Από το ανυπολόγιστο σοκ που έχει προκαλέσει στην παγκόσμια οικονομία ο φονικός κορωνοϊός δεν θα μπορούσε να γλιτώσει ούτε η βιομηχανία του κινηματογράφου, που καταγράφει απώλειες δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Χιλιάδες άνθρωποι έμειναν χωρίς δουλειά λόγω της διακοπής των γυρισμάτων ταινιών μεσούσης της πανδημίας του κορωνοϊού, ενώ επηρεάστηκαν και οι πρεμιέρες των ταινιών, όπως η τελευταία περιπέτεια του Τζέιμς Μποντ – το «No time to Die», που αναβλήθηκε μέχρι τα τέλη του χρόνου και το ριμέικ της «Μουλάν» με ανθρώπινους χαρακτήρες της Disney, που αναβλήθηκε για τον Ιούλιο.
Ορισμένα στούντιο, ωστόσο, ακολούθησαν διαφορετική τακτική όπως εκείνο της Universal, που κυκλοφόρησε το «Trolls World Tour» σε ψηφιακές πλατφόρμες ενοικίασης νωρίτερα αυτό το μήνα και έβαλε στα ταμεία του σχεδόν 100 εκατομμύρια δολάρια (91,9 εκατομμύρια ευρώ) τις τρεις πρώτες εβδομάδες - ποσό υψηλότερο από εκείνο που είχε βγάλει η αρχική ταινία Trolls στους πέντε μήνες προβολής της στους κινηματογράφους, σύμφωνα με την Wall Street Journal.
Το πρόβλημα με την πανδημία, σύμφωνα με τον βραβευμένο με Emmy για τα οπτικά εφέ Νταγκ Λάρμουρ είναι ότι ορισμένοι άνθρωποι ίσως είναι λιγότερο πρόθυμοι να παρακολουθήσουν νέες ταινίες στους κινηματογράφους παρά την χαλάρωση των περιοριστικών μέτρων σε αρκετές χώρες. Ήταν κάτι που παρατηρήθηκε ευρέως πριν την επιβολή των lockdown στην Ευρώπη με αποτέλεσμα την κατακόρυφη πτώση των εισπράξεων, που αποδόθηκε στην απροθυμία των σινεφίλ σε καιρούς κορωνοϊού.
Μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης στους κινηματογράφους
Οι αρμόδιοι στον κλάδο ήδη λαμβάνουν τα μέτρα τους προετοιμαζόμενοι για εφαρμογή μέτρων κοινωνικής αποστασιοποίησης στους κινηματογράφους, όπως εκείνος στο Ντάλστον της Βρετανίας, που ετοιμάζει διάφορα σενάρια για την μετά το lockdown εποχή. «Μελετούμε τρόπους νέας διευθέτησης των καθισμάτων, ώστε να υπάρχει απόσταση δύο μέτρων μεταξύ των θεατών», είπε στο euronews ο εκτελεστικός διευθυντής του Rio Cinema του Λονδίνου, Όλιβερ Μικ. «Θέλουμε να νιώθουν οι θεατές ασφαλείς και άνετα, κι ελπίζουμε να εκδώσει σύντομα λεπτομερείς οδηγίες η κυβέρνηση», πρόσθεσε.
Αλλά και σε άλλες χώρες οι ιδιοκτήτες κινηματογράφων επεξεργάζονται νέα σχέδια. Στην Ιταλία π.χ. όπου ξεκίνησε η χαλάρωση των περιοριστικών μέτρων, ένας κινηματογράφος αποφάσισε να ξεκινήσει υπαίθριες προβολές ταινιών, ενώ δημιούργησε κι ένα drive-in που θα εξυπηρετεί εκατοντάδες ΙΧ με σινεφίλ.
Στη Μαδρίτη η τοπική κυβέρνηση χρηματοδότησε έναν κινητό κινηματογράφο για να μπορούν οι άνθρωποι να παρακολουθούν ταινίες από τα μπαλκόνια τους, ενώ στην πρωτεύουσα της Λιθουανίας, το Βίλνιους, το αεροδρόμιο φιλοξενεί πλέον έναν τεράστιο κινηματογράφο drive-in. Ωστόσο, όσο κι αν τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης θα επηρεάσουν το box office και τις εισπράξεις, πολλά blockbuster αναμένεται να προβληθούν στις σκοτεινές αίθουσες, όπως εκτιμά ο Νταγκ Λάρμουρ, αναφέροντας ως πιθανά παραδείγματα ταινίες με περιπέτειες του Τζέιμς Μποντ ή των «υπερηρώων» της Marvel.
Η παραγωγή ταινιών σταμάτησε στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης και τις ΗΠΑ
Στο μεταξύ κάπου 200.000 εργαζόμενοι στη βιομηχανία του κινηματογράφου εκτιμάται ότι έχουν χάσει λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού τις δουλειές τους κάτι που αναμένεται να συνεχιστεί όσο προωθούνται αλλαγές.
«Το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι έχουν σταματήσει αυτή τη στιγμή τα γυρίσματα ταινιών. Νομίζω ότι ξαναρχίζουν στη Σουηδία και τη Δανία, αλλά όλα τα project έχουν μπει στον πάγο στη Βρετανία, το μεγαλύτερο μέρος της ηπειρωτικής Ευρώπης και τις ΗΠΑ», λέει ο Λάρμουρ. Χαρακτηριστικά παραδείγματα οι ταινίες «The Last Duel» του Ρίντλεϊ Σκοτ, το «Shang Chi» της Marvel και το «Samaritan» του Τζούλιους Έιβερι, οι παραγωγές των οποίων σταμάτησαν λόγω της πανδημίας.
Η σχεδιάστρια παραγωγής και καλλιτεχνική διευθύντρια Mπλερ Μπαρνέτ είδε τον περασμένο Μάρτιο να ακυρώνονται μέσα σε μία μόλις ώρα και τα τέσσερα project πάνω στα οποία εργαζόταν. «Έχασα με μιας κάπου 40.000 λίρες και επειδή εργάζομαι ως freelance βρέθηκα από τη μια στιγμή στην άλλη άνεργη και χωρίς πηγή εισοδήματος».
Ο πανικός της επιτάθηκε όταν το επόμενο 48ωρο συνειδητοποίησε ότι λόγω της φύσης της δουλειάς της μπορεί να έμενε άνεργη για τουλάχιστον άλλους πέντε μήνες. «Πολλοί άνθρωποι στη βιομηχανία του κινηματογράφου δεν έχουν αποταμιεύσεις και δυσκολεύονται ακόμη και στις καλές εποχές να τα βγάλουν πέρα. Κι όχι μόνον δεν έχουν οικονομίες στην άκρη, αλλά πολλοί έχουν πάρει και δάνεια και χρειάζονται τις δουλειές τους. «Πάντα υπάρχει άγχος για να βγάλεις τα αναγκαία και βλέπω πολλούς να αντιμετωπίζουν τεράστιες δυσκολίες και κάποιες εταιρείες να κατεβάζουν ρολά», λέει…
Πώς θα αλλάξει η παραγωγή ταινιών
Η Μπάρνετ κι ο Λάρμουρ συμφωνούν ότι θα πρέπει να αλλάξει όχι μόνον η διαδικασία παραγωγής ταινιών, αλλά πιθανότατα και ολόκληρη η βιομηχανία του κινηματογράφου στη μετά τα lockdown εποχή. Οι εποχές των «παχιών αγελάδων», έχουν περάσει και ενδέχεται να ενεργοποιηθούν πρωτόκολλα ασφαλείας, λέει η πρώτη, ενώ ο Λάρμουρ υπογραμμίζει ότι «τα γυρίσματα δεν θα είναι πια όπως στο παρελθόν» λόγω των μέτρων κοινωνικής αποστασιοποίησης κι οι εργαζόμενοι στα σκηνικά ίσως χρειαστεί να φορούν μάσκες και να υποβάλλονται καθημερινά σε διαγνωστικά τεστ για τον κορωνοϊό κατά την άφιξή τους.
«Τέρμα τα μεγάλα πλήθη και δεν θα χρειάζονται πλέον τόσοι κομπάρσοι γιατί δεν θα μπορούν να τους χρησιμοποιήσουν μαζικά. Όσον αφορά στους περιορισμούς, θα υπάρχουν περισσότεροι εμπειρογνώμονες υγείας στο προσωπικό, περιορισμοί στα σκηνικά ως προς το τι θα μπορείς να φορά και τον τρόπο αλληλεπίδρασης με τους ηθοποιούς. Αν νοσεί από την Covid-19 ένας ηθοποιός ολόκληρη η παραγωγή θα αντιμετωπίζει πρόβλημα»., λέει ο Λάρμουρ.
Όσον αφορά στο στάδιο που έπεται της παραγωγής (post-production) ο ίδιος δηλώνει εντυπωσιασμένος με την ταχύτητα με την οποία η βιομηχανία του κινηματογράφου αποδέχθηκε και προχώρησε στη λύση της τηλε-εργασίας παρά τη μέχρι τώρα απροθυμίας της για το φόβο της διαρροής. Αλλά με τη δουλειά να συνεχίζεται στη διάρκεια του lockdown τα στούντιο «ξεπέρασαν το εμπόδιο] κι ίσως αποδέχονται περισσότερο στο μέλλον το μοντάζ των ταινιών από το σπίτι.
Τα στούντιο «διψούν» για σενάρια
Η μεγάλη διακοπή στη βιομηχανία του κινηματογράφου μπορεί να αυξήσει τη ζήτηση για σενάρια και να προκαλέσει μια αύξηση της δημιουργικότητας στη μετά το lockdown εποχή. «Όλοι διψούν για ταινίες κι είμαστε τυχεροί στην Ευρώπη γιατί διαθέτει πολλά ελκυστικά μέρη για γυρίσματα», διαπιστώνει ο Λάρμουρ.
Προβλέπει δε ότι πιθανώς να υπάρξει μια αύξηση της κινηματογραφικής παραγωγής κατά τους θερινούς μήνες που η ηλιοφάνεια διαρκεί περισσότερο.
Αλλά τι γίνεται με τους σεναριογράφους; Σύμφωνα με τον Γκόρντι Χόφμαν, ιδρυτή του Bluecat Screenplay Competition, ο εγκλεισμός των σεναριογράφων στα σπίτια τους στη διάρκεια των περιοριστικών μέτρων για την αναχαίτιση της πανδημίας, μπορεί να τους ωθήσει να ασκήσουν έξτρα πίεση στους εαυτούς τους για να αυξήσουν την παραγωγή ποσοτικά, αλλά και ποιοτικά. Κι αναφέρει ως χαρακτηριστικό παράδειγμα τον Σέξπηρ, που έγραψε τον Βασιλιά Ληρ στη διάρκεια καραντίνας λόγω μιας επιδημίας του 17ου αιώνα.
Η ζήτηση για σενάρια μπορεί να αυξηθεί, αλλά ιδιαίτερα για σενάρια, «που αναφέρονται στις αξίες με τις οποίες επανασυνδεθήκαμε» στη διάρκεια των περιοριστικών μέτρων, λέει ο Χόφμαν. «Οι άνθρωποι κοίταξαν στον καθρέφτη με τρόπο που δεν είχαν ξανακάνει στη ζωή τους κι αυτό θα αλλάξει αυτό που ζητούμε από τους σεναριογράφους. Θα χρειαστούμε γέλιο και δάκρυα, αλλά οι θεατές θα αποζητούν πρωτίστως ειλικρίνεια, ιστορίες χρήσιμες, που θα βγάζουν πραγματικό νόημα»…