Όλες οι προειδοποιήσεις, οι απειλές και οι διπλωματικές πιέσεις της διεθνούς κοινότητας δεν κατάφεραν τελικά να αποτρέψουν το τέλος της συνθήκης INF για τον πυρηνικό αφοπλισμό, που είχε υπογραφεί την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου.
Οι ΗΠΑ επιβεβαίωσαν σήμερα την επίσημη αποχώρησή τους από τη συνθήκη INF, κατηγορώντας εκ νέου τη Ρωσία ότι παραβιάζει τη σημαντική αυτή διμερή συμφωνία.
Γιατί ήταν σημαντική η συνθήκη INF
Η συνθήκη INF, την οποία διαπραγματεύτηκαν το 1987 ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ Ρόναλντ Ρίγκαν και ο ηγέτης της Σοβιετικής Ένωσης Μιχαήλ Γκορμπατσόφ και επικυρώθηκε από την αμερικανική Γερουσία, καταργούσε τα οπλοστάσια των πυραύλων μέσου βεληνεκούς [μεταξύ των 500 και 5.500 χιλιομέτρων] των δύο μεγαλύτερων πυρηνικών δυνάμεων στον κόσμο και περιόριζε τη δυνατότητά τους να εξαπολύσουν αιφνιδίως ένα πυρηνικό πλήγμα. Όταν τέθηκε σε εφαρμογή το 1991, μια ολόκληρη κατηγορία συμβατικών και πυρηνικών πυραυλικών συστημάτων καταστράφηκε, ενισχύοντας την ασφάλεια στο τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Παρέμεινε σε ισχύ μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης.
«Πυρά» της Ουάσιγκτον κατά της Μόσχας
Για την Ουάσιγκτον μοναδικός υπεύθυνος για τον τερματισμό της συνθήκης, που πυροδοτεί φόβους για νέα κούρσα εξοπλισμών, είναι η Μόσχα. «Η αποχώρηση των ΗΠΑ σύμφωνα με το άρθρο XV της συνθήκης τίθεται σήμερα σε ισχύ επειδή η Ρωσία δεν επανήλθε στον πλήρη και εξακριβωμένο σεβασμό» της συνθήκης, υπογραμμίζει σε ανακοίνωσή του ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο από την Μπανγκόκ, όπου μετέχει σε περιφερειακή σύνοδο. «Οι ΗΠΑ δεν θα παραμείνουν μέρος μιας συνθήκης που παραβιάζεται σκοπίμως από τη Ρωσία. Η μη συμμόρφωση της Ρωσίας με τη συνθήκη διακυβεύει τα ύψιστα συμφέροντα των ΗΠΑ καθώς η ανάπτυξη και η εγκατάσταση από τη Ρωσία ενός πυραυλικού συστήματος που παραβιάζει τη συνθήκη αντιπροσωπεύει μια άμεση απειλή για τις ΗΠΑ και τους συμμάχους και εταίρους μας», σημειώνει ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών.
Υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι της αμερικανικής κυβέρνησης, οι οποίοι ζήτησαν να μην κατονομαστούν, δήλωσαν ότι η Μόσχα έχει αναπτύξει σε παραβίαση της συμφωνίας «πολλές συστοιχίες» ενός ρωσικού πυραύλου κρουζ στη Ρωσία, και στο δυτικό τμήμα της, που έχουν «τη δυνατότητα να πλήξουν σημαντικούς ευρωπαϊκούς στόχους». Ο πύραυλος αυτός, ο Novator 9M729, είναι γνωστός ως SSC-8 από το ΝΑΤΟ. Η Ρωσία αρνείται την κατηγορία αυτή, λέγοντας ότι το βεληνεκές του πυραύλου αυτού τον εξαιρεί από τη συνθήκη και έχει κατηγορήσει τις ΗΠΑ ότι επινόησαν ένα ψευδές πρόσχημα για να αποχωρήσουν από τη συνθήκη αυτή και να μπορέσουν να αναπτύξουν νέους πυραύλους. Η Ρωσία απέρριψε επίσης το αίτημα των ΗΠΑ να καταστρέψει τον νέο αυτό πύραυλο.
Η Ρωσία προτείνει μορατόριουμ για την ανάπτυξη πυρηνικών όπλων
Από την πλευρά της η Μόσχα επέρριψε στις ΗΠΑ την ευθύνη για την ταφόπλακα στη συνθήκη INF, υποστηρίζοντας ότι η ισχύς της έπαυσε «με αμερικανική πρωτοβουλία». Λίγο νωρίτερα ο υφυπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας Σεργκέι Ριαμπκόφ δήλωσε σε συνέντευξή του στο ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων TASS ότι η Ρωσία πρότεινε στις ΗΠΑ ένα μορατόριουμ στην ανάπτυξη των πυρηνικών όπλων που απαγορεύονται από τη συμφωνία αυτή. «Προτείναμε στις ΗΠΑ και σε άλλα μέλη του ΝΑΤΟ να εξετάσουν την πιθανότητα να ανακοινώσουμε ένα μορατόριουμ στα όπλα μέσου βεληνεκούς», σημείωσε ο Ριαμπκόφ. «Θα είναι ένα μορατόριουμ το οποίο θα μπορεί να συγκριθεί με αυτό που ανακοίνωσε ο Βλαντίμιρ Πούτιν όταν είπε ότι αν οι ΗΠΑ δεν αναπτύξουν τους εξοπλισμούς τους αυτούς σε ορισμένες περιοχές τότε και η Ρωσία θα απόσχει από το να το κάνει αυτό», συνέχισε ο Ριαμπκόφ, προσθέτοντας ότι η υπογραφή μιας νέας συμφωνίας δεν βρίσκεται στην ημερήσια διάταξη. Σύμφωνα με τον Ρώσο αξιωματούχο, «δεν θα πρέπει ωστόσο να "πιστεύουμε" τις δηλώσεις του ΝΑΤΟ, σύμφωνα με τις οποίες η συμμαχία δεν θα αναπτύξει τέτοιους εξοπλισμούς».
Ο Βλαντίμιρ Πούτιν επικύρωσε τον Ιούλιο την αναστολή από τη Ρωσία της συμμετοχής της στη συνθήκη. Η απόφαση αυτή ανακοινώθηκε αμέσως μόλις γνωστοποιήθηκε η αντίστοιχη απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ και εγκρίθηκε στη συνέχεια από το ρωσικό κοινοβούλιο. Η Ουάσινγκτον καταγγέλλει από το 2014 την ανάπτυξη από τη Μόσχα συστημάτων που παραβιάζουν τη συνθήκη INF.