Στη μαοϊκή Κίνα, οι αντιφρονούντες που έστελνε το κράτος στα ψυχιατρεία αποκαλούνταν «αυτοί που είναι ψυχικά άρρωστοι».
Το σύστημα αυτό, μάλιστα, είχε θεσμοθετηθεί το 1988 με τη δημιουργία των «ankang», ενός συστήματος ψυχιατρείων που διοικούνται απευθείας από το Υπουργείο Δημόσιας Ασφάλειας. Ωστόσο, οι νόμοι που θεσπίστηκαν το 2012 και το 2013 για τα δικαιώματα των ασθενών στην Κίνα υποτίθεται ότι θα τερμάτιζαν τις αυθαίρετες κρατήσεις. Μόνον που η κατάσταση κάθε άλλο παρά έχει αλλάξει. Όπως αποκαλύπτει έκθεση που δημοσιεύτηκε προ ημερών από την ΜΚΟ Safeguard Defenders, όχι μόνο εξακολουθούν οι κινεζικές Αρχές αυτή την πρακτική εις βάρος αντιφρονούντων, αλλά συμμετέχουν σε αυτή κατά παράβαση του κινεζικού και διεθνούς Δικαίου και ορισμένα ψυχιατρεία, που διαχειρίζεται το Υπουργείο Υγείας της χώρας.
Η ΜΚΟ, με έδρα τη Μαδρίτη, έχει εντοπίσει 99 θύματα, τα οποία νοσηλεύτηκαν παρά τη θέλησή τους μεταξύ 2013 και 2021 σε 109 ψυχιατρεία σε περισσότερες από 20 επαρχίες. Κι αυτά είναι μόνον «η κορυφή του παγόβουνου», λέει η ΜΚΟ.
Ξυλοδαρμοί, βασανιστήρια, ηλεκτροσόκ
Τα περισσότερα από τα στοιχεία στην έκθεσή της προέρχονται από συνεντεύξεις θυμάτων και συγγενών τους, που ανήρτησε στο Διαδίκτυο η κινεζική ΜΚΟ “Civil Rights and Livelihood Watch” (CRLW), μια οργάνωση που ίδρυσε ο δημοσιογράφος και ακτιβιστής Λιου Φεϊουγιέ.
«Το 2022 το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα (ΚΚΚ) εξακολουθεί τακτικά να κλείνει πολιτικούς στόχους σε ψυχιατρικά νοσοκομεία παρά την ψήφιση αλλαγών στη νομοθεσία πριν από πάνω από μια δεκαετία για να σταματήσει αυτή η βάρβαρη πρακτική», λέει η ΜΚΟ.
«Το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα είναι σε θέση να απομονώνει πλήρως από το δικαστικό σύστημα άτομα που υποβάλλουν αναφορές παραπόνων στις Αρχές και ακτιβιστές, που δεν έχουν καμία ελπίδα να μιλήσουν με δικηγόρο ή να περάσουν από δίκαιη δίκη, ενώ τους κολλάει ψευδή διάγνωση ψυχικής ασθένειας, ώστε να παραμένουν κοινωνικά απομονωμένοι ακόμη και μετά το εξιτήριό τους», προσθέτει. «Γιατροί και νοσοκομεία συμπράττουν με το ΚΚΚ για να υποβάλλουν τα θύματα σε μη αναγκαίες ιατρικά, ανεπιθύμητες από τα ίδια, νοσηλείες σε νοσοκομεία και χορήγηση φαρμάκων».
Τα περισσότερα από τα θύματα ήταν άτομα που υπέβαλαν αναφορές παραπόνων, σύμφωνα με την έκθεση, «άτομα που συχνά πασχίζουν για την επιβίωση στις κατώτερες βαθμίδες της κοινωνικής κλίμακας στην Κίνα και είναι ως εκ τούτου ανίσχυρα και εύκολοι στόχοι».
«Οι αριθμοί αυτοί δείχνουν ότι είναι ευρέως διαδεδομένη και συνήθης η πρακτική αποστολής πολιτικών κρατούμενων σε ψυχιατρικά νοσοκομεία στην Κίνα».
Απανωτοί εγκλεισμοί και κοινωνική απομόνωση
Οι κρατούμενοι υπέστησαν συχνά σωματική και ψυχική βία, λέει η έκθεση επικαλούμενη μαρτυρίες θυμάτων, που είχαν υποστεί ξυλοδαρμούς, θεραπείες με ηλεκτροσόκ και εγκλεισμό στην απομόνωση. Χαρακτηριστική η περίπτωση του Ζιάνγκ Τιανλού, ο εφιάλτης του οποίου ξεκίνησε το 2004, όταν κατήγγειλε τους αξιωματούχους που ξυλοκόπησαν μέχρι θανάτου –και δημόσια– τον πατέρα του, αφού αποκάλυψε τη διαφθορά τους. Έκτοτε, ο Ζιανγκ Τιανλού δεν θυμάται καλά καλά πόσες φορές τον έστειλαν σε ψυχιατρικό νοσοκομείο οι κινεζικές Αρχές. Μάλλον επτά, λέει. Η τελευταία τον Ιανουάριο του 2021, όταν συνελήφθη την ώρα που συνόδευε την επτάχρονη κόρη του στο σχολείο. Ο Τιανλού ισχυρίζεται ότι τον κρατούσαν δεμένο στο κρεβάτι του, τον ξυλοφόρτωναν και τον νάρκωναν εν αγνοία του.
Το ρεκόρ επαναλαμβανόμενων νοσηλειών κατέχει η Γκου Σιανγκχόνγκ, που τέθηκε υπό κράτηση είκοσι φορές από το 1999 μετά τον ξυλοδαρμό της από την κινεζική αστυνομία.
Βασανιστήρια υπέστη και ένα νεαρό κορίτσι από τη Σαγκάη, η Ντονγκ Γιαοκιόνγκ, η οποία τον Ιούλιο του 2018, μετέδωσε στο λογαριασμό της στο Twitter βίντεο με την ίδια να πετά μπογιά σε ένα πορτρέτο του προέδρου της Κίνας, Σι Τζινπίνγκ και να καταγγέλλει την κινεζική «δικτατορία» στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Συνελήφθη και παρέμεινε έγκλειστη σε ψυχιατρείο μέχρι τον Νοέμβριο του 2019. Σύμφωνα με τον πατέρα της, βγήκε με μια μορφή άνοιας λόγω αντιψυχωσικών φαρμάκων που συνταγογραφήθηκαν από το νοσοκομείο. Νοσηλεύτηκε ξανά τον Μάιο του 2020, βγήκε δύο μήνες αργότερα, ακόμη πιο άρρωστη, έχοντας χάσει τον έλεγχο του ουροποιητικού της συστήματος και υπέφερε από νυχτερινές κρίσεις πανικού. Σύμφωνα με τη Safeguard Defenders, ο πατέρας της ανέφερε τον Φεβρουάριο του 2021 ότι η νεαρή γυναίκα νοσηλεύτηκε ξανά στο νοσοκομείο και παραμένει εκεί ακόμη και σήμερα.
Στα θύματα περιλαμβάνεται κι ένας άνδρας που ζήτησε ιατρική αποζημίωση για τραύμα που υπέστη στη διάρκεια της στρατιωτικής του θητείας και ο φιλοδημοκρατικός ακτιβιστής Σονγκ Ζαϊμίν. «Το χειρότερο είναι ότι δεν ορίζουν ημερομηνία για εξιτήριο. Μπορεί να βρίσκεσαι εκεί μέσα για είκοσι ή τριάντα χρόνια», λέει ο ακτιβιστής.
Η Κίνα κατέχει τη θλιβερή πρωτιά παγκοσμίως στον εγκλεισμό πολιτικών αντιπάλων, μια πρακτική που σύμφωνα με τους επικριτές της ηγεσίας της, εντάθηκε επί των ημερών του Σι Τζινπίνγκ.
Πέρα από αντιφρονούντες κι όσους τολμούν να διαμαρτυρηθούν κατά των Αρχών, οργανώσεις προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων λένε ότι τουλάχιστον ένα εκατ. άνθρωποι, ως επί το πλείστον μέλη μουσουλμανικών μειονοτήτων στη δυτική Κίνα, οδηγήθηκαν σε «στρατόπεδα επανεκπαίδευσης» στην επαρχία Σιντζιάνγκ και υπέστησαν ευρεία κακοποίηση, περιλαμβανομένης της στείρωσης και της καταναγκαστικής εργασίας. Η Κίνα λέει ότι τα κέντρα αυτά αποβλέπει στην αντιμετώπιση του εξτρεμισμού.