Πρόσφατα ο Βλαντίμιρ Πούτιν απείλησε να εξαφανίσει Δυτικές πρωτεύουσες, καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία κλιμακώνεται.
Πριν από λίγες ημέρες η ρωσική κρατική τηλεόραση μετέδωσε τις απειλές του Αντρέι Γκουρούλιοφ, μέλους της Κρατικής Δούμας. Ο ίδιος ο Πούτιν προειδοποίησε ότι «αυτό δεν είναι μπλόφα».
Αν συνέβαινε κάτι τέτοιο, εκατομμύρια άνθρωποι θα αποτεφρώνονταν ακαριαία, ενώ ακόμη και εκείνοι που θα γλίτωναν από την αρχική έκρηξη ή την επακόλουθη ραδιενέργεια θα είχαν ελάχιστη ελπίδα επιβίωσης. Καθώς οι πύρινες καταιγίδες μαίνονται, μεγάλα σύννεφα τοξικού καπνού θα ανέβαιναν στην ατμόσφαιρα, εμποδίζοντας τις ακτίνες του ήλιου και προκαλώντας σοβαρή ψύξη του πλανήτη. Αυτό θα σκότωνε τις καλλιέργειες και θα προκαλούσε παγκόσμια πείνα που θα διαρκούσε για πολλά χρόνια.
Σε έναν τέτοιο κατεστραμμένο κόσμο φαίνεται απίστευτο ότι κάποιος θα ασχολούνταν με το πώς να θερμαίνει την πισίνα του ή να εξασκείται στο γκολφ.
Κι όμως, έτσι ακριβώς ελπίζουν οι υπερπλούσιοι του κόσμου να ζήσουν μια τέτοια πυρηνική αποκάλυψη, ή και οποιαδήποτε άλλη παγκόσμια καταστροφή, σύμφωνα με ένα νέο, συναρπαστικό βιβλίο που αποκαλύπτει τα «περίτεχνα» σχέδιά τους για να επιβιώσουν, ενώ ο υπόλοιπος κόσμος θα βρίσκεται υπό εξαφάνιση.
Το βιβλίο «Survival Of The Richest» γράφτηκε από τον καθηγητή Douglas Rushkoff, έναν ειδικό σε θέματα τεχνολογίας, του οποίου το ενδιαφέρον για το πώς σχεδιάζουν το μετα-αποκαλυπτικό μέλλον τους αυτοί οι μεγιστάνες των επιχειρήσεων προκλήθηκε από ένα ραντεβού σε μια μυστική τοποθεσία στην έρημο το 2018.
Δελεασμένος από μια αμοιβή που ισοδυναμούσε με το ένα τρίτο του ετήσιου μισθού του ως καθηγητή του City University της Νέας Υόρκης, πέταξε με business class για το πλησιέστερο αεροδρόμιο. Εκεί τον παρέλαβε μια λιμουζίνα που τον οδήγησε για τρεις ώρες στο «πιο πολυτελές αλλά και απομονωμένο μέρος που έχω δει ποτέ - ένα θέρετρο στη μέση τού πουθενά».
Ένα τυπικό ακροατήριο για τον Rushkoff θα ήταν περίπου 100 επενδυτικοί τραπεζίτες. Αντ' αυτού, βρέθηκε να κάθεται γύρω από ένα τραπέζι με πέντε από τους πλουσιότερους άνδρες της Αμερικής.
«Όλοι προέρχονταν από το ανώτερο κλιμάκιο του κόσμου των τεχνολογικών επενδύσεων και των hedge funds», εξηγεί, προσθέτοντας: «Τουλάχιστον δύο από αυτούς ήταν δισεκατομμυριούχοι».
Μετά από λίγη κουβέντα, συνειδητοποίησε ότι αυτοί οι τιτάνες της τεχνολογίας δεν είχαν κανένα ενδιαφέρον για την ομιλία που είχε προετοιμάσει με θέμα το ψηφιακό μέλλον. Αντ' αυτού, τον ρωτούσαν ασταμάτητα για το τι θα έπρεπε να κάνουν μετά το The Event.
Αυτός ήταν ο ευφημισμός τους για την περιβαλλοντική κατάρρευση, την κοινωνική αναταραχή, τον υπερμεταδοτικό ιό ή το κακόβουλο χάκινγκ υπολογιστών που θα μπορούσε μια μέρα να καταστρέψει τα πάντα.
Θα έπρεπε να χτίσουν τα καταφύγιά τους στη Νέα Ζηλανδία ή στην Αλάσκα; Ποια περιοχή θα επηρεαστεί λιγότερο από την επερχόμενη κλιματική κρίση; Ποια ήταν η μεγαλύτερη απειλή: η κλιματική αλλαγή ή ο βιολογικός πόλεμος;
Αυτά ήταν τα ερωτήματα που είχαν στο μυαλό τους, και ο Rushkoff εντυπωσιάστηκε από το πόσο πολύ είχαν σκεφτεί αυτοί οι τρομοκρατημένοι μεγιστάνες τις στρατηγικές επιβίωσής τους.
Ένας από αυτούς είχε ήδη εξασφαλίσει μια ντουζίνα Navy Seals (ΟΥΚ) για να φτάσουν στο συγκρότημά του αν τους έδινε το κατάλληλο σύνθημα. Ένας άλλος είχε εμμονή με τη θερμαινόμενη πισίνα που ήθελε στο καταφύγιό του και με τρόπους προσομοίωσης του φωτός της ημέρας καθώς πήγαινε για τα υπόγεια μπάνια του.
Όταν ο Rushkoff πρότεινε ότι η εξεύρεση ανταλλακτικών για το σύστημα θέρμανσης της πισίνας κατά τη διάρκεια ενός πυρηνικού χειμώνα θα μπορούσε να αποδειχθεί δύσκολη, ο μεγιστάνας έγνεψε σοβαρά. «Σημείωνε πράγματα στο μπλοκάκι του, όπως "να παραγγείλω περισσότερα ανταλλακτικά για την πισίνα"» περιγράφει.
Όπως επισημαίνει ο Rushkoff, η πιθανότητα ένα οχυρωμένο καταφύγιο να προστατεύει πράγματι τους ενοίκους του είναι πολύ μικρή. «Τα πάντα φτάνουν παντού. Τα τοξικά σύννεφα, η πανούκλα και η ραδιενέργεια έχουν τον τρόπο να εξαπλώνονται και να διαρρέουν μέσα από τα πιο καλά μελετημένα οδοφράγματα. Τα φίλτρα αέρα πρέπει να αντικαθίστανται τακτικά, αλλά μερικές φορές αποτυγχάνουν ακόμη και όταν αντικαθίστανται».
Η προμήθεια νέων φίλτρων όταν τα εργοστάσια που τα κατασκευάζουν έχουν καταστραφεί θα είναι αδύνατη. Αλλά τέτοια πρακτικά ζητήματα θα είναι το λιγότερο που θα απασχολήσουν τους δισεκατομμυριούχους αν φτάσουμε στο τέλος του κόσμου.
Διότι υπάρχει ένα κρίσιμο ερώτημα στις στρατηγικές επιβίωσής τους: Πώς θα διατηρήσουν την αφοσίωση του προσωπικού που πληρώνουν για να τους προστατεύει σε έναν κόσμο που θα βυθιστεί σε ένα αδιανόητο χάος.
Αυτό θα αποτελέσει πρόβλημα όπου κι αν αποφασίσουν να φύγουν. Για τους περισσότερους, τα καταφύγια που επιλέγουν φαίνεται να είναι υπόγεια, και τα χρήματα δεν αποτελούν φυσικά εμπόδιο όταν πρόκειται να τα εξοπλίσουν. «Ο ιδρυτής της Amazon, Jeff Bezos, έχει ένα γιοτ με ελικοδρόμιο που χρησιμεύει ως συνοδευτικό του κύριου γιοτ του, του οποίου τα πανιά θα εμπόδιζαν το ελικόπτερό του κατά την απογείωση και την προσγείωση», επισημαίνει ο Rushkoff.
Σύμφωνα με τον Robert Vicino, ιδρυτή του καλιφορνέζικου προμηθευτή καταφυγίων Vivos, ο Bill Gates έχει τεράστια καταφύγια κάτω από κάθε ένα από τα σπίτια του. «Ο επικεφαλής της ασφάλειάς του μας επισκέφθηκε πριν από μερικά χρόνια», δήλωσε ο Vicino σε πρόσφατη συνέντευξή του. «Για αυτούς τους πολυεκατομμυριούχους, μερικά εκατομμύρια δεν είναι τίποτα. Είναι στην πραγματικότητα απλώς η νεότερη μορφή ασφάλισης» ανέφερε.
Ενδείξεις για το πώς θα μπορούσαν να εξοπλιστούν αυτά τα πολυτελή βυθισμένα παλάτια μπορούν να βρεθούν στις επιλογές που παρέχει η εταιρεία Rising S στο Τέξας, με σύνθημα: We Don't Sell Fear, We Sell Preparedness (Δεν πουλάμε φόβο, πουλάμε ετοιμότητα). Το κορυφαίο καταφύγιο Aristocrat των 10.600 τετραγωνικών ποδιών τούς κοστίζει 8,3 εκατομμύρια λίρες.
Διαθέτει οικιακό κινηματογράφο, σάουνα, γυμναστήριο, αίθουσα μπόουλινγκ και, φυσικά, πισίνα. Αλλά μπορεί να προσαρμοστεί για να ενσωματώσει σχεδόν οποιοδήποτε άλλο mod-con απαιτείται, είτε πρόκειται για μια περιοχή γύρω από τρύπα σε γήπεδο του γκολφ είτε ένα ψεύτικο πάρκο όπου μπορεί κανείς να βγάλει βόλτα τον σκύλο του χωρίς να βγει έξω.
Το μεγαλύτερο καταφύγιο που κατασκεύασε η Rising S ήταν 14.000 τετραγωνικά πόδια και περιλάμβανε ένα κλειστό σκοπευτήριο. Ένα άλλο είχε χώρο για τα άλογα κούρσας ενός πελάτη, τα οποία μπορούν να μεταφερθούν στο ατσάλινο φρούριο μέσω ενός ειδικά κατασκευασμένου ανελκυστήρα κρυμμένου σε ένα σιλό σιτηρών. Τα καταφύγια της Rising S μπορούν επίσης να διαθέτουν πολλαπλά κρυφά δωμάτια - «σε περίπτωση που αφήσετε κάποιον να μπει μέσα τον οποίο δεν εμπιστεύεστε πλήρως», λέει ο γενικός διευθυντής Gary Lynch. Αλλά υπάρχει μικρή πιθανότητα να μπει κάποιος χωρίς την άδειά σας.
Η πρόσβαση σε όλα αυτά τα καταφύγια μπορεί να γίνει μέσω ενός «δωματίου πανικού» στην κύρια κατοικία του ιδιοκτήτη ή μέσω μιας ειδικά κατασκευασμένης δομής στον κήπο. Η τελευταία μοιάζει με ένα συνηθισμένο κτίριο, αλλά, όπως καυχιέται ο ιστότοπός τους, διαθέτει ατσάλινους τοίχους ανθεκτικούς σε σφαίρες, οι οποίοι έχουν πάχος μισής ίντσας και πίσω από την τυπική πόρτα υπάρχει μια βαριά πόρτα εκρηκτικών μηχανισμών.
Πέρα από την προστασία των πελατών τους, οι κατασκευαστές καταφυγίων υπόσχονται ότι μέσα σε αυτά θα μπορούν να ζήσουν μια όσο το δυνατόν πιο φυσιολογική ζωή όταν η υπόλοιπη ανθρωπότητα θα βρίσκεται στα πρόθυρα της εξαφάνισης. Ο κόσμος πάνω από αυτούς μπορεί να είναι διαλυμένος, αλλά οι ζάπλουτοι μπορούν να είναι σίγουροι ότι τα τιμαλφή τους θα παραμείνουν ασφαλή έναντι κάθε κινδύνου.
Η τσεχική εταιρεία Oppidum προμηθεύει «υπερπολυτελή καταφύγια» που μπορούν να περιλαμβάνουν γκαλερί τέχνης κατασκευασμένες στα ίδια πρότυπα με τραπεζικά θησαυροφυλάκια, τα οποία, σύμφωνα με τον ιστότοπό της, θα είναι «προσβάσιμα σε εσάς και στους προσκεκλημένους σας, αλλά απόρθητα για όλους τους άλλους».
«Μπορείτε να είστε σίγουροι ότι εσείς, η οικογένειά σας και τα πιο πολύτιμα υπάρχοντά σας θα έχετε ένα μέρος ασφάλειας και άνεσης κοντά σας για όσο χρειαστεί, ό,τι κι αν συμβεί στον έξω κόσμο» αναφέρεται.
Δεν είναι λιγότερο πολυτελή τα καταλύματα εντός των Survival Condos, δύο σιλό πυραύλων της αμερικανικής κυβέρνησης που κατασκευάστηκαν στο Κάνσας τη δεκαετία του 1960 για να προστατεύσουν από μια πυρηνική κεφαλή 100 φορές ισχυρότερη από εκείνη που έπεσε στο Ναγκασάκι.
Σήμερα, έχουν μετατραπεί σε συγκροτήματα υπόγειων διαμερισμάτων που φτάνουν 15 ορόφους κάτω και προστατεύονται από τοίχους πάχους έως και 9 ποδιών. Αυτά διαθέτουν ακόμη και «παράθυρα» -οθόνες που είναι τοποθετημένες στον τοίχο και στις οποίες μπορούν να προβάλλονται εικόνες του εξωτερικού κόσμου- και όλα διαθέτουν μπιντέ, για την περίπτωση που επαναληφθεί η έλλειψη χαρτιών υγείας που παρατηρήθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κορωνοϊού.
Οι κοινόχρηστες εγκαταστάσεις περιλαμβάνουν ένα σπα και έναν τοίχο αναρρίχησης, ενώ, πέρα από την τιμή αγοράς των 2,6 εκατομμυρίων λιρών για κάθε διαμέρισμα, κάθε κάτοικος πρέπει να πληρώνει άλλες 2.000 λίρες μηνιαίως για ένα μερίδιο στα αποθέματα τροφίμων του συγκροτήματος, τα οποία είναι αρκετά για να διαρκέσουν έως και πέντε χρόνια διαβίωσης «εκτός δικτύου».
Ο ιδιοκτήτης των Survival Condos, Larry Hall, βρίσκεται επί του παρόντος σε διαπραγματεύσεις για την κατασκευή νέων εκδόσεων αυτών των εγκαταστάσεων σε διάφορες χώρες, από την Αγγλία έως τη Νότια Κορέα. Προσφέρει, επίσης, ιδιωτικές αποθήκες που ξεκινούν από περίπου 21 εκατομμύρια λίρες.
Μια μετατροπή παραγγέλθηκε από μια γυναίκα από τη Νέα Υόρκη, η οποία ζήτησε να αναπαραστήσει τους τοίχους από το δάπεδο μέχρι την οροφή στο ρετιρέ της με προβαλλόμενες 24ωρες καταγραφές της θέας της σε διαφορετικές καιρικές συνθήκες.
Για τον συγγραφέα και επιχειρηματία τεχνολογίας Antonio Garcia Martínez δεν υπάρχει ανάγκη για προσομοιώσεις. Πριν από πέντε χρόνια εγκατέλειψε το Σαν Φρανσίσκο για να χτίσει έναν καταυλισμό επιβίωσης που καταλαμβάνει πέντε δασώδη στρέμματα σε ένα νησί κοντά στο Σιάτλ.
Εκείνη την εποχή προέβλεψε πως, μέσα σε 30 χρόνια, η πρόοδος της τεχνολογίας θα σήμαινε ότι η μισή ανθρωπότητα θα έμενε χωρίς δουλειά και θέλησε να προστατευτεί από την κοινωνική αναταραχή που θα μπορούσε να ακολουθήσει, φέρνοντας γεννήτριες, ηλιακούς συλλέκτες και χιλιάδες πυρομαχικά.
Ο Reid Hoffman, συνιδρυτής του LinkedIn, ισχυρίστηκε ότι τουλάχιστον οι μισοί από τους δισεκατομμυριούχους της Silicon Valley έχουν αποκτήσει παρόμοια κάποια μορφή «ασφάλειας για την Αποκάλυψη» με τη μορφή τέτοιων καταφυγίων, είτε στις ΗΠΑ είτε αλλού.
Για όσους θέλουν να απομακρυνθούν όσο το δυνατόν περισσότερο από τα μεγάλα πληθυσμιακά κέντρα του κόσμου, ένας από τους αγαπημένους προορισμούς της Ημέρας της Αποκάλυψης είναι η Νέα Ζηλανδία, γνωστή για τη φυσική ομορφιά και τη σχετική απομόνωσή της.
Ο συνιδρυτής του PayPal, Peter Thiel, είναι μεταξύ των πάμπλουτων που έχουν επενδύσει σε ακίνητα σε αυτό το απομακρυσμένο έθνος, αγοράζοντας έναν πρώην προβατοτροφικό σταθμό 477 στρεμμάτων στο αραιοκατοικημένο Νότιο Νησί με προτάσεις για την κατασκευή ενός τεράστιου καταφυγίου εκεί.
Αυτές ματαιώθηκαν τον περασμένο μήνα, όταν απορρίφθηκε η πολεοδομική άδεια, αλλά η Rising S έχει εγκαταστήσει άλλα επτά καταφύγια στη Νέα Ζηλανδία - μεταφέροντας τα κελύφη 150 τόνων μέσω θαλάσσης και θάβοντάς τα 11 πόδια κάτω από τη γη.
Η πρώτη φορά που χρησιμοποιήθηκαν πολλά από αυτά ήταν την άνοιξη του 2020, λίγο πριν η Νέα Ζηλανδία κλείσει τα σύνορά της σε σχεδόν όλους τους ταξιδιώτες λόγω της ραγδαίας εξάπλωσης του Covid-19. Κάποιοι ιδιοκτήτες ήταν καλύτερα προετοιμασμένοι από άλλους.
Ο Gary Lynch, της Rising S, θυμάται ότι ένα στέλεχος που είχε φύγει από τη Νέα Υόρκη τού τηλεφώνησε απελπισμένα επειδή είχε ξεχάσει τον κωδικό για να ανοίξει τη μυστική πόρτα του καταφυγίου του. «Έκανε επίσης ερωτήσεις σχετικά με το ρεύμα και τον θερμοσίφωνα και αν έπρεπε να πάρει επιπλέον φίλτρα νερού ή αέρα», θυμάται ο Lynch.
Για ορισμένους δισεκατομμυριούχους, φαίνεται ότι πουθενά στη Γη δεν θα είναι αρκετά ασφαλείς όταν συμβεί κάποια καταστροφή.
Τα τελευταία 20 χρόνια το πρόγραμμα Space X που ίδρυσε ο μεγιστάνας της Tesla, Elon Musk, ερευνά τρόπους αποικισμού του Άρη, μετατρέποντας τον άνθρωπο σε πολυπλανητικό είδος. «Νομίζω ότι αυτό είναι κάτι απίστευτα σημαντικό για το μέλλον της ίδιας της ζωής», δήλωσε ο Musk νωρίτερα φέτος, συμπληρώνοντας: «Υπάρχει πάντα κάποια πιθανότητα να πάει κάτι στραβά στη Γη. Οι δεινόσαυροι δεν υπάρχουν πια!».
Ο Musk ισχυρίζεται ότι οι αστροναύτες στον «κόκκινο πλανήτη» θα μπορούσαν να γίνουν πραγματικότητα μέχρι το 2029, αλλά ο Douglas Rushkoff πιστεύει πως αυτό δεν θα είναι παρά μια «σωσίβια λέμβος για την ελίτ» σε περίπτωση που συμβεί το χειρότερο. «Μόνο οι τρισεκατομμυριούχοι θα καταφέρουν να μπουν στο Διάστημα», λέει.
Αλλά, ακόμη και αν τα καταφέρουν, θα αντιμετωπίσουν την ίδια πρόκληση με τους πλούσιους ομολόγους τους που κρύβονται υπόγεια στον πλανήτη τους. Πώς θα εμποδίσουν τους ένοπλους φρουρούς τους να στραφούν εναντίον τους, όταν οι μισθοί που τους πληρώνουν θα έχουν καταστεί άχρηστοι από την όποια μοίρα θα έχει συμβεί στον κόσμο;
Αυτό ήταν το ερώτημα που απασχολούσε περισσότερο τους άνδρες που προσκάλεσαν τον Rushkoff σε εκείνο το ερημικό θέρετρο. Ο ένας πρότεινε τη χρήση κλειδαριών συνδυασμού για να σταματήσει το προσωπικό να κλέβει τις προμήθειες τροφίμων τους. Ένας άλλος προτιμούσε να τους βάλει να φορούν κολάρα που θα μπορούσαν να προκαλέσουν ηλεκτροσόκ αν αρνούνταν να ακολουθήσουν τις εντολές.
Ό,τι κι αν επιλέξουν, θα πρέπει να το κάνουν σύντομα - γιατί αν ο Πούτιν υλοποιήσει τις τρομερές απειλές του, μπορεί να χρειαστούν αυτά τα καταφύγια μάλλον νωρίτερα.