Οι μισές από τις χώρες του κόσμου που έχουν δημοκρατικό πολίτευμα βιώνουν διάβρωση της δημοκρατίας, ένα φαινόμενο το οποίο έχει ενταθεί εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία και της οικονομικής κρίσης, όπως αναφέρεται σε έκθεση που δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα από ένα διεθνές think tank.
«Βλέπουμε σήμερα εξαιρετικά δυσμενείς παράγοντες για τη δημοκρατία, οι οποίοι εντείνονται από τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης που προκλήθηκε από την πανδημία και τις οικονομικές συνέπειες του πολέμου στην Ουκρανία», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Κέβιν Κάσας-Ζαμόρα, γενικός γραμματέας του Διεθνούς Ινστιτούτου για τη Δημοκρατία και την Εκλογική Συνδρομή (IDEA), που εδρεύει στη Στοκχόλμη.
Σύμφωνα με τον ίδιο, αυτή η πτώση μπορεί να οδηγήσει, για παράδειγμα, σε αμφισβήτηση της αξιοπιστίας των εκλογών, σε επιθέσεις κατά του κράτους δικαίου ή και σε παρεμπόδιση της λειτουργίας της κοινωνίας των πολιτών.
Οι δημοκρατίες με τη σοβαρότερη διάβρωση του δημοκρατικού πολιτεύματός τους, τις οποίες η έκθεση χαρακτηρίζει χώρες "σε οπισθοδρόμηση" και σε αυτές περιλαμβάνονται από πέρυσι οι ΗΠΑ, καθώς και η Βραζιλία, η Ουγγαρία, η Πολωνία, η Ινδία και ο Μαυρίκιος, αυξήθηκαν από έξι σε επτά το 2022 με την προσθήκη του Ελ Σαλβαδόρ.
«Ιδιαίτερα ανησυχητική» η κατάσταση στις ΗΠΑ
Για τον Κέβιν Κάσας-Ζαμόρα η περίπτωση των ΗΠΑ είναι ιδιαίτερα ανησυχητική.
Σύμφωνα με την έκθεση, η χώρα αντιμετωπίζει προβλήματα πόλωσης στην πολιτική ζωή, θεσμικές δυσλειτουργίες και απειλές για τις πολιτικές ελευθερίες.
«Είναι πλέον σαφές ότι αυτός ο πυρετός δεν έχει υποχωρήσει με την εκλογή νέας κυβέρνησης», δήλωσε.
Σύμφωνα με τον ίδιο, αυτό μεταφράζεται ειδικότερα σε ανεξέλεγκτα επίπεδα πόλωσης και απόπειρες «να διακυβευτεί η αξιοπιστία των εκλογικών αποτελεσμάτων χωρίς καμία απόδειξη νοθείας».
Εκτιμά ότι οι ΗΠΑ έχουν κάνει επίσης «ένα ορατό βήμα προς τα πίσω» όσον αφορά τα σεξουαλικά και αναπαραγωγικά δικαιώματα, «το οποίο είναι πολύ ανησυχητικό γιατί οι περισσότερες χώρες (...), προοδεύουν όσον αφορά τη διεύρυνση των σεξουαλικών και αναπαραγωγικών δικαιωμάτων».
Περισσότερος αυταρχισμός
Από τις 173 χώρες που καλύπτονται από την έκθεση, οι 52 από τις δημοκρατίες που καταμετρήθηκαν βρίσκονταν σε υποχώρηση.
Αντίθετα, 27 χώρες στράφηκαν στον αυταρχισμό, υπερδιπλάσιες από αυτές που στράφηκαν στη δημοκρατία.
Σχεδόν τα μισά αυταρχικά καθεστώτα ενέτειναν επίσης τις επιχειρήσεις καταστολής τους το 2022, με το Αφγανιστάν, τη Λευκορωσία, την Καμπότζη, τις Κομόρες και τη Νικαράγουα να γνωρίζουν «γενική παρακμή».
Στην Ασία, όπου μόνο το 54% του πληθυσμού ζει σε δημοκρατία, ο αυταρχισμός βρίσκεται σε άνοδο, ενώ η αφρικανική ήπειρος παραμένει «σταθερή» παρά τον μεγάλο αριθμό προκλήσεων που αντιμετωπίζει.
Δέκα χρόνια μετά την Αραβική Άνοιξη, η Μέση Ανατολή συνεχίζει να είναι «η πιο αυταρχική περιοχή στον κόσμο» και έχει μόνο τρεις δημοκρατίες: το Ιράκ, το Ισραήλ και τον Λίβανο.
Ευρώπη: Αντίπαλος της δημοκρατίας ο λαϊκισμός
Στην Ευρώπη, σχεδόν οι μισές δημοκρατίες της ηπείρου-- ή 17 χώρες-- έχουν γνωρίσει οπισθοδρόμηση της δημοκρατίας τα τελευταία πέντε χρόνια.
"Οι δημοκρατίες αγωνίζονται να εξισορροπήσουν αποτελεσματικά περιβάλλοντα που χαρακτηρίζονται από αστάθεια, άγχος. Ο λαϊκισμός συνεχίζει να κερδίζει έδαφος στον κόσμο ενώ η καινοτομία και η ανάπτυξη λιμνάζουν ή παρακμάζουν", υπογραμμίζεται στην έκθεση.
Καταγράφονται επίσης «ανησυχητικές τάσεις» ακόμη και σε χώρες με μεσαία ή υψηλά επίπεδα δημοκρατικών προτύπων.
Κατά την τελευταία πενταετία, η πρόοδος παρέμεινε στάσιμη σε όλους τους δείκτες των μελετών του think tank, με ορισμένους να επιστρέφουν στο ίδιο επίπεδο με τα χρόνια του '90, σύμφωνα με την έκθεση.
«Τα δημοκρατικά συστήματα κατρακύλησαν πραγματικά τις τελευταίες δύο δεκαετίες και αυτό έχει γίνει ένα φλέγον ζήτημα στην εποχή μας», λέει ο Κάσας-Ζαμόρα.
Ποια τα σημάδια προόδου, για το think tank IDEA
Ωστόσο, υπάρχουν και κάποια σημάδια προόδου: Η έκθεση δείχνει ότι οι πολίτες συσπειρώνονται για να πιέσουν τις κυβερνήσεις τους να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του 21ου αιώνα, από τα δικαιώματα αναπαραγωγής στη Λατινική Αμερική έως τις διαμαρτυρίες για το κλίμα των νέων σε όλο τον κόσμο.
«Αλλά και σε χώρες όπως το Ιράν όπου οι άνθρωποι έχουν βγει στους δρόμους για να απαιτήσουν ελευθερία, ισότητα και αξιοπρέπεια», προσθέτει ο ίδιος.
«Υπάρχουν κάποιες ελπίδες, αλλά η συνολική τάση παραμένει ζοφερή».
- «Όλες οι ειδήσεις
- Σεισμοί στην Εύβοια: Νύχτα αγωνίας μετά τα 5R -Προβληματισμένοι οι σεισμολόγοι από το άγνωστο ρήγμα
- Εκλογές: Πόσες έδρες βγάζουν τα κόμματα με απλή αναλογική, τι εξασφαλίζει αυτοδυναμία στη δεύτερη κάλπη
- Κακοκαιρία «Άριελ»: Νέο έκτακτο δελτίο επιδείνωσης καιρού, πότε θα βρέχει πολύ και πού