Το Ιράν μελετά τη μεταφορά της πρωτεύουσάς του από την Τεχεράνη, που μαστίζεται από κυκλοφοριακό κομφούζιο και καθίζηση του εδάφους, σε μια νέα τοποθεσία στις νότιες ακτές του.
Από το 1979, που επικράτησε η Ισλαμική Επανάσταση στο Ιράν, έχει πέσει πολλές φορές στο τραπέζι η ιδέα της μεταφοράς της πρωτεύουσας, αλλά όλες οι προτάσεις μπήκαν στο ντουλάπι λόγω του τεράστιου οικονομικού κόστους και των υλικοτεχνικών εμποδίων ενός τέτοιου εγχειρήματος.
Ωστόσο, ο μεταρρυθμιστής πρόεδρος της χώρας, Μασούντ Πεζεσκιάν, την επανέφερε πρόσφατα, επικαλούμενος τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Τεχεράνη, όπως τα μποτιλιαρίσματα, η λειψυδρία, η ατμοσφαιρική ρύπανση και η σταδιακή καθίζηση του εδάφους είτε λόγω φυσικών διεργασιών είτε λόγω ανθρώπινης δραστηριότητας.
Τον περασμένο μήνα η κυβερνητική εκπρόσωπος Φατέχ Μοχατζερανί είπε ότι οι Αρχές του Ιράν μελετούν την πιθανή μετεγκατάσταση στην «περιοχή Μακράν», χωρίς να δώσει κάποιο χρονοδιάγραμμα.
Ο «χαμένος παράδεισος» του Ιράν
Η παράκτια αυτή περιοχή -ανεκμετάλλευτη σε μεγάλο βαθμό- βρέχεται από τα νερά του Κόλπου του Ομάν και εκτείνεται σε όλη τη νότια, φτωχή επαρχία Σιστάν - Μπαλουχιστάν του Ιράν και σε μέρος της γειτονικής επαρχίας Χορμοζγκάν.
«Ο ''χαμένος παράδεισος'' της περιοχής Μακράν πρέπει να μετατραπεί σε μελλοντικό οικονομικό κόμβο του Ιράν και της περιοχής» δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών της χώρας, Αμπάς Αραγκτσί, σε ομιλία του την Κυριακή.
Τον Σεπτέμβριο, ο Πεζεσκιάν είπε ότι «δεν έχουμε άλλη επιλογή από το να μεταφέρουμε το οικονομικό και πολιτικό κέντρο της χώρας προς τα νότια και κοντά στη θάλασσα», καθώς τα προβλήματα της Τεχεράνης είχαν «επιδεινωθεί με τη συνέχιση των υφιστάμενων πολιτικών».
Η επαναφορά της πρότασης μεταφοράς της πρωτεύουσας του Ιράν στο τραπέζι αναζωπύρωσε τον δημόσιο διάλογο για την αναγκαιότητα μιας τέτοιας κίνησης, με πολλούς να σημειώνουν την ιστορική και στρατηγική σημασία της Τεχεράνης.
Όποια πόλη κι αν επιλεγεί, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ο «πλούσιος πολιτισμός» του Ιράν, δήλωσε ο βουλευτής Αλί Χαζαεΐ.
Ζυγίζοντας τα υπέρ και τα κατά
Από το 1786, όταν ο σάχης Αγά Μοχάμεντ Χαν Κατζάρ την επέλεξε ως πρωτεύουσα της Περσικής Αυτοκρατορίας, η Τεχεράνη είναι για πάνω από δύο αιώνες το πολιτικό, διοικητικό και πολιτισμικό κέντρο του Ιράν. Στην επαρχία της ζουν περί τα 18.000.000 άνθρωποι, ενώ περίπου δύο εκατομμύρια άτομα μετακινούνται στην Τεχεράνη στη διάρκεια της ημέρας, σύμφωνα με τον κυβερνήτη της.
Η Τεχεράνη είναι χτισμένη σε ένα επικλινές οροπέδιο στους πρόποδες της χιονισμένης οροσειράς Αλμπόρζ και συνδυάζει σύγχρονες πολυκατοικίες με ιστορικά παλάτια, πολυσύχναστα παζάρια και καταπράσινα πάρκα.
Η περιοχή Μακράν είναι γνωστή για τα ψαροχώρια, τις αμμώδεις παραλίες και την αρχαία ιστορία της, που χρονολογείται από την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Ωστόσο, πολλοί αντιτίθενται στην πιθανή μετεγκατάσταση της πρωτεύουσας του Ιράν εκεί.
«Αυτή θα ήταν μια εντελώς λανθασμένη κίνηση, γιατί η Τεχεράνη εκπροσωπεί πραγματικά το Ιράν» είπε ο 28χρονος μηχανικός Καμιάρ Μπαμπαεΐ, κάτοικος της πρωτεύουσας. «Αυτή η πόλη είναι σύμβολο της ιστορικής δυναστείας των Κατζάρ, σύμβολο της νεωτερικότητας και της αστικής ζωής», πρόσθεσε.
Στο ίδιο μήκος κύματος, και ο καθηγητής Πολεοδομίας Αλί Κακσάρ Ραφσαντζανί επισήμανε τη στρατηγική θέση της Τεχεράνης, που είναι ασφαλής «σε καταστάσεις πολέμου», σε αντίθεση με την περιοχή Μακράν, που είναι «πολύ ευάλωτη», καθώς βρίσκεται στον Κόλπο του Ομάν.
Τον περασμένο Απρίλιο ο τότε υπουργός Εσωτερικών του Ιράν είχε αναφέρει ότι η μετακίνηση της πρωτεύουσας θα στοίχιζε «περί τα 100 δισ. δολάρια» στον προϋπολογισμό της χώρας.
«Ανταγωνισμός με το Ντουμπάι;»
Κατά το ιρανικό πρακτορείο ISNA, η περιοχή Μακράν έχει τη δυνατότητα να εξελιχθεί «σε σημαντικό εμπορικό και οικονομικό κόμβο», αν και τονίζει ότι η μεταφορά της πρωτεύουσας θα πρόσθετε νέο βάρος στην οικονομία του Ιράν, μετά τα πλήγματα από τις δυτικές κυρώσεις.
Άλλα ιρανικά ΜΜΕ, όπως το Khabar Online, σημειώνουν ότι η περιοχή Μακράν είναι ευάλωτη στην κλιματική αλλαγή, δεδομένης της λειψυδρίας, της αύξησης της θερμοκρασίας και της μείωσης των βροχοπτώσεων.
Για την Μπαναφσέχ Κεϊνούς, συνεργάτιδα του Διεθνούς Ινστιτούτου Ιρανικών Μελετών, η επιλογή της περιοχής Μακράν ίσως κρύβει ευρύτερες στρατηγικές φιλοδοξίες της ιρανικής ηγεσίας.
«Με την επιλογή της Μακράν ως πιθανής νέας πρωτεύουσας, το Ιράν σκοπεύει να ανταγωνιστεί με πόλεις λιμάνια, όπως το Ντουμπάι και η Γκουαντάρ» στο γειτονικό Πακιστάν. Και πρόσθεσε ότι η κίνηση αυτή θα δώσει ώθηση στην κοντινή παράκτια πόλη Τσαμπαχάρ, «παρά τις κυρώσεις», και, το σημαντικότερο, «θα επαναβεβαιώσει τον ρόλο του Ιράν στον Περσικό Κόλπο».