Ποιος θα πληρώσει τελικά τον λογαριασμό για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης που φέρνει τόσες καταστροφές σε διάφορα μέρη του κόσμου;
Η Κίνα χτυπάει «κόκκινο» στις θερμοκρασίες, με ρεκόρ ζέστης. Τα ελβετικά χωριά εκκενώνονται εξαιτίας των πυρκαγιών. Ο καύσωνας σαρώνει το βόρειο ημισφαίριο και η Ευρώπη «ψήνεται». Η ξηρασία καταστρέφει τις ισπανικές καλλιέργειες.
Καθώς το κόστος της κλιματικής αλλαγής αυξάνεται, η συζήτηση μεταξύ των κυβερνήσεων κορυφώνεται γύρω από το ποιος πρέπει να πληρώσει τον λογαριασμό.
Το ερώτημα αυτό βρέθηκε στο επίκεντρο της προσοχής εν μέσω των συνομιλιών για το κλίμα μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας αυτή την εβδομάδα, γράφει το Reuters, όπου οι δύο μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου προσπάθησαν να βρουν τρόπους να συνεργαστούν σε θέματα που κυμαίνονται από την ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έως τη χρηματοδότηση του κλίματος, ενόψει της φετινής συνόδου κορυφής του ΟΗΕ για το κλίμα, COP28, στο Ντουμπάι.
COP28 στις 20 Νοεμβρίου -Η Διάσκεψη για το Κλίμα
Δεδομένης της ταχείας οικονομικής ανάπτυξης της Κίνας και της αύξησης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, έχει αυξηθεί η πίεση προς το Πεκίνο να ενταχθεί στην ομάδα των χωρών που θα λάβουν μέρος σε αυτήν τη χρηματοδότηση.
Κατά τη διάρκεια των συνομιλιών στο Πεκίνο, ο απεσταλμένος των ΗΠΑ για το κλίμα, Τζον Κέρι, δήλωσε ότι οι δύο πλευρές θα συνεχίσουν να συζητούν για τη χρηματοδότηση του κλίματος τους επόμενους τέσσερις μήνες, πριν από τη διάσκεψη COP28 που αρχίζει στις 30 Νοεμβρίου.
«Είναι δύσκολο να υποστηρίξει κανείς ότι χώρες όπως η Κίνα, η Βραζιλία ή η Σαουδική Αραβία θα πρέπει να εξακολουθούν να τοποθετούνται στο ίδιο επίπεδο με τις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες και τα μικρά νησιωτικά αναπτυσσόμενα κράτη», δήλωσε στο διεθνές πρακτορείο διπλωμάτης από μια χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η ΕΕ, ο μεγαλύτερος χρηματοδότης σήμερα για το κλίμα, έχει πιέσει για να διευρυνθεί η ομάδα των χωρών-χορηγών.
Η χρηματοδότηση του κλίματος αναφέρεται στα χρήματα που καταβάλλουν οι πλούσιες χώρες για να βοηθήσουν τα φτωχότερα έθνη να μειώσουν τις εκπομπές CO2 και να προσαρμοστούν σε έναν πιο θερμό και σκληρό κόσμο.
Η Κίνα θα πρέπει να «ρίξει» χρήμα για το κλίμα
Μέχρι στιγμής, οι πλούσιες χώρες που υποχρεούνται να κάνουν αυτές τις πληρωμές δεν έχουν παραδώσει τα ποσά που έχουν υποσχεθεί. Ο κατάλογος των χωρών που χρηματοδοτούν αποφασίστηκε κατά τη διάρκεια των συνομιλιών του ΟΗΕ για το κλίμα το 1992, όταν η οικονομία της Κίνας ήταν ακόμη μικρότερη από την Ιταλία.
Τώρα, ορισμένες χώρες ζητούν από την Κίνα να συνεισφέρει. Αμερικανοί αξιωματούχοι, συμπεριλαμβανομένης της υπουργού Οικονομικών Τζάνετ Γέλεν, σημείωσαν ότι οι κινεζικές συνεισφορές θα ενίσχυαν την αποτελεσματικότητα του ταμείου του ΟΗΕ για το κλίμα.
Άλλες χώρες που δέχονται παρόμοιες πιέσεις είναι το Κατάρ, η Σιγκαπούρη και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τρία από τα πλουσιότερα έθνη του κόσμου, σύμφωνα με το κατά κεφαλήν ΑΕΠ.
Μέχρι στιγμής, η Κίνα έχει αντισταθεί σε εκκλήσεις που θα μπορούσαν να την εντάξουν στα πλούσια έθνη-χρηματοδότες αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης.
Σε συνάντηση με τον Κέρι την Τρίτη, ο Κινέζος πρωθυπουργός, Λι Κιάνγκ, τόνισε ότι οι ανεπτυγμένες χώρες θα πρέπει να εκπληρώσουν τις δεσμεύσεις τους για τη χρηματοδότηση του κλίματος και να αναλάβουν ηγετικό ρόλο στη μείωση των εκπομπών, ενώ οι αναπτυσσόμενες χώρες θα μπορούσαν να συνεισφέρουν «στο πλαίσιο των δυνατοτήτων τους».
Η αλλαγή του επίσημου καταλόγου δωρητών του ΟΗΕ θα απαιτούσε διεθνή συναίνεση.
«Υπάρχει πάρα πολύ μεγάλη αντίσταση μεταξύ χωρών όπως η Κίνα και η Σαουδική Αραβία να αγγίξουν τον επίσημο ορισμό», δήλωσε αξιωματούχος της ΕΕ, υπό τον όρο της ανωνυμίας.
Ο ΟΗΕ πρέπει να θέσει στόχους
Οι υποστηρικτές της αλλαγής λένε ότι η επέκταση πρέπει να γίνει πριν από την έναρξη ενός νέου -και, πιθανότατα, πολύ μεγαλύτερου- στόχου του ΟΗΕ για τη χρηματοδότηση του κλίματος μετά το 2025. Οι χώρες θα πρέπει να διαπραγματευθούν το μέγεθος αυτού του στόχου και ποιος θα συμβάλει σε αυτόν.
«Όλες οι χώρες που μπορούν, πρέπει να συμβάλουν στην παγκόσμια χρηματοδότηση για το κλίμα», δήλωσε ο πρέσβης Πα Ολελέι Λουτέρου, ο οποίος προεδρεύει της Συμμαχίας Μικρών Νησιωτικών Κρατών.
Η ρύθμιση του ΟΗΕ για τη χρηματοδότηση του κλίματος βασίζεται στην αρχή ότι οι πλούσιες χώρες έχουν μεγαλύτερη ευθύνη για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, επειδή έχουν συνεισφέρει το μεγαλύτερο μέρος των εκπομπών CO2 που θερμαίνουν τον πλανήτη από τη βιομηχανική επανάσταση.
Οι ιστορικές εκπομπές CO2 των Ηνωμένων Πολιτειών είναι μεγαλύτερες από εκείνες οποιασδήποτε άλλης χώρας, αλλά η Κίνα είναι σήμερα η χώρα με τις μεγαλύτερες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα.
Οι χώρες θα βρεθούν αντιμέτωπες με το ζήτημα της ιστορικής ευθύνης στην COP28, καθώς στοχεύουν στην ίδρυση ενός νέου ταμείου για την αποζημίωση των ευάλωτων κρατών για το κόστος που έχουν ήδη υποστεί από τις φυσικές καταστροφές που προκαλούνται από το κλίμα.
Mικρά βήματα για το κλίμα που πρέπει να γίνουν περισσότερα
Η ΕΕ εγκατέλειψε την πολυετή αντίστασή της στο εν λόγω ταμείο πέρυσι, αλλά υπό τον όρο ότι μια μεγαλύτερη ομάδα χωρών θα καταβάλει εισφορές σε αυτό. Οι χώρες δεν έχουν ακόμη αποφασίσει ποιος θα συνεισφέρει.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι επιφυλακτικές όσον αφορά την καταβολή πληρωμών που θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως αποζημιώσεις για την κλιματική αλλαγή.
Ορισμένες χώρες που δεν είναι υποχρεωμένες να συνεισφέρουν στα ταμεία του ΟΗΕ για το κλίμα το έκαναν ούτως ή άλλως, όπως η Νότια Κορέα και το Κατάρ. Άλλες έχουν αρχίσει να διοχετεύουν βοήθεια μέσω άλλων καναλιών.
Η Κίνα εγκαινίασε το Ταμείο Συνεργασίας για το Κλίμα το 2015 για να βοηθήσει τις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες να αντιμετωπίσουν τα κλιματικά ζητήματα και μέχρι στιγμής έχει παραδώσει περίπου το 10% των 3,1 δισ. δολαρίων που έχει υποσχεθεί, σύμφωνα με τη δεξαμενή σκέψης E3G.
Αυτό είναι ένα κλάσμα των εκατοντάδων δισεκατομμυρίων που δαπανά το Πεκίνο για την Πρωτοβουλία του Δρόμου του Μεταξιού, υποστηρίζοντας έργα όπως πετρελαιαγωγοί και λιμάνια.
Τέτοιου είδους συμφωνίες επιτρέπουν στις χώρες να συνεισφέρουν χωρίς υποχρέωση, αλλά, αν αυτό γίνεται εκτός των κεφαλαίων του ΟΗΕ, μπορεί να αντιμετωπίσουν λιγότερο αυστηρά κριτήρια για τη δημόσια αναφορά, γεγονός που καθιστά δυσκολότερη την παρακολούθηση του πού πηγαίνουν τα χρήματα και πόσα καταβάλλονται.
Ο Μπάιφορντ Τσανγκ, ανώτερος σύμβουλος πολιτικής στο E3G, δήλωσε ότι μια κινεζική προσφορά περισσότερης χρηματοδότησης για το κλίμα θα ήταν «win-win» για το Πεκίνο. «Θα κέρδιζε η Κίνα διπλωματική επιρροή και θα πίεζε τους δυτικούς χορηγούς να αυξήσουν τα ποσοστά τους στη χρηματοδότηση του κλίματος», δήλωσε.
Ορισμένες ευάλωτες χώρες, απογοητευμένες από τη μέχρι σήμερα υποτονική χρηματοδότηση, αναζητούν νέες χρηματικές πηγές. Η πρωτοβουλία Bridgetown Initiative, υπό την ηγεσία των Μπαρμπάντος, πιέζει για την αναμόρφωση των αναπτυξιακών τραπεζών, ώστε να μπορούν να προσφέρουν μεγαλύτερη υποστήριξη για έργα για το κλίμα.
Άλλα έθνη έχουν συσπειρωθεί πίσω από μια παγκόσμια εισφορά CO2 στη ναυτιλία για την άντληση κεφαλαίων, καταλήγει το Reuters.