Ανταλλακτικά κατασκευασμένα κατά κύριο λόγο από αμερικανικές εταιρείες βρέθηκαν μέσα σε ιρανικό drones που καταρρίφθηκε στην Ουκρανία το φθινόπωρο, σύμφωνα με τις μυστικές υπηρεσίες της χώρας.
Η αξιολόγηση, η οποία κοινοποιήθηκε σε αξιωματούχους της αμερικανικής κυβέρνησης στα τέλη του περασμένου έτους, δείχνει την έκταση του προβλήματος που αντιμετωπίζει η κυβέρνηση Μπάιντεν, η οποία έχει δεσμευθεί να σταματήσει την παραγωγή του Ιράν σε drones που εκτοξεύει η Ρωσία κατά εκατοντάδες στην Ουκρανία.
Το CNN, το οποίο δημοσιεύει το θέμα, ανέφερε τον περασμένο μήνα ότι ο Λευκός Οίκος δημιούργησε μια ομάδα εργασίας για να διερευνήσει πώς η αμερικανική και δυτική τεχνολογία -από μικρότερο εξοπλισμό, όπως ημιαγωγοί και μονάδες GPS, έως μεγαλύτερα εξαρτήματα όπως κινητήρες- κατέληξε σε ιρανικά drones.
Από τα 52 εξαρτήματα που αφαίρεσαν οι Ουκρανοί από το ιρανικό drone Shahed-136, τα 40 (περίπου 77%) φαίνεται να έχουν κατασκευαστεί από 13 διαφορετικές αμερικανικές εταιρείες, σύμφωνα με την αξιολόγηση. Τα υπόλοιπα 12 εξαρτήματα κατασκευάστηκαν από εταιρείες στον Καναδά, την Ελβετία, την Ιαπωνία, την Ταϊβάν και την Κίνα.
Οι ΗΠΑ εξετάζουν τρόπους για να στοχεύσουν περαιτέρω την παραγωγή drones του Ιράν
Οι επιλογές για την καταπολέμηση του ζητήματος είναι περιορισμένες. Οι ΗΠΑ έχουν επιβάλει εδώ και χρόνια σκληρούς περιορισμούς και κυρώσεις στον έλεγχο των εξαγωγών, για να εμποδίσουν το Ιράν να αποκτήσει υλικά υψηλής ποιότητας. Τώρα, οι Αμερικανοί αξιωματούχοι εξετάζουν την ενισχυμένη επιβολή αυτών των κυρώσεων, ενθαρρύνοντας τις εταιρείες να παρακολουθούν καλύτερα τις αλυσίδες εφοδιασμού τους και, ίσως το πιο σημαντικό, προσπαθώντας να εντοπίσουν τους «τρίτους» που παίρνουν αυτά τα προϊόντα και τα προωθούν σε «κακούς παίκτες» της αγοράς.
Δεν υπάρχουν στοιχεία που να υποδηλώνουν ότι κάποια από αυτές τις εταιρείες παραβιάζει τους νόμους κυρώσεων των ΗΠΑ και εξάγει εν γνώσει της την τεχνολογία για χρήση στα drones. Ακόμη και όταν πολλές εταιρείες υπόσχονται αυξημένη παρακολούθηση, ο έλεγχος για το πού καταλήγουν αυτά τα πανταχού παρόντα εξαρτήματα στην παγκόσμια αγορά είναι συχνά πολύ δύσκολος για τους κατασκευαστές, είπαν ειδικοί στο CNN. Οι εταιρείες μπορεί, επίσης, να μη γνωρίζουν τι αναζητούν, εάν η κυβέρνηση των ΗΠΑ δεν έχει προλάβει να επιβάλει κυρώσεις στους παράγοντες που αγοράζουν και πωλούν τα προϊόντα για παράνομους σκοπούς.
Ρωσία και Ιράν στήνουν εταιρείες-βιτρίνες για να αγοράσουν τον εξοπλισμό για τα drones, αποφεύγοντας τις κυρώσεις
Η αξιολόγηση των ουκρανικών μυστικών υπηρεσιών είναι μια περαιτέρω απόδειξη ότι, παρά τις κυρώσεις, το Ιράν εξακολουθεί να βρίσκει άφθονη εμπορικά διαθέσιμη τεχνολογία. Για παράδειγμα, η εταιρεία που κατασκεύασε το drone που καταρρίφθηκε, η Iran Aircraft Manufacturing Industries Corporation (HESA), βρίσκεται υπό αμερικανικές κυρώσεις από το 2008.
Σημαντικό πρόβλημα αποτελεί ότι είναι πολύ πιο εύκολο για τους Ρώσους και τους Ιρανούς αξιωματούχους να ιδρύσουν εταιρείες-βιτρίνες για να αγοράσουν τον εξοπλισμό και να αποφύγουν τις κυρώσεις, παρά για τις δυτικές κυβερνήσεις να αποκαλύψουν αυτές τις πλασματικές εταιρείες, κάτι που μερικές φορές μπορεί να πάρει χρόνια, λένε οι ειδικοί.