Ο χάρτης της εξάπλωσης του κορωνοϊού στην Ευρώπη είναι ξεκάθαρος: τα πλουσιότερα έθνη της Δυτικής Ευρώπης υπέφεραν περισσότερο από τον ιό απ' ό,τι οι χώρες στην ανατολική πλευρά της ΕΕ, σχεδόν χωρίς εξαιρέσεις.
Η σύγκριση των αριθμών από διαφορετικές χώρες μπορεί να είναι φυσικά δύσκολη και πολλοί παράγοντες μπορεί δυνητικά να προκαλέσουν κάποιες παρεκκλίσεις στους αριθμούς. Ωστόσο, η σύγκριση μεταξύ της Δυτικής Ευρώπης από την μία και της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης από την άλλη, δείχνει μια διαφορά στα ποσοστά κορωνοϊού που είναι πολύ έντονα για να τα αγνοήσουμε.
Η σύγκριση της Σλοβακίας με τη γειτονική Αυστρία
Ακόμη και οι χειρότερο πληγείσες χώρες της κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης έχουν κρούσματα και θανάτους πολύ χαμηλότερα από τα κράτη της Δυτικής Ευρώπης, και σε ορισμένα στατιστικά είναι πραγματικά αξιοσημείωτες: η Σλοβακία κατέγραψε μόλις 1.413 επιβεβαιωμένα κρούσματα και 25 θανάτους. Η γειτονική Αυστρία, που θεωρείται ευρέως ότι αντιμετώπισε με επιτυχία την πρόκληση του κορωνοϊού, έχει ωστόσο πάνω από 10 φορές τον αριθμό των λοιμώξεων και 20 φορές περισσότερους θανάτους από την Σλοβακία, με πληθυσμό μικρότερα από το διπλάσιο του μεγέθους.
Πολυάριθμες αιτίες έχουν συμβάλει στην απόκλιση σε διάφορες μεμονωμένες χώρες: χαμηλότερο προσδόκιμο ζωής που σημαίνει λιγότερους ευάλωτους ηλικιωμένους που ζουν ακόμα, χαμηλότερη πυκνότητα πληθυσμού, λιγότερες πτήσεις προς την Κίνα, χαμηλότερα ποσοστά ή ακόμη και καθαρή τύχη. Η υποχρεωτική χρήση μάσκας σε εξωτερικούς χώρους, που είναι πλέον κοινή σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης, εφαρμόστηκε πολύ νωρίς στην Τσεχία και την Σλοβακία και μπορεί επίσης να βοήθησε στην μείωση της εξάπλωσης του κορωνοϊού.
Ποιος είναι ίσως ο πιο σημαντικός λόγος για τα λιγοστά κρούσματα στην Ανατολική Ευρώπη;
Ο πιο σημαντικός λόγος, ωστόσο, φαίνεται να είναι τα πρόωρα περιοριστικά μέτρα που εφαρμόστηκαν από όλες σχεδόν τις χώρες της περιοχής. Ενώ στην Βρετανία και σε άλλες χώρες της Δυτικής Ευρώπης, δημόσιες εκδηλώσεις και συγκεντρώσεις συνεχίζονταν την 2η και 3η εβδομάδα του Μαρτίου, στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, οι κυβερνήσεις είδαν τι συνέβαινε στην Ιταλία και εφάρμοσαν νωρίς το lockdown.
Σε πολλά μέρη, ο φόβος των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης που δεν χρηματοδοτούνται και θα δυσκολεύονταν να αντιμετωπίσουν μια απότομη αύξηση εισαγωγών, βοήθησε πάρα πολύ. «Η Σουηδία και το Ηνωμένο Βασίλειο είχαν την αίσθηση πως θα μπορούσαν να σταθμίσουν μια σειρά πολιτικών επιλογών» δήλωσε ο Μπεν Στάνλεϊ, πολιτικός επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας.
Ο κόσμος τήρησε με προθυμία τα περιοριστικά μέτρα
Αυτό έκανε επίσης, τους πληθυσμούς να είναι πιο πρόθυμοι να ακολουθήσουν τις εντολές, με λιγότερο κόσμο να διαφωνεί με τα αυστηρά μέτρα σε σχέση με την Δυτική Ευρώπη ή τις ΗΠΑ. «Ήταν ακριβώς το γεγονός ότι νιώσαμε ευάλωτοι στο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης, που έκανε τον κόσμο να ακολουθήσει το lockdown. Επειδή δεν εμπιστεύεσαι το σύστημα» είπε ο Ιβάν Κράστεφ, Βούλγαρος πολιτικός επιστήμονας.
Το παράδειγμα της Ελλάδας
Η Ελλάδα, η οποία εφάρμοσε επίσης ένα πρώιμο και αυστηρό lockdown για να αποφευχθεί η πίεση στο σύστημα υγείας που πλήττεται από την λιτότητα, είναι άλλη μία χώρα που οι αριθμοί του κορωνοϊού μέχρι στιγμής παρέμειναν εντυπωσιακά χαμηλοί. Σε πληθυσμό 11 εκατομμυρίων, μόνο 2.642 κρούσματα έχουν επιβεβαιωθεί μέχρι σήμερα.
«Όπως και οι χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, η Ελλάδα είχε μια πολύ καλή αίσθηση της ευθραυστότητας του συστήματος υγείας της» δήλωσε ο Γιώργος Παγουλάτος, πολιτικός οικονομολόγος, επικεφαλής του Ελληνικού Ιδρύματος Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής. «Αυτό οδήγησε την κυβέρνηση στην λήψη επειγόντων μέτρων νωρίτερα από άλλες κυβερνήσεις της Δυτικής Ευρώπης, οι οποίες ένιωθαν μεγαλύτερη αίσθηση εφησυχασμού για την ικανότητα των συστημάτων τους να χειριστούν την κρίση».
Υπάρχει η ελπίδα πως η αντίδραση αυτή, θα βοηθήσει την Ελλάδα να ανακτήσει το διεθνές κύρος της, μετά από χρόνια μάχης με αρνητικά πρωτοσέλιδα που την χαρακτήριζαν ως το μαύρο πρόβατο της ευρωζώνης. Τόσο η Ελλάδα όσο και η Τσεχία έχουν συμπεριληφθεί σε ένα δίκτυο επτά εθνών με επιτυχημένες απαντήσεις στον κορωνοϊό που συγκλήθηκαν από τον Αυστριακό καγκελάριο Σεμπάστιαν Κουρτς, με τις βέλτιστες πρακτικές.
Στην Κεντρική Ευρώπη, ορισμένοι πιστεύουν πως η περιοχή δεν έλαβε την κατάλληλη αναγνώριση για τα χαμηλά νούμερα. «Κάθε φορά που διαβάζεις κάτι για την Ανατολική Ευρώπη, είναι κάτι κακό. Κοιτάξτε μας, είμαστε σπουδαίοι και εσείς παιδιά είστε απαίσιοι. Και τότε, έρχεται μια μεγάλη κρίση όπου οι άνθρωποι πεθαίνουν και οι ομιλητές είναι σε πλήρη αποδιοργάνωση και ο κόσμος που παρακολουθεί τα πάει πολύ καλύτερα. Δεν θα έπρεπε να υπάρχει περισσότερος προβληματισμός για το γιατί;» λέει ο Μπράνκο Μιλάνοβιτς, ένας Σερβο-Αμερικανός οικονομολόγος που ειδικεύεται στις παγκόσμιες εισοδηματικές ανισότητες.
Ο Στάνλεϊ είπε ότι ενώ πίστευε πως η συζήτηση σε ορισμένους κύκλους για μια «αποικιακή νοοτροπία» από το δυτικό μισό της Ευρώπης προς την υπόλοιπη ήπειρο είναι υπερβολική, υπάρχει μια «ήπια μισαλλοδοξία με χαμηλές προσδοκίες» παρούσα σε πολλά μέσα ενημέρωσης και στάσεις απέναντι στην περιοχή.
Κι όμως η Ανατολική Ευρώπη μπορεί να αποτελέσει θετικό παράδειγμα
«Ο κόσμος δεν είναι συνηθισμένος να κοιτάζει προς την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη για θετικά παραδείγματα» δήλωσε κυβερνητικός αξιωματούχος σε μια χώρα της περιοχής στον Guardian. «Εν μέρει αυτό οφείλεται στα στερεότυπα, αλλά εν μέρει, είναι και δικό μας λάθος. Είναι δύσκολο να δικαιολογηθεί ο τρόπος με τον οποίο οι φίλοι μας από την Ουγγαρία χρησιμοποίησαν την κρίση κορωνοϊού για να επιβάλουν περιορισμούς».
Ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, Βίκτορ Όρμπαν, χρησιμοποίησε την κρίση για να προωθήσει μια πολύ επικριτική νομοθεσία που του επιτρέπει να κυβερνά επ’ αόριστον, ενώ η κυβέρνηση της Πολωνίας σκοπεύει να διεξαγάγει αμφιλεγόμενες προεδρικές εκλογές, με ταχυδρομική ψηφοφορία αυτό το Σαββατοκύριακο.
Η Βερόνικα Άνγκελ, Ρουμάνα πολιτική επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ, δήλωσε ότι ορισμένες χώρες της περιοχής «λαμβάνουν περισσότερα εύσημα από όσο θα έπρεπε» για τις αντιδράσεις τους στην κρίση του κορωνοϊού.
«Η στιγμή που εφαρμόστηκε το lockdown είναι ένα αμβλύ μέσο και ένα κακό μέτρο για την επιτυχία των μέτρων», δήλωσε η Άνγκελ. Επαίνεσε την απάντηση ορισμένων χωρών, συμπεριλαμβανομένης της Τσεχίας και της Σλοβακίας, που έχουν συγκριτικά καλά χρηματοδοτούμενα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης. «Όμως η Ουγγαρία, η Ρουμανία και η Βουλγαρία βρίσκονται στην άλλη άκρη: οποιαδήποτε άυξηση των κρουσμάτων θα ανατρέψει στο σύστημα» δήλωσε.
Αξιωματούχοι σε όλη την περιοχή γνωρίζουν πως υπάρχει πάντα η πιθανότητα νέας αύξησης των κρουσμάτων. Γι’ αυτό τον λόγο, πολλές χώρες σκέφτονται να χαλαρώσουν τα περιοριστικά μέτρα, αλλά διατηρούν ακόμη αυστηρούς ελέγχους στα σύνορα προκειμένου να κρατήσουν μακριά τους ξένους επισκέπτες ή τουλάχιστον, να βάλουν σε καραντίνα όλες τις νέες αφίξεις.
- Ειδήσεις Live
- Κορωνοϊός: Οι κινητές μονάδες του ΕΟΔΥ δεν εντόπισαν ούτε ένα θετικό δείγμα
- Κορωνοϊός: Ανησυχία για τα υπαίθρια πάρτι -Επεισόδια μεταξύ 300 νεαρών και αστυνομίας στην Αγία Παρασκευή