Στο ερώτημα πότε θα τελειώσει η πανδημία και πώς μπορεί να μοιάζει απαντά ο Έλληνας καθηγητής της Οξφόρδης Άρης Κατζουράκης με άρθρο του στον Guardian.
Ο Κατζουράκης, καθηγητής εξέλιξης και γονιδιωματικής με ειδίκευση στην εξέλιξη των ιών στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, τονίζει αρχικά ότι είναι πολύ δύσκολο ερώτημα, καθώς και όταν θα έχει τελειώσει η πανδημία δεν θα το αντιληφθούμε μέχρι να περάσει ένα «χ» χρονικό διάστημα.
«Η προσδοκία είναι ότι τελικά η ασθένεια θα φτάσει σε ενδημικά επίπεδα, δηλαδή η ανοσία στον πληθυσμό θα εξισορροπήσει την αναπαραγωγή του ιού, με αποτέλεσμα ένα σταθερό επίπεδο μολύνσεων χρόνο με το χρόνο. Αυτή η σταθερότητα θα μπορούσε να περιλαμβάνει τακτικές, επαναλαμβανόμενες διακυμάνσεις, όπως η εποχικότητα, αλλά δεν θα γνωρίζουμε ότι η σταθερότητα έχει επιτευχθεί εκτός εάν παρατηρηθεί το ίδιο μοτίβο λοιμώξεων για περισσότερα από ένα, συνεχόμενα έτη».
Οπως εξηγεί ο καθηγητής, υπάρχουν δύο μεγάλοι άγνωστοι στην προσπάθεια να προσδιοριστεί το πότε θα φθάσει το τέλος της πανδημίας και πώς μπορεί να μοιάζει. «Ο πρώτος είναι: πόσο ανθεκτική θα είναι η ανοσία μας, ιδίως έναντι σοβαρών ασθενειών αλλά και έναντι λοιμώξεων; Και ο δεύτερος είναι: πόσο γρήγορα θα εξελιχθεί ο ιός Sars-CoV-2, ιδίως όσον αφορά την υπέρβαση της ανοσολογικής μας άμυνας; Για να απαντήσουμε σε αυτά τα ερωτήματα, πρέπει να εξετάσουμε τα μαθήματα που μας έχει διδάξει μέχρι στιγμής η πανδημία».
Οπως λέει η χρονιά του Covid-19 ήταν κυρίως το 2020. Ο ρυθμός εξέλιξής του , ο ρυθμός με τον οποίο μεταλασσόταν, ωστόσο, ήταν αργός σε σχέση με άλλους RNA ιούς. Το 2021 ωστόσο, ήταν η χρονιά των παραλλαγών. Ο ιός έγινε πιο μεταδοτικός. Το 2021 ήταν επίσης η χρονιά των εμβολίων. Ενώ το 2022 μέχρι στιγμής είναι η χρονιά των επαναμολύνσεων.
Πώς θα είναι οι επόμενες χρονιές με τον Covid-19 και πώς θα τελειώσει η πανδημία;
«Δεν γνωρίζουμε ακόμη πόσο σοβαρές θα είναι οι επαναμολύνσεις στο μέλλον - πιθανώς θα υπάρξει κάποια μείωση κατά μέσο όρο μεταξύ των πρωτογενών μολύνσεων και των επαναμολύνσεων. Ωστόσο, καθώς η ανοσία εξασθενεί και ο ιός συνεχίζει να εξελίσσεται και να αλλάζει, θα εξαλειφθεί η διαφορά σοβαρότητας μεταξύ δευτερογενών και πρωτογενών λοιμώξεων, αυξάνοντας τα επίπεδα θνησιμότητας; Δεν γνωρίζουμε επίσης σε ποιο βαθμό οι δευτερογενείς λοιμώξεις επιφέρουν μειωμένους κινδύνους νοσηρότητας, όπως o long Covid. Και δεν γνωρίζουμε πώς η σημασία των επαναμολύνσεων ποικίλλει μεταξύ των ομάδων κινδύνου. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα δούμε την περαιτέρω διάβρωση της ανοσολογικής προστασίας καθώς ο ιός συνεχίζει να εξελίσσεται, και η ανάγκη να διπλασιαστούν οι εκστρατείες εμβολιασμού καθώς και η έρευνα και ανάπτυξη είναι τόσο επιτακτική όσο ποτέ άλλοτε - δεν μπορούμε να θεωρούμε δεδομένη την προηγούμενη επιτυχία των εμβολίων», συνεχίζει.
«Μπορούμε να γνωρίζουμε πώς μπορεί να συμβεί θεωρητικά το τέλος της πανδημίας και τα μοτίβα που πρέπει να προσέξουμε για να προσδιορίσουμε αν πλησιάζουμε στην ενδημικότητα. Αυτό που είναι πολύ λιγότερο ξεκάθαρο είναι το πώς θα μοιάζει το μέλλον μας με αυτόν τον ιό όταν ο Covid δεν θα βρίσκεται πλέον σε επίπεδα πανδημίας. Προς το παρόν, βιώνουμε πολλαπλά κύματα ανά έτος, το καθένα με σημαντικό φορτίο ασθενειών και θανάτων. Θα συνεχίσει η ενδημικότητα να περιλαμβάνει πολλαπλά κύματα μόλυνσης, με δυνητικά υψηλή σοβαρότητα κάθε χρόνο; Πόσο συχνά θα εμφανίζονται παραλλαγές όπως η Ομικρον, ικανές να παραβιάζουν μερικώς την ανοσολογική μας άμυνα, και θα περιλαμβάνει τελικά παραλλαγές που μπορούν να ξεφύγουν από την προστασία που προκαλούν τα εμβόλια, τουλάχιστον εν μέρει, κατά της νοσηλείας και του θανάτου;
Η πανδημία δεν θα τελειώσει φέτος, αλλά η συμπεριφορά αυτού του ιού σε χώρες με υψηλό βαθμό εμβολιασμού σε όλο τον κόσμο μπορεί να προσφέρει μια ιδέα για το πώς μπορεί να μοιάζει το τελικό σημείο: Χαμηλός κίνδυνος σοβαρής νόσου από κάθε μόλυνση, καλύτερη κατανόηση των στοιχείων από τις επαναμολύνσεις, μια ιδέα για την πιθανότητα και άλλων περιπτώσεων διαφυγής από το ανοσοποιητικό σύστημα, όπως συνέβη με την Ομικρον και για το κατά πόσον η σοβαρή νόσηση μπορεί να επανέλθει, και διαθέσιμα στοιχεία για το σχεδιασμό περαιτέρω στρατηγικών εμβολιασμού».