Η Ευρωπαϊκή Ένωση κατέληξε χθες, Τετάρτη, μετά από χρόνια πολιτικού αδιεξόδου, σε μια συμφωνία που αλλάζει την πολιτική μετανάστευσης και ασύλου στην ΕΕ, μια συμφωνία που η Ελληνική κυβέρνηση βλέπει ως δικαίωση των θέσεών της.
Όπως σημειώνει το Politico, oι διαπραγματευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου εργάστηκαν όλη τη νύχτα για να καταλήξουν σε συμφωνία για την αναθεώρηση των διαδικασιών ασύλου της ΕΕ, αναζητώντας τελικά μια ισορροπία μεταξύ των κρατών μελών που είναι πρώτες χώρες υποδοχής αλλά και των κρατών που αποτελούν τελικό προορισμό για χιλιάδες μετανάστες και αιτούντες άσυλο.
Η ιστορική, όπως χαρακτηρίζεται, συμφωνία, η οποία πρέπει ακόμη να επικυρωθεί επίσημα, θα οδηγήσει τις χώρες πρώτης γραμμής στη Νότια Ευρώπη- Ελλάδα, Ιταλία και Ισπανία να θεσπίσουν αυστηρότερη διαδικασία ασύλου στα μη κοινοτικά σύνορά τους και θα έχουν μεγαλύτερη εξουσία να απελαύνουν τους απορριφθέντες αιτούντες άσυλο. Οι χώρες που βρίσκονται στην ευρωπαϊκή ενδοχώρα με τη σειρά τους θα έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν αν θα δέχονται ορισμένο αριθμό μεταναστών ή θα στηρίζουν οικονομικά τις χώρες υποδοχής σε ένα κοινό ταμείο της ΕΕ.
Έξι μήνες πριν από τις ευρωεκλογές η κρίσιμη συμφωνία
«Η μετανάστευση είναι μια ευρωπαϊκή πρόκληση που απαιτεί ευρωπαϊκές λύσεις», δήλωσε η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον Ντερ Λάιεν, σηματοδοτώντας μια περαιτέρω υποστήριξη της ΕΕ για αυστηρότερα μέτρα για την καταπολέμηση της αυξανόμενης δημοτικότητας των αντιμεταναστευτικών ακροδεξιών πλατφορμών σε όλη την Ευρώπη, μια σοβαρή πολιτική πρόκληση για την γηραιά ήπειρο.
Η συμφωνία έρχεται μόλις έξι μήνες πριν από τις εκλογές της ΕΕ, με τις δημοσκοπήσεις να δείχνουν αύξηση της υποστήριξης των ακροδεξιών, αντιμεταναστευτικών κομμάτων σε χώρες όπως η Γερμανία και την Ολλανδία.
Η συζήτηση γύρω από τη μετανάστευση πρόκειται να αποτελέσει καθοριστικό και διχαστικό στοιχείο των εκλογών στην Ευρώπη το 2024, σχολιάζει το Politico.
Ένα εκατομμύριο αιτούντες άσυλο το 2022
Ο οργανισμός Frontex της ΕΕ για την προστασία των συνόρων δήλωσε αυτό το μήνα ότι οι αφίξεις χωρίς χαρτιά στα κράτη μέλη είναι περισσότερες από κάθε άλλη χρονιά από το 2015, ενώ πάνω από ένα εκατομμύριο μετανάστες και πρόσφυγες έφτασαν στα σύνορα της ΕΕ, πολλοί από τους οποίους προσπαθούν να ξεφύγουν από τους πολέμους στη Συρία, το Ιράκ και το Αφγανιστάν.
Το 2022, σχεδόν ένα εκατομμύριο άνθρωποι ζήτησαν άσυλο στην Ευρώπη.
Ο Ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε εξήρε τη συμφωνία σημειώνοντας ότι «θα μας δώσει μεγαλύτερο έλεγχο της μετανάστευσης, για παράδειγμα μέσω καλύτερων και ταχύτερων διαδικασιών ασύλου στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ».
Τι ξέρουμε για τη συμφωνία
Η πολιτική συμφωνία στην οποία κατέληξαν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με το Σύμφωνο για τη μετανάστευση και το άσυλο καλύπτει πέντε άξονες:
- Κανονισμός ελέγχου: δημιουργία ενιαίων κανόνων σχετικά με την ταυτοποίηση των υπηκόων τρίτων χωρών κατά την άφιξή τους, αυξάνοντας έτσι την ασφάλεια εντός του χώρου Σένγκεν.
- Κανονισμός Eurodac: ανάπτυξη κοινής βάσης δεδομένων που θα συγκεντρώνει ακριβέστερα και πληρέστερα στοιχεία για τον εντοπισμό μη εγκεκριμένων μετακινήσεων.
- Κανονισμός για τις διαδικασίες ασύλου: ταχύτερες και αποτελεσματικότερες διαδικασίες ασύλου, επιστροφής και συνοριακές διαδικασίες.
- Κανονισμός για τη διαχείριση της μετανάστευσης για το άσυλο: θέσπιση ενός νέου μηχανισμού αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών για την εξισορρόπηση του σημερινού συστήματος όπου λίγες χώρες είναι υπεύθυνες για τη συντριπτική πλειοψηφία των αιτήσεων ασύλου, καθώς και σαφείς κανόνες σχετικά με την ευθύνη για τις αιτήσεις ασύλου.
- Κανονισμός για τις κρίσεις και την ανωτέρα βία: διασφάλιση ότι η ΕΕ είναι προετοιμασμένη στο μέλλον να αντιμετωπίσει καταστάσεις κρίσης, συμπεριλαμβανομένης της εργαλειοποίησης των μεταναστών.
Μόλις οι προτάσεις αυτές εγκριθούν επίσημα από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, οι πυλώνες του Νέου Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο θα έχουν τεθεί σε εφαρμογή. Η Επιτροπή παρουσίασε το Νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο τον Σεπτέμβριο του 2020, με στόχο την εξεύρεση μακροπρόθεσμων και βιώσιμων λύσεων για τη διαχείριση της μετανάστευσης. Το Σύμφωνο θα δημιουργήσει ένα νομικό πλαίσιο που θα εξισορροπεί την αλληλεγγύη και την ευθύνη μεταξύ των κρατών μελών, σε μια ολοκληρωμένη προσέγγιση για την αποτελεσματική και δίκαιη διαχείριση της μετανάστευσης.
«Η χώρα μας μπορεί να αισθάνεται δικαιωμένη»
Ο Υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Δημήτρης Καιρίδης, σχολιάζοντας τη ιστορική συμφωνία δήλωσε ότι η «κατάκτηση αυτού του οροσήμου επιτρέπει πλέον την ταχεία διευθέτηση και των τεχνικών παραμέτρων, ώστε να υιοθετηθεί έγκαιρα το Σύμφωνο πριν την ολοκλήρωση της θητείας του παρόντος Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου».
«Η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη θα έχουν πλέον στα χέρια τους ένα πληρέστερο νομικό πλαίσιο ώστε να είναι σε θέση να αντιμετωπίζουν τις μεγάλες προκλήσεις που γεννά η μεταναστευτική πίεση που δέχεται η ήπειρός μας» σχολίασε ο υπουργός ενώ τόνισε ότι «η χώρα μας μπορεί να αισθάνεται δικαιωμένη όπως και τα υπόλοιπα κράτη-μέλη στην πρώτη γραμμή, από την κατάληξη των διαπραγματεύσεων καθώς αρκετές από τις επιδιώξεις της αποτυπώθηκαν στο κείμενο της Συμφωνίας, κορυφαία μεταξύ των οποίων είναι η δημιουργία, για πρώτη φορά, ενός υποχρεωτικού μηχανισμού αλληλεγγύης καθώς και η πρόβλεψη για ετήσια πολιτική συζήτηση, σε υπουργικό επίπεδο, που θα θέτει επί τάπητος τη μεταναστευτική κατάσταση και τις ανάγκες που υπάρχουν με όρους αλληλεγγύης».
«Επιπροσθέτως», επισήμανε, «η Ελλάδα εξασφάλισε πρόνοιες που λειτουργούν αποτρεπτικά στην υπερφόρτωση των συνοριακών περιοχών της χώρας από πιέσεις που σχετίζονται με διαδικασίες ασύλου και κατοχύρωσε ότι θα λαμβάνεται υπόψη η παράμετρος της εθνικής ασφάλειας κατά το σχεδιασμό και την ανάπτυξη υποδομών, που σχετίζονται με αυτές τις διαδικασίες».
«Το νέο Σύμφωνο θα αποτελέσει καθοριστικό εργαλείο για την πολιτική Μετανάστευσης και Ασύλου στην ΕΕ», υπογράμμισε, μεταξύ άλλων, ο Δ. Καιρίδης.
«Η συμφωνία για το μεταναστευτικό είναι απόδειξη ότι η Ευρώπη μπορεί να δώσει λύσεις»
H Deutsche Welle, αναφερόμενη συγκεκριμένα στην Ελλάδα, σημείωσε ότι η πρόβλεψη για υποχρεωτική αλληλεγγύη για τις χώρες της ΕΕ, όταν βρίσκονται υπό μεταναστευτική πίεση αποτελεί σημαντική εξέλιξη που θα δίνει την δυνατότητα στην χώρα να ζητήσει εισφορές αλληλεγγύης από άλλες χώρες της ΕΕ.
Αυτές οι συνεισφορές θα αφορούν είτε τη μετεγκατάσταση αιτούντων άσυλο από το πιεζόμενο κράτος-μέλος σε συνεισφέροντα κράτη-μέλη, είτε οικονομικές συνεισφορές ή άλλα εναλλακτικά μέτρα αλληλεγγύης που θα ανακουφίζουν σημαντικά το πληττόμενο κράτος μέλος
«Η σημερινή ιστορική συμφωνία είναι μια περήφανη απόδειξη ότι η Ευρώπη μπορεί να δώσει λύσεις στα ζητήματα που ενδιαφέρουν περισσότερο τους πολίτες», δήλωσε ο Επίτροπος για την προώθηση του Ευρωπαϊκού Τρόπου Ζωής και αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Μαργαρίτης Σχοινάς.
Τόνισε δε ότι «το Σύμφωνο είναι μια σειρά λογικών και απαραίτητων μέτρων για τη διαχείριση της μετανάστευσης με προβλέψιμο και αποτελεσματικότερο τρόπο», προσθέτοντας ότι «όλα αυτά τα μέτρα θα μειώσουν την πίεση στην ΕΕ και θα αποτρέψουν την απώλεια ανθρώπινων ζωών».