Στις 25 Ιανουαρίου, καθώς ο κόσμος εξακολουθούσε να μην αντιλαμβάνεται πλήρως τον πιθανό κίνδυνο να εξαπλωθεί γρήγορα ο νέος κορωνοϊός από την κεντρική Κίνα, δύο κυβερνήσεις κατέγραφαν τέσσερις νέες μολύνσεις στο έδαφός τους.
Η Αυστραλία και η Ταϊβάν έχουν πληθυσμούς παρόμοιου μεγέθους περίπου 24 εκατομμυρίων ανθρώπων, και τα δύο είναι νησιά, επιτρέποντας αυστηρούς ελέγχους σε όσους διασχίζουν τα σύνορά τους, και οι δύο έχουν ισχυρούς εμπορικούς και μεταφορικούς δεσμούς με την ηπειρωτική Κίνα. Ωστόσο, δέκα εβδομάδες από την ημερομηνία αυτή, η Αυστραλία έχει περίπου 5.000 επιβεβαιωμένα κρούσματα, ενώ η Ταϊβάν έχει λιγότερα από 400.
Το ερώτημα δεν είναι τι έκανε λάθος η Αυστραλία -20 χώρες έχουν περισσότερα κρούσματα από την Αυστραλία και επτά έχουν πάνω από 10 φορές περισσότερα - αλλά πώς η Ταϊβάν έχει κρατήσει τον κορωνοϊό υπό έλεγχο όταν άλλα μέρη του κόσμου δεν τα κατάφεραν.
Τα σκληρά μαθήματα της Ταϊβάν που τη βοήθησαν στον κορωνοϊό
Κατά τη διάρκεια της επιδημίας του σοβαρού οξέος αναπνευστικού συνδρόμου (SARS) του 2003, η Ταϊβάν συγκαταλέγεται μεταξύ των περιοχών που επλήγησαν περισσότερο, μαζί με το Χονγκ Κονγκ και τη νότια Κίνα. Περισσότεροι από 150.000 άνθρωποι βρίσκονταν σε καραντίνα στην Ταϊβάν -η οποία βρίσκεται 180 χιλιόμετρα (110 μίλια) από τη νοτιοανατολική ακτή της Κίνας- και 181 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους.
Ενώ το SARS μοιάζει να… ωχριά σε σχέση με αυτό που συνέβη τώρα με τον νέο κορωνοϊό, τότε είχε προκαλέσει σοκ σε μεγάλο μέρος της Ασίας και έδωσε ένα μάθημα για το πώς θα πρέπει να αντιμετωπίζεται το ενδεχόμενο μιας μελλοντικής επιδημίας. Αυτό βοήθησε πολλές χώρες στην περιοχή να αντιδράσουν ταχύτερα στην τρέχουσα κρίση του νέου κορωνοϊού και να αντιμετωπίσουν τον κίνδυνο πιο σοβαρά από ό, τι σε άλλα μέρη του κόσμου, τόσο σε κυβερνητικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο, με τους συνοριακούς ελέγχους και τη χρήση μάσκας να επιβάλλονται ήδη από τον Ιανουάριο σε πολλές περιοχές. Χαρακτηριστική ήταν και η περιγραφή Χανιώτη χειρουργού που ζει και εργάζεται στην Ταϊβάν, ο οποίος περιέγραψε την απίστευτη στρατηγική του νησιού.
Η Ταϊβάν διαθέτει ένα παγκόσμιο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης, με παγκόσμια κάλυψη. Καθώς τα νέα για τον νέο κορωνοϊό άρχισαν να διαδίδονται από την Ουχάν εκεί κοντά στην κινεζική πρωτοχρονιά, αξιωματούχοι του Εθνικού Κέντρου Υγείας (NHCC) της Ταϊβάν -που δημιουργήθηκαν μετά από το SARS - κινήθηκαν γρήγορα για να ανταποκριθούν στη δυνητική απειλή, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση στην Εφημερίδα της Αμερικανικής Ιατρικής Ένωσης (JAMA).
Η Ταϊβάν δημιούργησε γρήγορα και εφάρμοσε κατάλογο τουλάχιστον 124 δράσεων τις τελευταίες πέντε εβδομάδες για την προστασία της δημόσιας υγείας, ανέφερε σε δήλωσή του ο συντάκτης Jason Wang, ιατρός της Ταϊβάν και αναπληρωτής καθηγητής παιδιατρικής στο Stanford Medicine. «Οι πολιτικές και οι δράσεις υπερβαίνουν τον έλεγχο των συνόρων επειδή αναγνώρισαν ότι αυτό δεν ήταν αρκετό».
Αυτό συνέβαινε ενώ άλλες χώρες συζητούσαν ακόμη εάν πρέπει να αναλάβουν δράση. Σε μια μελέτη που διεξήχθη τον Ιανουάριο, το Πανεπιστήμιο Johns Hopkins δήλωσε ότι η Ταϊβάν ήταν μία από τις περιοχές με τη μεγαλύτερη επικινδυνότητα εκτός της ηπειρωτικής Κίνας -λόγω της στενής εγγύτητάς της, των δεσμών και των μεταφορικών τους συνδέσεων.
Μεταξύ αυτών των πρώτων αποφασιστικών μέτρων ήταν η απόφαση να απαγορευτούν τα ταξίδια από πολλές περιοχές της Κίνας, να σταματήσουν τα κρουαζιερόπλοια που ελλιμενίζονται στα λιμάνια της Ταϊβάν και να εισαχθούν αυστηρές ποινές για όσους ενώ τους είχε επιβληθεί καραντίνα στο σπίτι, την παραβίαζαν.
Επιπρόσθετα, οι αξιωματούχοι της Ταϊβάν αύξησαν την εγχώρια παραγωγή μασκών για να καλύψουν τις τοπικές ανάγκες, έκαναν σε όλη τη χώρα τεστ για κορωνοϊό -και επανέλεγξαν όσους είχαν προηγουμένως ανεξήγητη πνευμονία - και ανακοίνωσαν νέες ποινές για τη διάδοση παραπληροφόρησης σχετικά με τον ιό.
«Δεδομένης της συνεχιζόμενης εξάπλωσης του Covid-19 σε όλο τον κόσμο, η κατανόηση των δράσεων που υλοποιήθηκαν ταχέως στην Ταϊβάν και η αποτελεσματικότητα αυτών των ενεργειών για την πρόληψη μιας μεγάλης κλίμακας επιδημίας μπορεί να είναι διδακτική για άλλες χώρες», γράφει ο Wang και οι συνεργάτης του στην έκθεσή τους.
«Η κυβέρνηση της Ταϊβάν έμαθε από την εμπειρία της με τον SARS το 2003 και καθιέρωσε έναν μηχανισμό αντιμετώπισης δημόσιας υγείας για να επιτρέψει ταχείες ενέργειες για την επόμενη κρίση. Καλά εκπαιδευμένες και έμπειρες ομάδες αξιωματούχων αναγνώρισαν γρήγορα την κρίση και ενεργοποίησαν τις δομές διαχείρισης έκτακτης ανάγκης για την αντιμετώπιση της εμφάνισης της επιδημίας».
Η Ταϊβάν βρίσκεται σε τόσο ισχυρή θέση τώρα που μετά από εβδομάδες απαγόρευσης των εξαγωγών μάσκας για την εξασφάλιση των εγχώριων αναγκών, η κυβέρνηση δήλωσε την Τετάρτη ότι θα δωρίσει 10 εκατομμύρια μάσκες στις Ηνωμένες Πολιτείες, στην Ιταλία, στην Ισπανία και σε άλλες 9 ευρωπαϊκές χώρες, καθώς και σε μικρότερα κράτη που έχουν διπλωματικούς δεσμούς με το νησί.
Η σχετική επιτυχία της Ταϊβάν στην αντιμετώπιση της έκρηξης του κορωναϊού έχει σε μεγάλο βαθμό επισκιαστεί από την επιδείνωση της κρίσης στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ και την αίσθηση ότι, αν θα μπορούσε κανείς να πάρει κάποια μαθήματα από την Ταϊβάν, είναι πλέον αργά.
Και ενώ αυτό μπορεί να είναι αληθές, το γιατί οι δυτικές χώρες δεν ακολούθησαν το προβάδισμα της Ταϊβάν τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο, όταν είχαν ακόμα την ευκαιρία, παραμένει ασαφές. Ένας πιθανός παράγοντας που πολλοί παρατηρητές έχουν επισημάνει είναι ότι η Ταϊβάν, αντίθετα με τις περισσότερες άλλες χώρες, δεν είναι μέλος της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας (ΠΟΥ).
Η Κίνα διεκδικεί την Ταϊβάν ως μέρος της επικράτειάς της και το Πεκίνο εμποδίζει την Ταϊβάν να συμμετέχει σε πολλούς διεθνείς οργανισμούς, εκτός αν το πράττει με τρόπο που συμμορφώνεται με την αρχή της «μίας Κίνας» -η οποία υπονομεύει τον διαχωρισμό του νησιού από την ηπειρωτική Κίνα- όπως το να ονομάζεται «Κινεζική Ταϊπέι» για να μπορεί να συμμετέχει στους Ολυμπιακούς Αγώνες.
Η Ταϊβάν είχε καθεστώς παρατηρητή στην ΠΟΥ μέχρι το 2016. Αυτό όμως άλλαξε με την εκλογή της προέδρου Τσάι Ινγκ Γουέν, του παραδοσιακά υπέρ της ανεξαρτησίας Δημοκρατικού Προοδευτικού Κόμματος. Το Πεκίνο αύξησε την πίεση στην Ταϊπέι, με πίεση στους διπλωματικούς συμμάχους της Ταϊβάν και την επίδειξη στρατιωτικής ισχύς.
Ο ΠΟΥ υποστηρίζει ότι ο αποκλεισμός της Ταϊβάν από τις συναντήσεις των κρατών μελών δεν έχει αντίκτυπο στην καθημερινή ανταλλαγή πληροφοριών και καθοδήγηση σχετικά με θέματα υγείας, ενώ οι εμπειρογνώμονες και οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας εξακολουθούν να αλληλεπιδρούν με συναδέλφους τους στο εξωτερικό, μέσω του Οργανισμού. Ωστόσο, πολλοί παρατηρητές, συμπεριλαμβανομένων των αξιωματούχων της Ταϊβάν, ισχυρίστηκαν ότι από αυτό υπήρξαν αρνητικές επιπτώσεις τόσο κατά την επιδημία του SARS όσο και κατά την τρέχουσα κρίση.
Η Νατάσα Κασάμ, εμπειρογνώμονας για την Κίνα, την Ταϊβάν και τη διπλωματία στο Ινστιτούτο Lowy της Αυστραλίας, δήλωσε ότι από την αρχή της πανδημίας του κορωνοϊού, η έλλειψη άμεσων και έγκαιρων διαύλων της Ταϊβάν στον ΠΟΥ οδήγησε σε ανακριβή καταγραφή των κρουσμάτων, καθώς τα όποια δεδομένα βασίστικαν στις αναφορές του Πεκίνου. «Οι αρχές της Ταϊβάν διαμαρτύρονται για την έλλειψη πρόσβασης σε δεδομένα και βοήθεια από την ΠΟΥ», ανέφερε.
Αυτή η έλλειψη πληροφόρησης μπορεί να αναγκάσει την Ταϊβάν να αναλάβει πρωτοβουλίες μόνη της και να λάβει αποφάσεις νωρίς, ανεξάρτητα από την καθοδήγηση του ΠΟΥ και την ευρύτερη διεθνή συναίνεση.
Η βοήθεια είναι αμφίδρομη και τις τελευταίες εβδομάδες οι αξιωματούχοι της Ταϊβάν διαμαρτύρονται επανειλημμένα ότι ο αποκλεισμός τους από την ΠΟΥ εμποδίζει το νησί να διαδραματίσει πλήρως το ρόλο του στην παγκόσμια αντίδραση.
«Θέλουμε να βοηθήσουμε - να στείλουμε τους σπουδαίους γιατρούς μας, τους σπουδαίους ερευνητές μας, τους σπουδαίους μας νοσοκόμους - και να μοιραστούμε τις γνώσεις και την εμπειρία μας με χώρες που το χρειάζονται», δήλωσε ο αντιπρόεδρος Chen Chien-jen, εκπαιδευμένος επιδημιολόγος στο Johns Hopkins στο Αμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο στην Ταϊπέι την περασμένη εβδομάδα. «Θέλουμε να είμαστε ένας καλός παγκόσμιος πολίτης και να συμβάλουμε, αλλά τώρα δεν είμαστε σε θέση».
Αξιωματούχοι του νησιού έχουν αρπάχτηκαν από μια συνέντευξη του βοηθού γενικού διευθυντή του ΠΟΥ Bruce Aylward από τον δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό φορέα RTHK του Χονγκ Κονγκ την περασμένη εβδομάδα, στην οποία φάνηκε να αποφεύγει μια ερώτηση για την Ταϊβάν, λέγοντας ότι υπήρξαν προβλήματα σύνδεσης στο Διαδίκτυο.
Σε μια ανακοίνωσή του ο ΠΟΥ ανέφερε ότι το θέμα της συμμετοχής της Ταϊβάν στον ΠΟΥ είναι θέμα των άλλων μελών του ΠΟΥ και όχι του προσωπικού του ΠΟΥ. Μιλώντας σε δημοσιογράφους την Παρασκευή ο εκπρόσωπος του κινεζικού ΥΠΕΞ ανέφερε ότι όλες οι πλευρές ξεκάθαρα αντιλαμβάνονται ότι τα μέλη του ΠΟΥ πρέπει να είναι κυρίαρχη κράτη.
«Δεν υπάρχει θέμα με τη συμμετοχή της Ταϊβάν σε σχετικές εκδηλώσεις του ΠΟΥ και με το λαμβάνει πληροφορίες για έκτακτα θέματα δημόσιας υγείας, συμπεριλαμβανομένων των πανδημιών», υποστήριξε, αντικρούοντας τους ισχυρισμούς της Ταϊβάν. «Ελπίζουμε ΗΠΑ και Ταϊβάν να σταματήσουν την προσπάθειά τους για πολιτική χειραγώγηση κάτω από το πρόσχημα της πανδημίας».
Κάθε χρόνο, οι αρχές και οι εμπειρογνώμονες της ΠΟΥ και της Ταϊβάν αλληλεπιδρούν σε ζωτικά θέματα δημόσιας υγείας και επιστημονικών θεμάτων, σύμφωνα με τις καθιερωμένες ρυθμίσεις. Κατά τη διάρκεια της τρέχουσας πανδημίας του Covid-19, υπάρχουν και τακτικές αλληλεπιδράσεις », ανέφεραν σε ηλεκτρονική μορφή.« Τα ποσοστά του Ταϊβάν είναι χαμηλά σε σχέση με τον πληθυσμό. Συνεχίζουμε να παρακολουθούμε στενά τις εξελίξεις. Ο ΠΟΥ λαμβάνει τα διδάγματα από όλους τους τομείς, συμπεριλαμβανομένων των υγειονομικών αρχών της Ταϊβάν », ανέφερε εκπρόσωπος του ΠΟΥ στο CNN, τονίζοντας ότι δεν πρέπει να υπάρχει σύγχυση μεταξύ των συμβουλών που δίνει ο ΠΟΥ και των θεμάτων συμμετοχής στον Οργανισμό.