Τη στιγμή που οι παρατηρητές ανά τον κόσμο κάνουν λόγο για το «πιο σοκαριστικό, πιο κραυγαλέο» σκάνδαλο διαφθοράς που έπληξε τις Βρυξέλλες εδώ και χρόνια, το Politico αναλύει τι ακριβώς σημαίνει για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το Qatargate.
H Εύα Καϊλή θα παραμείνει στη φυλακή ύστερα από τη σύλληψή της, την Παρασκευή, μέχρι να αποφασίσουν οι δικαστικές αρχές για το αν θα προφυλακιστεί μέχρι τη δίκη της. Η απόφαση θα ληφθεί από το δικαστικό συμβούλιο την ερχόμενη Τετάρτη.
Αρχικά, οι ένοχοι για το QatarGate δεν ήταν μεγάλα ονόματα για τα δεδομένα των Βρυξελλών, αναφέρει το Politico. Ένα πρώην μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, μερικοί κοινοβουλευτικοί βοηθοί και ένας επικεφαλής συνδικαλιστικής οργάνωσης, όλοι τους φέρονται να έπαιρναν λεφτά για το Κατάρ, τη χώρα που φιλοξενεί το Παγκόσμιο Κύπελλο.
Μέχρι το βράδυ της Παρασκευής (9/11), ωστόσο, η υπόθεση πήρε διαφορετική τροπή.
Η Εύα Καϊλή, αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και ένθερμη υπερασπίστρια της Ντόχα, τέθηκε υπό αστυνομική κράτηση, σύμφωνα με την ομοσπονδιακή αστυνομία του Βελγίου. Η υπόθεση επικεντρώνεται επίσης γύρω από μια ΜΚΟ που, μέχρι πρόσφατα, μετρούσε μεταξύ των μελών του διοικητικού της συμβουλίου μερικές από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες της αριστεράς.
«Το κράτος του Κατάρ απορρίπτει κατηγορηματικά κάθε προσπάθεια να συσχετιστεί με κατηγορίες για ανάρμοστη συμπεριφορά», ανέφερε αξιωματούχος του Κατάρ σε ανακοίνωση που εστάλη από την Ντόχα το πρωί της Κυριακής.
Οι εμπλεκόμενοι στο QatarGate
Εκτός από την Εύα Καϊλή, συνελήφθησαν ο Πιέρ Αντόνιο Παντσέρι, ένας Ιταλός πρώην ευρωβουλευτής, επίσης από το Σοσιαλδημοκρατικό κόμμα, μαζί με τη σύζυγο και την κόρη του. Το ένταλμα σύλληψής τους, το οποίο είδε το POLITICO, κατηγορούσε τον Παντσέρι ότι «παρενέβαινε πολιτικά σε μέλη που εργάζονταν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προς όφελος του Κατάρ και του Μαρόκου».
Οι πρώην κοινοβουλευτικοί βοηθοί, ιδίως όσοι έχουν δεσμούς με τη MKO Fight Impunity, βρίσκονται επίσης υπό έλεγχο. Εκτός από τη σύλληψη του Φραντσέσκο Τζόρτζι, του συντρόφου της Εύας Καϊλή, η αστυνομία σφράγισε επίσης το γραφείο ενός άλλου κοινοβουλευτικού βοηθού που εργαζόταν για τη Fight Impunity, ο οποίος επί του παρόντος υπηρετεί ως βοηθός της Βελγίδας ευρωβουλευτού Μαρί Αρένα.
Η Μαρί Αρενά, η οποία διαδέχθηκε στην προεδρία της υποεπιτροπής ανθρωπίνων δικαιωμάτων τον Πιέρ Αντόνιο Παντσέρι και συνεργάζεται στενά με τη MKO Fight Impunity, επιβεβαίωσε ότι το γραφείο του βοηθού της ήταν σφραγισμένο. Η Αρενά δήλωσε ότι η ίδια δεν έχει ανακριθεί από την αστυνομία.
Σύμφωνα με το ιταλικό ειδησεογραφικό πρακτορείο «Ansa», ο Νικολό Φίγκα-Ταλαμάνκα έχει επίσης τεθεί υπό κράτηση. Είναι ο γενικός διευθυντής μιας άλλης ΜΚΟ, της «No Peace Without Justice» (Καμία Ειρήνη χωρίς Δικαιοσύνη). Με επίκεντρο τη διεθνή ποινική δικαιοσύνη, τα ανθρώπινα δικαιώματα και την προώθηση της δημοκρατίας στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, η οργάνωση εδρεύει επίσημα στη Νέα Υόρκη και τη Ρώμη. Ωστόσο, έχει την ίδια διεύθυνση στις Βρυξέλλες με την Fight Impunity, στην οδό Rue Ducale 41.
Η Έμα Μπονίνο, πρώην φιλελεύθερη ευρωβουλευτής και υπουργός Εξωτερικών της Ιταλίας, ίδρυσε τη ΜΚΟ No Peace Without Justice, αλλά παράλληλα αναφέρεται ως επίτιμο μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΜΚΟ Fight Impunity.
Η Μπονίνο και ο Φίγκα-Ταλαμάνκα δεν απάντησαν αμέσως σε αιτήματα σχολιασμού μέσω του Peace Without Justice.
Σε ένδειξη των διασυνδέσεων του Παντσέρι, ο πρώην πρωθυπουργός της Γαλλίας Μπερνάρ Καζνέβ, ο πρώην Ευρωπαίος επίτροπος Μετανάστευσης Δημήτρης Αβραμόπουλος, η πρώην επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ Φεντερίκα Μογκερίνι και η πρώην ευρωβουλευτής Σεσίλια Βίκστρομ αναφέρονται επίσης ως επίτιμα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου.
Η Μογκερίνι παραιτήθηκε από το Διοικητικό Συμβούλιο το πρωί του Σαββάτου (10/12), σύμφωνα με εκπρόσωπο του Κολεγίου της Ευρώπης, όπου η Μογκερίνι είναι τώρα πρύτανης.
Ο Αβραμόπουλος ανέφερε σε ηλεκτρονικό μήνυμα το πρωί της Κυριακής (11/12) ότι ο ίδιος, ο Καζνέβ και η Βίκστρομ παραιτήθηκαν επίσης «αμέσως όταν ενημερωθήκαμε την Παρασκευή».
Ο κατάλογος του προσωπικού της ΜΚΟ Fight Impunity έχει προφανώς διαγραφεί, ωστόσο τα αρχεία του διαδικτύου δείχνουν τον Γκιόργκι και άλλους νυν κοινοβουλευτικούς βοηθούς να κατέχουν βασικούς ρόλους τον Ιανουάριο.
Οι «διαπλεκόμενοι» του QatarGate δεν περιορίζονται μόνο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο
Επίσης, προσήχθη αλλά αφέθη ελεύθερος ο Λούκα Βισεντίνι, ο οποίος μόλις τον περασμένο μήνα έγινε γενικός γραμματέας της Διεθνούς Συνομοσπονδίας Συνδικάτων (ITUC). Πριν από αυτό, ήταν επί μακρόν επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Συνδικάτων. Δεν χρειάστηκε να μετακινηθεί για τον νέο του ρόλο, αναφέρει το «Politico»: Τόσο η παγκόσμια όσο και η ευρωπαϊκή οργάνωση εδρεύουν στην ίδια διεύθυνση στις Βρυξέλλες, στη Rue Albert II.
Τα συνδικάτα των οικοδόμων υπήρξαν από τους κορυφαίους επικριτές των πεπραγμένων του Κατάρ όσον αφορά τα δικαιώματα των εργαζομένων κατά την προετοιμασία για το Παγκόσμιο Κύπελλο. Αλλά ακόμη και πριν αναλάβει ο Βισεντίνι, η ITUC αποτελούσε αξιοσημείωτη εξαίρεση.
Η Σάραν Μπάροου, η προηγούμενη επικεφαλής της ITUC, παρότρυνε τους εξωτερικούς επικριτές της εργατικής νομοθεσίας της χώρας να «πάνε και να ρίξουν μια ματιά στην αλλαγή», σε ένα βίντεο που αναρτήθηκε από το υπουργείο Εργασίας του Κατάρ τον περασμένο Ιούνιο.
Τι ήθελε το Κατάρ από την ΕΕ και ασκούσε πιέσεις;
Το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου 2022, που φιλοξενείται από το Κατάρ, αποδείχθηκε ότι έριξε αρνητικό φως στη χώρα.
Οι κατηγορίες για δωροδοκία στη διαδικασία υποβολής προσφορών και για συνθήκες σκλαβιάς για τους ξένους εργάτες έθεσαν υπό αμφισβήτηση την επιλογή, ενώ οι φιλελεύθεροι επικριτές εκμεταλλεύθηκαν τη στιγμή για να επιτεθούν στη συντηρητική μουσουλμανική χώρα για τη θέση της σχετικά με τα δικαιώματα των γυναικών και των LGBTQ+.
Η διατήρηση της καλής φήμης είναι ζωτικής σημασίας, καθώς το Κατάρ προσπαθεί να κλείσει συμφωνίες με χώρες της ΕΕ για το φυσικό του αέριο. Μια πρόταση για να δοθεί στους Καταριανούς η δυνατότητα να ταξιδεύουν χωρίς βίζα στη ζώνη Σένγκεν της ΕΕ είχε εισαχθεί στο ευρωκοινοβούλιο.
Η επόμενη μέρα και τι μπορεί να κάνει το Κοινοβούλιο
Τα πλήγματα από αυτές τις κατηγορίες έρχονται ήδη γρήγορα. Το κόμμα των Σοσιαλδημοκρατών ζήτησε να ανασταλεί η πρόταση για την απελευθέρωση των θεωρήσεων και ο εισηγητής των Πρασίνων δήλωσε ότι θα καταψηφίσει το μέτρο, αν έρθει προς ψήφιση την επόμενη εβδομάδα στο Κοινοβούλιο.
Ξεχωριστά, η Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων του Κοινοβουλίου σχεδίαζε να μεταβεί στη Σαουδική Αραβία και το Κατάρ τις επόμενες εβδομάδες. Αλλά, λόγω των τελευταίων εξελίξεων, η επίσκεψη ακυρώθηκε.
«Οποιαδήποτε σύνδεση της κυβέρνησης του Κατάρ με τους αναφερόμενους ισχυρισμούς είναι αβάσιμη και σοβαρά παραπληροφορημένη», ανέφερε η επίσημη ανακοίνωση του Κατάρ που εκδόθηκε την Κυριακή. «Το κράτος του Κατάρ εργάζεται μέσω της δέσμευσης από θεσμό σε θεσμό και λειτουργεί σε πλήρη συμμόρφωση με τους διεθνείς νόμους και κανονισμούς».
Αργά το Σάββατο, η πρόεδρος του Κοινοβουλίου Ρομπέρτα Μετσόλα ανέστειλε όλες τις «εξουσίες, τα καθήκοντα και τις αρμοδιότητες» της Εύας Καϊλή που σχετίζονται με την ιδιότητα του αντιπροέδρου του Κοινοβουλίου. Για την πλήρη ανάκληση του τίτλου θα απαιτηθεί απόφαση της διάσκεψης των προέδρων του Κοινοβουλίου και στη συνέχεια ψηφοφορία στην ολομέλεια.
Πόσο μεγάλο είναι το σκάνδαλο QatarGate;
Οι ομάδες παρατήρησης συμφωνούν στο ότι πρόκειται για ζήτημα υψίστης σημασίας. Το QatarGate θα μπορούσε να είναι «η πιο κραυγαλέα υπόθεση» διαφθοράς που έχει δει το Ευρωοινοβούλιο εδώ και χρόνια, δήλωσε ο επικεφαλής της Διεθνούς Διαφάνειας, Michiel van Hulten. Ο Alberto Alemanno, καθηγητής Νομικής στο HEC Paris, το χαρακτήρισε «το πιο συγκλονιστικό σκάνδαλο ακεραιότητας στην ιστορία της ΕΕ».
Ο Γερμανός ευρωβουλευτής των Πρασίνων Daniel Freund, προεδρεύεων της διακομματικής ομάδας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την καταπολέμηση της διαφθοράς, το χαρακτήρισε ένα από τα «πιο σοβαρά σκάνδαλα διαφθοράς στις Βρυξέλλες τις τελευταίες δεκαετίες».
Ο Van Hulten είπε ότι το Ευρωκοινοβούλιο έχει δημιουργήσει μια «κουλτούρα ατιμωρησίας… με έναν συνδυασμό χαλαρών οικονομικών κανόνων και ελέγχων και παντελούς έλλειψης ανεξάρτητης εποπτείας δεοντολογίας». Ο Alemmano προέβλεψε επίσης ότι αυτή η υπόθεση θα είναι απλώς η «κορυφή του παγόβουνου», ευελπιστώντας ότι ενδεχομένως συσσωρευμένα σκάνδαλα θα δημιουργούσαν μια πολιτική ώθηση για ένα ανεξάρτητο σύστημα ηθικής.