Τις πρώτες μέρες που η Ιταλία ήταν σε καραντίνα, κόσμος σε ολόκληρη τη χώρα τραγουδούσε και έπαιζε μουσική στα μπαλκόνια, ενώ το σύνθημα που τον ένωνε ήταν το «Andrà tutto bene», δηλαδή «Όλα θα πάνε καλά».
Τρεις εβδομάδες αργότερα, το τραγούδι σταμάτησε και η κοινωνική αναταραχή αυξάνεται καθώς ένα σημαντικό μέρος του πληθυσμού, ειδικά στον φτωχότερο νότο, συνειδητοποιεί ότι δεν είναι όλα καλά.
«Δεν τραγουδούν πλέον ούτε χορεύουν στα μπαλκόνια», δήλωσε στον Guardian ο Σαλβατόρε Μελούζο ιερέας στην Caritas Diocesana di Napoli, μία φιλανθρωπική οργάνωση της εκκλησίας. «Τώρα οι άνθρωποι φοβούνται περισσότερο – όχι τόσο τον ιό, αλλά και τη φτώχεια. Πολλοί είναι χωρίς εργασία και πεινούν. Υπάρχουν τώρα μεγάλες ουρές στις τράπεζες τροφίμων».
Αν και, όπως τονίζει ο Guardian, σημειώθηκαν πολύ λιγότεροι θάνατοι στον νότο της Ιταλίας σε σχέση με πιο βόρειες περιοχές που επηρεάστηκαν χειρότερα, η πανδημία έχει σοβαρό αντίκτυπο στα μέσα διαβίωσης.
Στις νότιες περιοχές της Καμπανίας, της Καλαβρίας, της Σικελίας και της Απουλίας οι εντάσεις αυξάνονται καθώς ο κόσμος ξεμένει από τρόφιμα και χρήματα, ενώ σύμφωνα με τον Guardian υπάρχουν αναφορές ότι οι ιδιοκτήτες μικρών καταστημάτων δέχονται πιέσεις να δίνουν τρόφιμα δωρεάν, και η αστυνομία κάνει περιπολίες σε σούπερ μάρκετ σε ορισμένες περιοχές προκειμένου να μειωθούν οι κλοπές.
Οι αυτοαπασχολούμενοι ή όσοι εργάζονται με συμβάσεις που δεν εγγυώνται κοινωνικές παροχές, έχουν χάσει τους μισθούς τους και πολλές μικρές επιχειρήσεις μπορεί να μην ξανανοίξουν ποτέ.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο Paride Ezzine που εργάζεται ως σερβιτόρος στο Παλέρμο της Σικελίας, δεν λαμβάνει πλέον τον μισθό του. «Προφανώς λόγω του lockdown (γενική απαγόρευση κυκλοφορίας), το εστιατόριο έκλεισε», λέει ο ίδιος μιλώντας στον Guardian. «Έχω γυναίκα και δύο παιδιά και ζούμε από τις αποταμιεύσεις μας. Αλλά δεν ξέρω πόσο θα κρατήσουν. Ζήτησα από τις τράπεζες να αναβάλλουν της δόσεις πληρωμής, είπαν όχι. Αυτή η κατάσταση μάς γονατίζει».
Όπως εξηγεί το δημοσίευμα, οι συνέπειες της απαγόρευσης κυκλοφορίας η οποία πρόκειται να παραταθεί τουλάχιστον μέχρι το Πάσχα, επηρεάζουν επίσης έναν εκτιμώμενο αριθμό 3,3 εκατομμυρίων ατόμων στην Ιταλία που εργάζονταν χωρίς να έχουν δηλωθεί, εκ των οποίων πάνω από 1 εκατομμύριο ζουν σε στην Καμπανία, τη Σικελία, την Απουλία και την Καλαβρία, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της CGIA Mestre, μιας μικρής ένωσης επιχειρήσεων με έδρα τη Βενετία.
«Στην πραγματικότητα, δεν γνωρίζουμε πόσοι εργάζονται με μαύρα καθώς αυτοί οι αριθμοί είναι μόνο εκτιμήσεις», δήλωσε ο Τζιοβάνι Ορσίνα καθηγητής στο Luiss University της Ρώμης. «Ωστόσο, ένας σημαντικός αριθμός ανθρώπων ζουν μέρα με τη μέρα, κάνοντας περιστασιακές δουλειές. Υπάρχουν επίσης πολλοί καταστηματάρχες, ή επαγγελματίες που εργάζονται μόνοι τους, οι οποίοι μπορεί να έχουν μέτρια αποθεματικά που θα εξαντληθούν όσο περισσότερο βρίσκονται σε lockdown.
«Ψίχουλα» τα χρήματα προς τους δήμους της Ιταλίας
Εν μέσω της κοινωνικής αναταραχής, ο πρωθυπουργός Τζουζέπε Κόντε ανακοίνωσε ότι 4.3 δισ. ευρώ από ένα ταμείο αλληλεγγύης θα προωθηθούν αμέσως σε όλους τους δήμους και επιπλέον 400 εκατ. θα παραχωρηθούν σε δήμους για τη διάθεση κουπονιών για τρόφιμα. Ωστόσο, οι δήμαρχοι διαμαρτυρήθηκαν ότι τα κονδύλια, ειδικά τα 400 εκατ. για κουπόνια τροφίμων είναι ανεπαρκή.
Μιλώντας στον Guardian ο Salvo Pogliese δήμαρχος της Κατάνια, δήλωσε κατηγορηματικά ότι τα ποσά αυτά δεν είναι αρκετά. «Περιμέναμε περισσότερα και ελπίζω ότι η κυβέρνηση θα βρει έναν τρόπο. Η κατάσταση είναι εξαιρετικά λεπτή, καθώς ένα σημαντικό μέρος του πληθυσμού έχει μηδενικό εισόδημα. Αυτοί που πριν ζούσαν με αξιοπρέπεια, τώρα βρίσκονται σε δυσκολία».
Σύμφωνα με τον Guardian, ένα από τα ζητήματα που προκύπτουν είναι ότι τα 4,3 δις. ευρώ θα χορηγούνταν στους δήμους τον Μάιο, και μεγάλο μέρος της χρηματοδότησης είχε ήδη προβλεφθεί να ανατεθεί σε άλλους τομείς. «Αν η κυβέρνηση περιμένει ότι τα χρήματα αυτά θα χρησιμοποιηθούν για να τραφεί ο κόσμος, τότε οι δήμοι δεν θα έχουν χρήματα για άλλα πράγματα», εξήγησε ο Τζιοβάνι Ορσίνα. «Και η νέα δόση των 400 εκατ. ευρώ, αν την χωρίσεις μεταξύ των δήμων, είναι ψίχουλα. Το πρόβλημα έχει μετατεθεί στους δημάρχους. Οι Ιταλοί θα πηγαίνουν να τους ζητούν χρήματα που δεν μπορούν να δώσουν. Δημιουργήθηκαν προσδοκίες και δεν μπορούν να ικανοποιηθούν», συνέχισε.
Οι εγκληματικές οργανώσεις εκμεταλλεύονται την κατάσταση
Υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι εγκληματικές οργανώσεις εκμεταλλεύονται την κατάσταση, ενώ διεξάγονται έρευνες στις δραστηριότητες ομάδας στο Facebook με την ονομασία «Εθνική Επανάσταση» η οποία υποκινεί τον κόσμο να λεηλατούν τα σούπερ μάρκετ.
Σύμφωνα με πηγή από μονάδα της αντιτρομοκρατικής υπηρεσίας στη Σικελία, οι άνθρωποι πίσω από την συγκεκριμένη ομάδα, πριν το lockdown ζούσαν από ληστείες σε σπίτια και κλοπές σε καταστήματα.
Από την πλευρά του ο Leoluca Orlando, δήμαρχος του Παλέρμο, ζήτησε από την κυβέρνηση να θεσπίσει ένα «εισόδημα επιβίωσης» για τους φτωχότερους πολίτες εξαιτίας των φόβων ότι «εγκληματικές ομάδες θα μπορούσαν να παροτρύνουν σε πράξεις βίας».
Αξιωματούχοι ανησυχούν επίσης ότι η μαφία θα επωφεληθεί από την αυξανόμενη φτώχεια και θα σπεύσει να στρατολογήσει ανθρώπους. «Οι εγκληματικές οργανώσεις έχουν πολλά χρήματα και άνθρωποι θα μπορούσαν να καταλήξουν να εργάζονται γι 'αυτές, και μόλις αρχίσουν, δεν θα γυρίσουν πίσω», δήλωσε ο Ορσίνα.
Οι φόροι και η γραφειοκρατία
Εν τω μεταξύ, οι φόροι για τις μικρές επιχειρήσεις έχουν απλώς ανασταλεί και δεν έχουν καταργηθεί, γεγονός που σημαίνει ότι οι ιδιοκτήτες θα πρέπει να βρουν χρήματα για εισφορές σε μεταγενέστερο στάδιο, παρά την απώλεια εισοδήματος κατά τη διάρκεια της απαγόρευσης κυκλοφορίας. Και εκείνοι που έχουν τη δυνατότητα χρηματοδότησης, έχουν να αντιμετωπίσουν την γραφειοκρατεία να τους πνίγει.
«Η γραφειοκρατία είναι ο πραγματικός εχθρός αυτής της χώρας και σε μια κατάσταση κρίσης είναι αδύνατο να λυθεί αυτό το πρόβλημα» δήλωσε ο Massimiliano Panarari, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Luiss. «Ο κόσμος μπορεί να έχει προσπαθήσει να διατηρήσει το ηθικό του υψηλό στην αρχή της απαγόρευσης κυκλοφορίας, αλλά τώρα οι σκέψεις τους επιστρέφουν προς την πικρή πραγματικότητα μιας τρομερά εύθραυστης χώρας».