και θανάτων σε σύγκριση με την υπόλοιπη Ευρώπη -σχεδόν μισό εκατομμύριο κρούσματα το τελευταίο δεκαπενθήμερο και περίπου 50.000 (δηλαδή περισσότερα από όσα κατέγραψαν μαζί η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία και η Ισπανία) την περασμένη Δευτέρα- και τον υπουργό Υγείας Σατζίντ Τζάβιντ να προειδοποιεί ότι μπορεί να φθάσουν και τα 100.000 ημερησίως. Μάλιστα την Τρίτη η Βρετανία κατέγραψε 223 θανάτους, υψηλότερο ημερήσιο αριθμό από τον περασμένο Μάρτιο.
Ο Τζόνσον έκανε πίσω για τα πιστοποιητικά εμβολιασμού
Σε αντίθεση με τις περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που υιοθέτησαν πιστοποιητικά εμβολιασμού, ο Τζόνσον έκανε πίσω στο αρχικό του σχέδιο να τα εφαρμόσει και η χρήση μάσκας και η τήρηση κοινωνικών αποστάσεων δεν είναι πλέον υποχρεωτικές στη Βρετανία. Κι όλα αυτά όταν ευρωπαϊκά κράτη έχουν υιοθετήσει πολύ αυστηρότερα μέτρα καθιστώντας υποχρεωτική την επίδειξη πιστοποιητικών εμβολιασμού ή αρνητικού τεστ κορωνοϊού για την εργασία σε διάφορους τομείς και την είσοδο σε εστιατόρια και μπαρ.
Έτσι τα νοσοκομεία στη Βρετανία αρχίζουν και πάλι να δοκιμάζονται υπό την πίεση του μεγάλου αριθμού των εισαγομένων, ενώ η αρχική επιτυχία της εμβολιαστικής εκστρατείας κινδυνεύει να ακυρωθεί λόγω των προβλημάτων στη χορήγηση των αναμνηστικών δόσεων και τον εμβολιασμό των παιδιών. «Ήταν προβλέψιμο. Αυτή είναι η συνέπεια όταν ανοίγουν τα πάντα», δήλωσε η επιδημιολόγος Ντίπτι Γκουρντασάνι του Πανεπιστημίου Queen Mary του Λονδίνου. «Ο χειμώνας πλησιάζει και τα πράγματα θα χειροτερέψουν», πρόσθεσε.
Ο εκπρόσωπος του Τζόνσον παραδέχθηκε τη Δευτέρα ότι ο χειμώνας θα είναι γεμάτος προκλήσεις για τη Βρετανία, ενώ ο πρωθυπουργός αρνήθηκε να αποκλείσει το ενδεχόμενο επιστροφής στην υποχρεωτική χρήση μάσκας και άλλα μέτρα για την προστασία του Εθνικού Συστήματος Υγείας τις επόμενες εβδομάδες.
Ειδικοί ζητούν αυστηρότερα μέτρα στη Βρετανία
Ωστόσο ειδικοί –ανάμεσά τους και σύμβουλοι του Τζόνσον – πιέζουν για πιο αυστηρά μέτρα με υιοθέτηση πιστοποιητικών εμβολιασμού και υποχρεωτική χρήση μάσκας, κάτι που προς το παρόν αποκλείει η βρετανική κυβέρνηση επιμένοντας ότι παρακολουθεί από κοντά την εξέλιξη της υγειονομικής κρίσης. «Ακολουθούμε διαφορετική γραμμή σε πολλά πράγματα σε σχέση με τη δυτική Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο. Είδαμε σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες ότι τα συλλογικά μέτρα κάνουν τη διαφορά και πρέπει να αναρωτηθούμε κατά πόσον εμείς έχουμε δίκιο. Και δεν υπάρχουν ενδείξεις για κάτι τέτοιο», σημειώνει ο Μάρτιν ΜακΚι, καθηγητής Ευρωπαϊκής Δημόσιας Υγείας στο London School of Hygiene & Tropical Medicine.
Τα προβλήματα στην εμβολιαστική εκστρατεία
Η αισιοδοξία ενόψει της νέας χρονιάς στις αρχές του 2021 στη Βρετανία στηρίχθηκε στην αρχική επιτυχία της εμβολιαστικής εκστρατείας, που ξεπέρασε σε ταχύτητα τις περισσότερες άλλες χώρες στην πρώτη της φάση δίνοντας στον Τζόνσον την ευκαιρία να καυχηθεί ότι η χώρα του θα νικήσει την πανδημία. Αλλά το πρόγραμμα εμβολιασμού πλέον σκοντάφτει καθώς επεκτείνεται στους εφήβους, ενώ έναν και πλέον μήνα αφότου άρχισαν να χορηγούνται αναμνηστικές δόσεις σε ηλικιωμένους και άλλες ευπαθείς ομάδες, λιγότεροι από τους μισούς πλήρως εμβολιασμένους άνω των 80 έχουν κάνει τρίτη δόση και με τους τρέχοντες ρυθμούς τα 22 εκατ. των Βρετανών που αποτελούν τις ομάδες υψηλού κινδύνου δεν θα έχουν καλυφθεί με αναμνηστική δόση πριν τα τέλη του ερχόμενου Ιανουαρίου, παρά τις υποσχέσεις της κυβέρνησης ότι θα ήταν προστατευμένοι για τον χειμώνα.
Τα εμβόλια εξακολουθούν να μειώνουν τον αριθμό των ασθενών που χρήζουν νοσηλείας σε νοσοκομείο, αλλά η φθίνουσα ανοσία καθιστά ιδιαίτερα σημαντική την επίσπευση του εμβολιασμού με την τρίτη δόση, καθώς η πλειονότητα των άνω των 40 στη Βρετανία είχαν εμβολιαστεί με το σκεύασμα της AstraZeneca, που έχει μειωμένη αποτελεσματικότητα έναντι της μετάλλαξης Δέλτα σε σχέση με τα εμβόλια των Pfizer και Moderna.
Τα εσφαλμένα μηνύματα της κυβέρνησης Τζόνσον
Πολλοί ειδικοί αποδίδουν την έλλειψη ορμής στην εμβολιαστική εκστρατεία της Βρετανίας στις καθησυχαστικές δηλώσεις της κυβέρνησης Τζόνσον. «Όλα τα μηνύματα και οι ενέργειες της κυβέρνησης υποδεικνύουν ότι έχουμε ξεφύγει τον κίνδυνο», είπε η Γκουρντασάνι, ενώ ο ΜακΚι πρόσθεσε: «Εξέπεμψαν πολλά μηνύματα ότι ουσιαστικά η πανδημία έχει περάσει και γι’ αυτό πολλοί άνθρωποι σκέφτονται: γιατί να ασχολούμαι πλέον»;
Ανησυχίες διατυπώνονται και για την βραδεία πορεία του εμβολιασμού στους εφήβους άνω των 12 ετών, που ούτως ή άλλως άργησε να ξεκινήσει στη Βρετανία – άρχισε τον Σεπτέμβριο, ενώ στη Γαλλία π.χ. ξεκίνησε για τους κάτω των 18 τον Ιούνιο ). Μέχρι στιγμής 1,2 εκατ. έφηβοι έχουν λάβει την πρώτη δόση και μόλις 260.000 έχουν εμβολιαστεί πλήρως στην Αγγλία. Και το πρόβλημα δεν είναι ότι δεν θέλουν οι έφηβοι να εμβολιαστούν, αλλά δεν έχουν στηθεί ακόμη εμβολιαστικά κέντρα σε πολλά σχολεία.
Η κόπωση της κοινής γνώμης με τα μέτρα
Μια άλλη πρόκληση είναι η κόπωση της κοινής γνώμης στη Βρετανία με την πανδημία. Οι μαζικές εκδηλώσεις διεξάγονται χωρίς υποχρεωτική επίδειξη πιστοποιητικών εμβολιασμού και στους πολυσύχναστους δρόμους ελάχιστα ίχνη της υγειονομικής κρίσης είναι ορατά. Μόλις τέσσερις στους δέκα Βρετανούς τηρούν ακόμη μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης έναντι 62% τον περασμένο Ιούλιο και 85% τον Απρίλιο, σύμφωνα με την εθνική στατιστική υπηρεσία της χώρας, που κατέγραψε και βαθμιαία μείωση της χρήσης μάσκας.
Για ορισμένους η τάση αυτή είναι λίαν ανησυχητική. «Καταγράφουμε εδώ και μήνες 30.000 με 40.000 κρούσματα ημερησίως. Σε καμία άλλη χώρα δεν γίνεται κάτι τέτοιο ανεκτό, αλλά εδώ έχει γίνει κανονικότητα», λέει η Γκουρντασάνι. Ο αριθμός των εισαγωγών στα νοσοκομεία δεν αυξήθηκε δραματικά το τελευταίο δίμηνο, αλλά ούτε και μειώθηκε με πάνω από 700 νέους ασθενείς να μπαίνουν καθημερινά σε νοσοκομείο. Πράγμα που έχει αντίκτυπο στις θεραπείες ασθενών που αντιμετωπίζουν άλλα προβλήματα υγείας και προκαλεί έντονη ανησυχία ενόψει του χειμώνα. Παραμένει άγνωστο τι θα ακολουθήσει, λένε ειδικοί και πώς θα είναι τα φετινά, δεύτερα Χριστούγεννα της πανδημίας στη Βρετανία, αν δεν ληφθούν εγκαίρως μέτρα.