Σχεδόν το 100% αγγίζει η πιθανότητα για τσουνάμι στη Μεσόγειο τα επόμενα 30 χρόνια με κύματα άνω του ενός μέτρου προειδοποιεί η Unesco καλώντας παράκτιες πόλεις, όπως η Μασσαλία, η Κωνσταντινούπολη και η Αλεξάνδρεια, να λάβουν εγκαίρως τα μέτρα τους.
Ο κίνδυνος ενός τσουνάμι που θα σαρώσει παραθαλάσσια αστικά κέντρα, όπως συνέβη στην Τόνγκα στις αρχές του έτους μετά την έκρηξη ηφαιστείου, προβλέπεται να ενισχυθεί καθώς αυξάνεται η στάθμη της θάλασσας και μολονότι πόλεις στον Ινδικό και Ειρηνικό Ωκεανό, όπου συμβαίνουν συχνότερα τσουνάμι, τον γνωρίζουν, υποτιμάται σε άλλες παράκτιες περιοχές, περιλαμβανομένης της Μεσογείου, λέει η Unesco.
Για αυτό τον λόγο, το πρόγραμμα ετοιμότητας για τσουνάμι της Unesaco, που εφαρμόζεται σε 40 πόλεις από 21 χώρες, επεκτείνεται σε άλλες πέντε πόλεις: τη Μασσαλία, την Αλεξάνδρεια, την Κωνσταντινούπολη, τις Κάννες και την Τσιπιόνα της Ισπανίας κοντά στο Κάντιθ.
Το συγκεκριμένο πρόγραμμα της Unesco εντάσσεται σε μια ευρύτερη προσπάθεια ενόψει της συνόδου του ΟΗΕ για τους Ωκεανούς στη Λισαβώνα την ερχόμενη εβδομάδα, που αποσκοπεί στο να γνωρίζουν μέχρι το 2030 όλες οι απειλούμενες πόλεις τι να κάνουν σε περίπτωση ενός τσουνάμι. «Τα τσουνάμι του 2004 και του 2011 ήταν το κάλεσμα αφύπνισης», λέει ο Μπερνάρντο Αλιάγκα, ειδικός για τα τσουνάμι στην Unesco. «Έχουμε διανύσει μεγάλο δρόμο από το 2004, είμαστε ασφαλέστεροι σήμερα, αλλά υπάρχουν κενά στην ετοιμότητα και πρέπει να βελτιωθούμε, να διασφαλίσουμε ότι οι προειδοποιήσεις θα γίνονται κατανοητές από τις κοινότητες και τους επισκέπτες τους».
Το τσουνάμι στον Ινδικό Ωκεανό την δεύτερη μέρα των Χριστουγέννω το 2004 ήταν το φονικότερο στην ιστορία, με 230.000 θύματα σε 14 χώρες, ενώ εκείνο του 2011 μετά τον σεισμό των 9,1 Ρίχτερ στην Ιαπωνία προκάλεσε τον θάνατο 18.000 ανθρώπων. Σύμφωνα με την Unesco μέχρι το 2023 πέντε απειλούμενες πόλεις και κοινότητες στη Μεσόγειο θα είναι έτοιμες. «Έχει γίνει δουλειά για τη δημιουργία 12 κέντρων προειδοποίησης για τσουνάμι που καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος του ωκεανού, της Μεσογείου περιλαμβανομένης», σημειώνει ο Αλιάγκα.
Στα κέντρα αυτά περιλαμβάνονται πέντε στη Μεσόγειο και το βορειοανατολικό Ατλαντικό, περιλαμβανομένης της Ελλάδας, της Τουρκίας, της Ιταλίας, της Γαλλίας και της Πορτογαλίας. «Ο κίνδυνος ενός τσουνάμι υποτιμάται στις περισσότερες περιοχές, περιλαμβανομένης της Μεσογείου (…) Πρέπει να περάσουμε το μήνυμα. Όσον αφορά στη Μεσόγειο δεν τίθεται θέμα αν θα συμβεί τσουνάμι, αλλά πότε».
Τσουνάμι ύψους μόλις 1,5- 2 μέτρων μπορούν να σηκώσουν αυτοκίνητα από το έδαφος, ενώ μικρότερα κύματα μπορεί να δημιουργήσουν υδάτινους τείχους που κινούνται με ταχύτητα 65 χιλιομέτρων την ώρα.
«Το ζήτημα», τόνισε ο Αλιάγκα, «δεν είναι μόνο οι προειδοποιήσεις. Το δεύτερο κομμάτι αφορά στην ετοιμότητα της κοινότητας – συμπεριφέρονται και αντιδρούν οι άνθρωποι », πρόσθεσε σημειώνοντας ότι σε αυτό θα πρέπει να γίνει μεγάλη πρόοδος.
Οι Aρχές στην Αλεξάνδρεια, την Κωνσταντινούπολη, τη Μασσαλία, τις Κάννες και την Τσιπιόνα εργάζονται σε αυτή την προετοιμασία για τσουνάμι μεταξύ άλλων με πινακίδες και διαδικασίες εκκένωσης και σχέδια για έγκαιρη προειδοποίηση τουριστών, είπε ο Αλιάγκα. «Θέλουμε το 100% των κοινοτήτων, όπου υπάρχει αποδεδειγμένος κίνδυνος, να είναι έτοιμες να ανταποκριθούν έως το 2030», είπε. «Θα έχουν χάρτες εκκένωσης, θα έχουν κάνει ασκήσεις και θα έχουν σε ισχύ ειδοποιήσεις 24ώρες το 24ωρο».
Οι ειδοποιήσεις αυτές θα ενεργοποιούνται περίπου 10 λεπτά μετά τον σεισμό, είπε, και θα μπορούσαν να λάβουν οποιαδήποτε μορφή από χρήση μεγάφωνων μέχρι αποστολή μηνυμάτων WhatsApp.
«Αν πρόκειται για τοπικό τσουνάμι, έχετε 20 λεπτά το πολύ πριν χτυπήσει το πρώτο κύμα. Το δεύτερο κύμα είναι μεγαλύτερο και έρχεται 40 λεπτά μετά το πρώτο. Έχετε ακόμα τη δυνατότητα να διαφύγετε». O Βλάντιμιρ Ριαμπίνιν, εκτελεστικός γραμματέας της Διακυβερνητικής Ωκεανογραφικής Επιτροπής της Unesco, τόνισε: «Περισσότερες από 40 κοινότητες σε 21 χώρες είναι ήδη πιο ασφαλείς τώρα που έχουν εφαρμόσει το πρόγραμμά μας για την αντιμετώπιση του τσουνάμι. Αν θέλουμε να αντιμετωπίσουμε αυτήν την παγκόσμια πρόκληση έως το 2030, πρέπει να κλιμακώσουμε το πρόγραμμά μας πολύ γρήγορα».