Η επιστροφή στην κανονικότητα για την ανθρωπότητα έχει επιτευχθεί μόνο κατά το ήμισυ και υπάρχει αρκετός ακόμη δρόμος για να διανυθεί, μέχρι τα πράγματα επιστρέψουν στην προ κορωνοϊού κατάστασή τους.
Αυτό προκύπτει από το Δείκτη Κανονικότητας (Normalcy Index) που καταρτίζει το διεθνούς κύρους βρετανικό περιοδικό «Economist», με στόχο να δώσει μία σφαιρική εικόνα για το πόσο φυσιολογικά εξελίσσονται τα πράγματα στην κοινωνία, στην οικονομία και στην καθημερινότητα των πολιτών.
Δείκτης κανονικότητας και κορωνοϊός
Με αφετηρία το 100 πριν την πανδημία (πλήρης κανονικότητα), ο δείκτης έπεσε στο 80 τον Μάρτιο του 2020, καταβαραθρώθηκε στη συνέχεια στο 35 (το χαμηλότερο επίπεδό του) καθώς η Covid-19 εξαπλώθηκε παγκοσμίως, ενώ από πέρυσι τον Ιούλιο κυμαίνεται γύρω στο 60. Σήμερα βρίσκεται στο 66 (παγκόσμιος μέσος όρος), πράγμα που υποδηλώνει ότι έχει καλυφθεί το μισό χαμένο έδαφος από άποψη επιστροφής στην κανονικότητα.
Οι ΗΠΑ έχουν δείκτη 73, η Ευρωπαϊκή Ένωση 71 και η Αυστραλία 70. Πιο κοντά στην κανονικότητα βρίσκονται κατά σειρά το Χονγκ Κονγκ (96,3), η Νέα Ζηλανδία (87,8), το Πακιστάν (84,4), η Νιγηρία (84,1) και η Ουκρανία (83,6). Το Ισραήλ, με το πολύ προχωρημένο πρόγραμμα εμβολιασμών, αξιολογείται στην ένατη θέση με 80,4.
Ο Δείκτης Κανονικότητας βασίζεται, κυρίως, σε τρεις άξονες δραστηριότητας: Τα ταξίδια-μετακινήσεις, τον ελεύθερο χρόνο για ψυχαγωγία, πολιτιστικές και αθλητικές δραστηριότητες, καθώς και την εμπορική δραστηριότητα. Ο Δείκτης αναλύει στοιχεία από 50 χώρες που καλύπτουν το 76% του παγκόσμιου πληθυσμού και το 90% του παγκόσμιου ΑΕΠ (η Ελλάδα δεν περιλαμβάνεται σε αυτές).
Από τους επιμέρους υποδείκτες φαίνεται πως επιστροφή στην κανονικότητα διεθνώς έχει επιτευχθεί σχεδόν πλήρως όσον αφορά την ελευθερία εξόδου από το σπίτι (δείκτης 95) και ακολουθούν η κανονικότητα στη λειτουργία των εμπορικών καταστημάτων (91), στην εργασία στο γραφείο (80) και στη χρήση των μαζικών μέσων μεταφοράς (80). Αντίθετα, υστέρηση παρατηρείται στις πτήσεις (29), στις επισκέψεις σε κινηματογράφους-θέατρα (23) και πάνω από όλα στην παρακολούθηση αθλητικών αγώνων (17).
Εκτιμάται ότι σήμερα πετούν στους ουρανούς μόνο το 30% των αεροπλάνων που πέταγαν το 2019, ενώ οι θεατές στους αθλητικούς αγώνες κάθε είδους δεν ξεπερνούν το 20% κατά μέσο όρο εκείνων προ πανδημίας. Πάντως, όσο αυξάνεται ο αριθμός των εμβολιαζόμενων, ο «Economist» εκτιμά ότι αυτά τα ποσοστά θα αυξηθούν σημαντικά. Από την άλλη, οι δημόσιες μεταφορές στις πόλεις βρίσκονται σήμερα περίπου στο 80% του προπανδημικού επιπέδου τους, ενώ η χρήση ΙΧ στο 73%.
Παρατηρούνται, επίσης, μεγάλες διαφορές από χώρα σε χώρα όσον αφορά την επιστροφή στην κανονικότητα και σε ποιους τομείς περισσότερο, χωρίς πάντως αυτές οι αποκλίσεις να μπορούν να εξηγηθούν πάντα από το πόσο προχωρημένο είναι το εμβολιαστικό πρόγραμμα σε κάθε χώρα, καθώς υπεισέρχονται προφανώς και άλλοι παράγοντες. Για παράδειγμα, όσο περισσότερους θανάτους λόγω Covid-19 είχε μία χώρα στο παρελθόν ή όσο αυστηρότερο lockdown, τόσο χάνει «πόντους», όσον αφορά την ταχεία επιστροφή στην κανονικότητα, κάτι που οφείλεται και σε ψυχολογικά αίτια.
Τα εμβόλια παίζουν σημαντικό ρόλο για να επιστρέψει η κανονικότητα, αλλά το πετυχαίνουν αυτό στον βαθμό που όντως έχει μεσολαβήσει αρκετός χρόνος για να προλάβουν να μειώσουν αισθητά τις νοσηλείες και τους θανάτους. Ερωτηματικό παραμένει κατά πόσο όλες οι δραστηριότητες θα επιστρέψουν στην προηγούμενη κανονικότητα. Αυτό π.χ. μπορεί να μην συμβεί με την εργασία στο γραφείο ή τα σινεμά, σύμφωνα με τους αναλυτές του βρετανικού περιοδικού, καθώς η τηλεργασία φαίνεται πως ήρθε για να μείνει διαπαντός, ενώ η επίσκεψη στον κινηματογράφο ίσως δεν είναι μελλοντικά το ίδιο δημοφιλής όσο προ κορωνοϊού.