Το καζάνι της οργής βράζει στο Ισραήλ εδώ και μήνες με αφορμή τα σχέδια της κυβέρνησης του Μπέντζαμιν Νετανιάχου για τη μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος.
Τελευταίο επεισόδιο στο σίριαλ οι χθεσινές κινητοποιήσεις, όταν δεκάδες χιλιάδες πολίτες κατέβηκαν στους δρόμους του Ισραήλ διαμαρτυρόμενοι για την αποπομπή από τον Νετανιάχου του υπουργού Άμυνας, που είχε ζητήσει να μπουν στον πάγο τα σχέδια της κυβέρνησης για την μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος.
Τα σχέδια αυτά έχουν πυροδοτήσει πολύμηνες διαδηλώσεις στο Ισραήλ και αμφισβητήθηκαν ακόμη και από τους κορυφαίους συμμάχους του, περιλαμβανομένων των ΗΠΑ
Τα σχέδια της κυβέρνησης Νετανιάχου για τη μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος του Ισραήλ
Μεταξύ των προτάσεων της κυβέρνησης Νετανιάχου περιλαμβάνονται και σχέδια για να επιτραπεί στην απλή πλειοψηφία 61 βουλευτών επί συνόλου 120 της βουλής του Ισραήλ να παρακάμψει σχεδόν όλες τις αποφάσεις του ανωτάτου δικαστηρίου του Ισραήλ και να επιτρέψει στους πολιτικούς να διορίζουν τους περισσότερους δικαστές.
Τις αλλαγές προωθούν ο υπουργός Δικαιοσύνης Γιάριβ Λεβίν, που προέρχεται από το ίδιο κόμμα Likud με τον Νετανιάχου, καθώς και ο επικεφαλής της επιτροπής Νόμου και Δικαιοσύνης της Κνεσέτ, ο θρησκευόμενος Σιωνιστής Σίμτσα Ρόθμαν. Αμφότεροι τρέφουν μίσος εδώ και καιρό κατά του ανώτατου δικαστηρίου του Ισραήλ, που θεωρούν ότι είναι πολύ ισχυρό και προκατειλημμένο κατά του κινήματος των εποίκων, της υπερσυντηρητικής θρησκευτικής κοινότητας του Ισραηλ και των μεσανατολικής καταγωγής Εβραίων Μιζράχι. Πολλοί στην ισραηλινή Δεξιά ουδέποτε συγχώρησαν το δικαστήριο αυτό για αποφάσεις που σχετίζονταν με τη μονομερή αποχώρησή του από τη Λωρίδα της Γάζας το 2005, όπως εξηγεί ο Guardian.
Αρκετοί μάλιστα σημειώνουν ότι η αμφιλεγόμενη μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος θα βοηθήσει τον Νετανιάχου να αποφύγει τη δίωξη στη δίκη του για διαφθορά, αν και ο πρωθυπουργός του Ισραήλ αρνείται τις κατηγορίες.
Γιατί γίνονται τώρα όλα αυτά;
Η δίκη του Νετανιάχου πυροδότησε μια τετραετή πολιτική κρίση στο Ισραήλ, που διχάστηκε ως προς το κατά πόσον ο «Μπίμπι» μπορεί να ηγηθεί της χώρας. Μετά από πέντε εκλογικές αναμετρήσεις από το 2019 και την αποτυχία πολιτικών και από τις δύο παρατάξεις να σχηματίσουν σταθερές κυβερνήσεις υπό το Λικούντ του Νετανιάχου μια ομάδα ακραίων και θρησκευτικών κομμάτων εξασφάλισε σαφή πλειοψηφία στις εκλογές του περασμένου Νοεμβρίου και προχώρησε στη συγκρότηση της πιο δεξιάς κυβέρνησης στην ιστορία του Ισραήλ.
Στην ατζέντα της κυβέρνησης αυτής περιλαμβάνεται η πλήρης προσάρτηση της κατεχόμενης Δυτικής Όχθης, η ανάκληση νόμων υπέρ της κοινότητας ΛΟΑΤΚΙ και προστασίας των δικαιωμάτων των γυναικών και μειονοτήτων καθώς και η χαλάρωση των κανόνων εμπλοκής για τους Ισραήλινούς στρατιώτες και αστυνομικούς.
Τι λένε οι επικριτές των σχεδίων της κυβέρνησης Νετανιάχου
Το ανώτατο δικαστήριο του Ισραήλ παίζει έναν ρόλο ελέγχου και ισορροπίας ελλείψει Γερουσίας ή επίσημου Συντάγματος. Κι οι επικριτές των σχεδίων της κυβέρνησης Νετανιάχου ανησυχούν ότι τα μέτρα αυτά θα οδηγήσουν σε διάβρωση δημοκρατικών κανόνων και του κράτους δικαίου – ανησυχίες που πυροδότησαν το μεγαλύτερο κίνημα διαμαρτυρίας στην ιστορία του σύγχρονου κράτους του Ισραήλ με διαδηλώσεις σε διάφορες πόλεις, αλλά και έξω από την Κνεσέτ, ταραχές και συλλήψεις.
Το κίνημα διαμαρτυρίας είναι εν πολλοίς ακέφαλο, αλλά σημαντική και απρόσμενη πίεση ασκούν έφεδροι καθώς και ο ζωτικής σημασίας τεχνολογικός τομέας του Ισραήλ, ενώ διεθνώς πολλοί από τους συμμάχους του Ισραήλ ανησυχούν για την πορεία που έχει πάρει η χώρα.
Και τώρα τι;
Η κυβέρνηση Νετανιάχου απέρριψε ως μη λειτουργικές κάποιες μεσολαβητικές προσπάθειες του προέδρου του Ισραήλ, Ισαάκ Χέρτσογκ για την εξεύρεση συμβιβασμού, αλλά φαίνεται ότι άλλαξε την εξίσωση η έκκληση του υπουργού Άμυνας, Γιοάβ Γκαλάντ, να μπουν στον πάγο τα μέτρα, με τον Νετανιάχου να τον αποπέμπει προκαλώντας την οργή διαδηλωτών.
Ισραηλινά ΜΜΕ ανέφεραν ότι ο Νετανιάχου θα αποδεχόταν μια συμβιβαστική συμφωνία, αλλά μέχρι τώρα ο πρωθυπουργός έδειξε να είναι όμηρος των ακροδεξιών εταίρων του, που θα μπορούσαν να ρίξουν την κυβέρνηση, αν δεν περάσει το δικό τους. Ο Νετανιάχου θα μπορούσε, εξηγεί ο Guardian, να επιχειρήσει σχηματισμό κυβέρνησης με αντιπολιτευόμενα κόμματα, τα περισσότερα εκ των οποίων, ωστόσο, διστάζουν να τον εμπιστευτούν.
Άλλα μέλη του κυβερνητικού συνασπισμού του Ισραήλ εμμένουν στην απόφασή τους να περάσουν τα σημαντικότερα μέρη της μεταρρύθμισης πριν τη διάλυση της Κνεσέτ για το εβραϊκό Πάσχα στις 2 Απριλίου. Αν περάσουν στην παρούσα μορφή τους τα σχέδια για το δικαστικό σώμα, το Ισραήλ πιθανώς θα βρεθεί αντιμέτωπο με μια συνταγματική κρίση χωρίς προηγούμενο, κατά την οποία το ανώτατο δικαστήριο θα μπορούσε να απορρίψει όλη τη νομοθεσία ή τμήματά της που έχουν σχεδιαστεί για τον περιορισμό των εξουσιών του και η κυβέρνηση Νετανιάχου θα μπορούσε να αποφασίσει να μη συμμορφωθεί με τις αποφάσεις αυτές.