Εντείνονται οι φόβοι για χάος στην αεροπορική κυκλοφορία, όχι μόνο στην Ισλανδία, μετά την τρομακτική ηφαιστειακή έκρηξη που προκάλεσε σοκ στη χώρα.
Τα πλάνα που μεταδόθηκαν από την έκρηξη έδειχναν λιωμένη λάβα να εκτοξεύεται από ρωγμές στο έδαφος, περιτριγυρισμένη από σύννεφα καπνού που κατέκλυσαν τον ουρανό.
Οι πτήσεις από το διεθνές αεροδρόμιο Κέφλαβικ του Ρέικιαβικ καθυστέρησαν χθες το βράδυ, με μια πτήση της EasyJet προς το Μάντσεστερ να στέκεται στην πίστα επί πέντε ώρες πριν απογειωθεί στη 1.35 π.μ., εξαιτίας της ηφαιστειακής δραστηριότητας.
Οι επιβάτες ενημερώθηκαν από την EasyJet: «Λυπούμαστε που η πτήση σας καθυστέρησε. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η ηφαιστειακή δραστηριότητα στο Κέφλαβικ (KEF) προκαλεί περιορισμούς στις περιοχές στις οποίες επιτρέπεται να πετούν τα αεροσκάφη».
H συγκλονιστική στιγμή της έκρηξης του ηφαιστείου
Οι φόβοι για προβλήματα στις αερομεταφορές στηρίζονται στην πρόσφατη εμπειρία, όπου μια άλλη έκρηξη ηφαιστείου στην Ισλανδία, το 2010, καθήλωσε χιλιάδες πτήσεις σε όλη την Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική και άφησε αποκλεισμένους παραθεριστές.
Βρετανοί τουρίστες, μεταδίδει η Daily Mail, περιμένουν τώρα με αγωνία να δουν αν οι πτήσεις τους θα ακυρωθούν σήμερα, αλλά η ισλανδική κυβέρνηση και οι αεροπορικές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένης της EasyJet, δήλωσαν ότι τα αεροδρόμια της Ισλανδίας «δεν επηρεάζονται» και οι πτήσεις θα πρέπει να εκτελούνται «σύμφωνα με το πρόγραμμα».
Πράγματι, όπως μετέδωσε δημοσιογράφος του ισλανδικού κρατικού ραδιοτηλεοπτικού φορέα RUV: «Δεν υπάρχει καμία απειλή για την εναέρια κυκλοφορία, τουλάχιστον όχι προς το παρόν», με το διεθνές αεροδρόμιο του Ρέικιαβικ στο Κέφλαβικ να παραμένει ανοιχτό σήμερα.
«Η έκρηξη του 2010 ήταν διαφορετική επειδή ξέσπασε κάτω από έναν παγετώνα και όταν συμβαίνει κάτι τέτοιο δημιουργείται αυτή η τεράστια εκρηκτική τέφρα ψηλά στον αέρα, η οποία είναι πολύ λεπτή και παραμένει στον αέρα για μεγάλο χρονικό διάστημα», δήλωσε ο εν λόγω δημοσιογράφος στο BBC.
«Αυτό είναι πολύ διαφορετικό. Πρόκειται για μια ρωγμή [στο έδαφος] με ροή λάβας και η τέφρα δεν παραμένει στον αέρα τόσο πολύ όσο σε προηγούμενες περιπτώσεις. Έτσι, εκτός αν έχουμε μια έκρηξη κάτω από τη θάλασσα -για την οποία υπάρχει μικρή πιθανότητα-, δεν θα υπάρξει καμία επίπτωση στην εναέρια κυκλοφορία».
Ωστόσο, ο ηφαιστειολόγος Porvaldur Póroarson δήλωσε στην ισλανδική εφημερίδα «MBL.is» ότι αυτή η ηφαιστειακή έκρηξη είναι «ένα διαφορετικό πράγμα» από αυτά που έχουμε δει στο παρελθόν, καθώς δραματικές εικόνες και βίντεο έδειξαν λάβα να εκτοξεύεται στον ουρανό από σχισμές.
Ο Póroarson δήλωσε ότι η έκρηξη βόρεια του Γκρίνταβικ είναι η μεγαλύτερη που έχει σημειωθεί στη χερσόνησο Ρέικιανες από το 2019, ενώ προειδοποίησε ότι ο ρυθμός διοξειδίου του θείου που διοχετεύεται στον αέρα είναι πολύ μεγαλύτερος από ό,τι τα προηγούμενα χρόνια.
100 έως 200 κυβικά μέτρα λάβας εκτοξεύονται ανά δευτερόλεπτο
Μάλιστα, η Νορβηγική Μετεωρολογική Υπηρεσία εκτίμησε ότι 100 έως 200 κυβικά μέτρα λάβας εκτοξεύονται ανά δευτερόλεπτο, δηλαδή «πολλές φορές περισσότερο από ό,τι σε προηγούμενες εκρήξεις στη χερσόνησο Ρέικιανες τα τελευταία χρόνια».
Εκπληκτικές εικόνες, μεταξύ των οποίων και μία με δεκάδες αυτοκίνητα να περιμένουν στην ουρά για να πλησιάσουν την περιοχή, δείχνουν ανθρώπους να προσπαθούν να δουν από κοντά το έργο της «Μητέρας Φύσης».
Η έκρηξη ξεκίνησε περίπου 4 χιλιόμετρα από την πόλη Γκριντάβικ, λίγο μετά τις 10 το βράδυ της Δευτέρας στον κρατήρα Sundhjuka, στη χερσόνησο Ρέικιανες.
Έρχεται μετά από μια σειρά σεισμών που ανάγκασαν χιλιάδες ανθρώπους να εκκενώσουν τον περασμένο μήνα, καθώς η χώρα κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και προετοιμάστηκε για την επικείμενη έκρηξη.
Πλάνα χθες το βράδυ κατέγραψαν τον μαύρο νυχτερινό ουρανό της Ισλανδίας να φωτίζεται με ένα κόκκινο χρώμα, καθώς η λιωμένη πέτρα πετούσε στον αέρα, θεαματικές σκηνές που συνεχίστηκαν μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες σήμερα το πρωί.
Ο Magnus Tumi Gudmundsson, ένας επιστήμονας που πέταξε πάνω από την περιοχή το πρωί της Τρίτης με ερευνητική πτήση της ακτοφυλακής, δήλωσε στον ισλανδικό ραδιοτηλεοπτικό σταθμό RUV ότι εκτιμά ότι έχει ήδη εκτοξευθεί διπλάσια ποσότητα λάβας από ό,τι σε ολόκληρη την πολύμηνη έκρηξη στη χερσόνησο αυτό το καλοκαίρι.
Είπε ακόμη ότι η έκρηξη αναμένεται να συνεχίσει να μειώνεται σε ένταση, αλλά ότι οι επιστήμονες δεν έχουν ιδέα για πόσο μπορεί να διαρκέσει. «Μπορεί να τελειώσει σε μία εβδομάδα, ή μπορεί να διαρκέσει αρκετά περισσότερο», είπε.
Ωστόσο, παρά τους προφανείς κινδύνους, το υπουργείο Περιβάλλοντος αναγκάστηκε να εκδώσει επανειλημμένες προειδοποιήσεις προς όσους σκέφτονται να πλησιάσουν το ηφαίστειο.
«Σκεφτείτε κάποιον άλλον εκτός από εσάς και ακολουθήστε τις οδηγίες της δημόσιας ασφάλειας. Σας παρακαλώ», παρακάλεσε ένας εκπρόσωπος.
Η ισλανδική αστυνομία πρόσθεσε: «Έχει αρχίσει μια έκρηξη. Ζητάμε από τον κόσμο να μη βρίσκεται μπροστά από τους ανταποκριτές και να μην πηγαίνει προς την κατεύθυνση της έκρηξης. Είναι σημαντικό οι δρόμοι και άλλοι χώροι να είναι όσο το δυνατόν πιο προσβάσιμοι».
Σε συναγερμό οι Αρχές
Η αστυνομία δήλωσε ότι έχει αυξήσει το επίπεδο συναγερμού και η πολιτική άμυνα της χώρας προειδοποίησε το κοινό να μην πλησιάζει την περιοχή, ενώ το προσωπικό έκτακτης ανάγκης αξιολογεί την κατάσταση. Όμως, οι αναζητητές συγκινήσεων αψήφησαν τις εντολές και φωτογραφήθηκαν να στέκονται κοντά στα σύννεφα λάβας που ξεπηδούσαν από τις ρωγμές στο έδαφος. Πράγματι, το θεαματικό φυσικό φαινόμενο προσελκύει τους ανθρώπους και καθιστά δύσκολο γι' αυτούς να αντισταθούν στην πρόκληση. «Είναι κάτι σαν ταινία» δήλωσε ένας τουρίστας από τις ΗΠΑ.
Ο πρόεδρος της Ισλανδίας, Guðni Thorlacius Jóhannesson, δήλωσε λίγο μετά την έκρηξη: «Δεν είναι σαφές τι ζημιά μπορεί να προκαλέσει, αλλά τώρα βασιζόμαστε στους επιστήμονές μας καθώς και σε όλους εκείνους που πρέπει να παρακολουθούν και να κάνουν ό,τι χρειάζεται. Πάνω απ' όλα, προστατεύουμε την ανθρώπινη ζωή».
Ο Benedikt Ófeigsson, γεωφυσικός της Νορβηγικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας, δήλωσε ότι η ρωγμή, η οποία μεγαλώνει κάθε λεπτό, βρίσκεται σε μικρή απόσταση από την πόλη Γκρίνταβικ.
«Υπάρχει μια μάλλον ταχεία εξέλιξη της έκρηξης. Την είδαμε να αναδύεται γύρω στις 10.17 μ.μ., έχει εξαπλωθεί πολύ γρήγορα και έχει μετακινηθεί προς τα νοτιοδυτικά. Βρίσκεται περίπου 2,5 χιλιόμετρα βόρεια του Γκρίνταβικ. Η ίδια η έκρηξη βρίσκεται λίγο βορειότερα από αυτό».
Εν τω μεταξύ, μιλώντας στα τοπικά μέσα ενημέρωσης την ώρα που ξεκίνησε η έκρηξη, ο ηφαιστειολόγος Þorvald Þórðarson παραδέχθηκε ότι η έκρηξη ήταν το χειρότερο σενάριο.
Ωστόσο, η Kristín Jónsdóttir, επικεφαλής των φυσικών κινδύνων στην Ισλανδική Μετεωρολογική Υπηρεσία, δήλωσε ότι η υπηρεσία αναμένει ότι η αύξηση αυτή θα μειωθεί σύντομα.
Η αρχή μιας νέας εποχής ηφαιστειακής δραστηριότητας;
Υπό τον φόβο μιας σημαντικής έκρηξης στη χερσόνησο Ρέικιανες, οι Αρχές εκκένωσαν τον περασμένο μήνα τους περίπου 4.000 κατοίκους της ψαροχώρας Γκρίνταβικ και έκλεισαν το κοντινό γεωθερμικό σπα Blue Lagoon.
Ο γεωφυσικός Benedikt Ofeigsson δήλωσε τον Νοέμβριο ότι υπήρχαν σαφείς ενδείξεις ότι ο τεράστιος διάδρομος μάγματος κάτω από τη χερσόνησο Ρέικιανες επεκτείνεται.
Η παρακολούθηση έδειξε ότι ένας διάδρομος μάγματος ή ημιλιωμένου πετρώματος εκτείνεται κάτω από την κοινότητα, ανέφερε η Μετεωρολογική Υπηρεσία της Ισλανδίας.
Οι επιστήμονες δήλωσαν ότι η έκρηξη είναι απίθανο να δημιουργήσει ένα σύννεφο καπνού όπως η έκρηξη του ηφαιστείου Eyjafjallajokull, η οποία καθήλωσε τις πτήσεις παγκοσμίως και κόστισε περίπου 2,5 δισ. ευρώ.
Στη χερσόνησο τα τελευταία χρόνια σημειώθηκαν αρκετές εκρήξεις σε ακατοίκητες περιοχές, αλλά η τρέχουσα έκρηξη πιστεύεται ότι αποτελεί άμεσο κίνδυνο για την πόλη, δήλωσαν οι Αρχές.
Οι ηφαιστειακές εκρήξεις δεν είναι ασυνήθιστες στην Ισλανδία, η οποία φιλοξενεί 33 ενεργά ηφαιστειακά συστήματα, τον μεγαλύτερο αριθμό στην Ευρώπη. Το Ρέικιανες είναι ένα ηφαιστειακό και σεισμικό hot spot νοτιοδυτικά της πρωτεύουσας Ρέικιαβικ. Όμως η χερσόνησος Ρέικιανες δεν είχε βιώσει έκρηξη για οκτώ αιώνες μέχρι το 2021.
Από τότε έχουν σημειωθεί τρεις εκρήξεις, όλες σε απομακρυσμένες, ακατοίκητες περιοχές, και οι ηφαιστειολόγοι λένε ότι αυτή θα μπορούσε να είναι η αρχή μιας νέας εποχής δραστηριότητας στην περιοχή.
Η Ισλανδία βρίσκεται στον Βόρειο Ατλαντικό και εκτείνεται πάνω στη Μεσοατλαντική Ράχη, μια ρωγμή στον πυθμένα του ωκεανού που χωρίζει τις τεκτονικές πλάκες της Ευρασίας και της Βόρειας Αμερικής.