Η εργασία στο σπίτι την περίοδο του κορωνοϊού τείνει να γίνει κανονικότητα. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι ο προϊστάμενος δεν μπορεί να ελέγχει τον εργαζόμενο. Αλλά πόσος έλεγχος απαιτείται;
Μόλις ο φορητός υπολογιστής ξεκινήσει, ανοίγει το πρώτο παράθυρο συνομιλίας. Η επικεφαλής εύχεται «καλημέρα» και λίγα λεπτά αργότερα ρωτά για την κατάσταση του έργου. Ακολουθούν πολλές κλήσεις και email μέχρι το μεσημεριανό διάλειμμα, συχνά μόνο με ερωτήσεις.
Από τότε που οι υπάλληλοι δεν είναι πλέον στο γραφείο λόγω της κρίσης του κορωνοϊού, υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα μεταξύ ορισμένων ανωτέρων. Δουλεύει στο σπίτι πραγματικά ο εργαζόμενος πάνω στο έργο που πρέπει να υλοποιηθεί ή τακτοποιεί το πλυντήριο πιάτων;
Όσο περισσότερο όμως η επικεφαλής προσπαθεί να διατηρήσει τον έλεγχο μέσω μηνυμάτων τόσο πιο πιθανό είναι οι εργαζόμενοι να αισθάνονται ότι εκείνη χάνει τον έλεγχο.
«Φυσικά, όταν έχω την αίσθηση ότι κάποιος κάθεται στο σβέρκο μου, τόσο πιο πολύ φοβάμαι τα λάθη, νιώθω ντροπή και φοβάμαι την τιμωρία, ίσως ακόμη και τον στιγματισμό», εξηγεί ο Τιμ Χάγκεμαν, ο οποίος εργάζεται στη Σχολή της Διακονίας στο Μπίλεφελντ ως καθηγητής σε θέματα εργασίας, οργάνωσης και ψυχικής υγείας.
Κίνητρα που δεν είναι κίνητρα
Σε μια τέτοια περίπτωση, το σώμα απελευθερώνει ορμόνες του στρες. «Στρες υπάρχει πάντα όταν έχω την αίσθηση ότι δεν μπορώ να ελέγξω μια κατάσταση», λέει ο Τιμ Χάγκεμαν. Οι εργαζόμενοι είναι πιο ευάλωτοι σε βακτηριακές και ιολογικές ασθένειες. Παρουσιάζουν διαταραχές ύπνου και μπορεί να υποφέρουν μακροπρόθεσμα από προβλήματα στο στομάχι ή το καρδιαγγειακό σύστημα.
Και όχι μόνον αυτό. Όταν οι εργαζόμενοι αισθάνονται ότι παρακολουθούνται μπορεί να χάσουν το ενδιαφέρον τους για την εταιρεία. «Ένα παράδειγμα είναι η εκλογή του υπαλλήλου του μήνα που στόχο έχει να δώσει κίνητρο», λέει ο Ίβο Σεντλίνσκυ από το πανεπιστήμιο του Μπαϊρόιτ. Ένα πείραμα με 170 φοιτητές σε συνεργασία με το πανεπιστήμιο Justus Liebig στο Γκίσεν δείχνει πως όποιος παρακολουθείται από μια κάμερα θεωρεί ότι τέτοιου είδους συγκρίσεις για καλύτερες επιδόσεις δεν είναι παρά έλεγχος.
Φυσικά, οι διευθυντές δεν μπορούν να εγκαταστήσουν κάμερες στα σπίτια των υπαλλήλων τους αλλά τεχνικά υπάρχουν τρόποι να ελεγχθεί η απόδοση. Για παράδειγμα η κίνηση του ποντικιού, τα χτυπήματα στο πληκτρολόγιο ή σε περίπτωση αδράνειας για πέντε λεπτά να εμφανίζεται μια ρύθμιση που δηλώνει απουσία.
Από νομική άποψη υπάρχουν όρια στην επιτήρηση της εργασίας στο σπίτι. Μυστικοί έλεγχοι επιτρέπονται μόνο εάν οι ανώτεροι έχουν «υποψία για πλημμελή συμπεριφορά των υπαλλήλων», τονίζει ο Πέτερ Βέντε, καθηγητής Εργατικού Δικαίου στη Φρανκφούρτη.
Η καλή και η κακή πλευρά
Ειδικά τις πρώτες εβδομάδες των περιορισμών εξόδου την άνοιξη, πολλοί εργοδότες υποψιάζονταν ότι οι εργαζόμενοι ασχολούνταν περισσότερο με τα ψώνια ή τον κήπο παρά με τη δουλειά. Ο έλεγχος όμως μπορεί να μην έχει μόνο αρνητικές συνέπειες. Για παράδειγμα να φαίνεται η απόδοση των υπαλλήλων που εργάζονται περισσότερο και αυτοί με τη σειρά τους να θέλουν να ανταμειφθούν και να ζητήσουν προαγωγή.
Ακόμη μπορούν να αποφευχθούν ή να διορθωθούν λάθη. Πολλές φορές μπορεί να υπάρχει μια ανασφάλεια κυρίως σε νεότερους εργαζόμενους λόγω της απειρίας και όχι λόγω του ελέγχου. Δεν έχουν την γνώμη των συναδέλφων ή των επικεφαλής εξαιτίας της απομόνωσης.
Τα μηνύματα των ανωτέρων μπορούν λοιπόν και να βοηθούν. Και όποιος, όταν είναι στο γραφείο, μιλάει και για άλλα θέματα, πιο προσωπικά, μπορεί να το κάνει και όταν εργάζεται στο σπίτι κατά τη διάρκεια ενός υπηρεσιακού τηλεφωνήματος. Αν ήταν στο γραφείο θα χρειαζόταν να πλύνει ένα φλιτζάνι για να πιει καφέ. Έτσι λοιπόν μπορεί να αδειάσει και το πλυντήριο πιάτων όταν εργάζεται στο σπίτι, πιστεύει ο Γερμανός νομικός.
Πηγή: DPA/DW