Η 27η Ιανουαρίου έχει καθιερωθεί από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ως η Διεθνής Ημέρα Μνήμης για τα Θύματα του Ολοκαυτώματος.
Σαν σήμερα το 1945 τα σοβιετικά στρατεύματα απελευθέρωσαν το Άουσβιτς-Μπιρκενάου, το μεγαλύτερο στρατόπεδο συγκέντρωσης και εξόντωσης του ναζιστικού καθεστώτος.
Στη διάρκεια του Ολοκαυτώματος, της μεγαλύτερης γενοκτονίας στην παγκόσμια ιστορία, υπολογίζεται ότι μόνο στα στρατόπεδα εξολόθρευσης θανατώθηκαν περίπου τρία εκατομμύρια Εβραίοι. Το σύνολο των Εβραίων που θανατώθηκαν από την άνοδο του Ναζιστικού Κόμματος στην εξουσία μέχρι την κατάρρευσή του, ανέρχεται σε έξι περίπου εκατομμύρια.
Ημέρα Μνήμης των Ελλήνων Εβραίων που χάθηκαν
Στην Ελλάδα η «Ημέρα Μνήμης των Ελλήνων Εβραίων Μαρτύρων και Ηρώων του Ολοκαυτώματος» καθιερώθηκε με ομόφωνη απόφαση της Βουλής τον Ιανουάριο του 2004 (Ν.3218/04 και Π.Δ. 31/05) και τιμάται κάθε χρόνο στις 27 Ιανουαρίου, για να τιμηθεί η μνήμη των χιλιάδων Ελλήνων Εβραίων, που έχασαν τη ζωή τους στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης και να εξαρθεί ο ηρωισμός των χριστιανών Ελλήνων, που με κίνδυνο της ζωής τους στην κατεχόμενη Ελλάδα, έσωσαν πολλούς Εβραίους συμπολίτες τους από βέβαιο θάνατο.
Εκδήλωση στο ευρωκοινοβούλιο
Η ολομέλεια του ευρωκοινοβουλίου θα φιλοξενήσει σήμερα την Μάργκοτ Φράιντλαντερ, μια εκ των επιζώντων του ολοκαυτώματατος, στα πλαίσια της Διεθνούς Ημέρας Μνήμης του Ολοκαυτώματος.
77 χρόνια μετά την απελευθέρωση του ναζιστικού στρατοπέδου συγκέντρωσης Άουσβιτς στις 27 Ιανουαρίου 1945, από τις δυνάμεις του Κόκκινου Στρατού, οι ευρωβουλευτές θα τιμήσουν τη Διεθνή Ημέρα Μνήμης των θυμάτων του Ολοκαυτώματος.
Το Άουσβιτς υπήρξε το μεγαλύτερο στρατόπεδο συγκέντρωσης (για την ακρίβεια επρόκειτο για συγκρότημα στρατοπέδων), όπου διαπράχθηκε το μεγαλύτερο έγκλημα στην ιστορία της ανθρωπότητας. Στο πλαίσιο της υλοποίησης της «τελικής λύσης» από τους Ναζί, εξοντώθηκαν με βιομηχανικό τρόπο μέσα σε δυόμιση χρόνια (1942-1944) 1,1-1,5 εκατομμύριο άνθρωποι, το 90% των οποίων ήταν Εβραίοι.
Με την προέλαση των Σοβιετικών στο Ανατολικό Μέτωπο, το Άουσβιτς σταδιακά άρχισε να εγκαταλείπεται και οι κρατούμενοι να μεταφέρονται δυτικά σε άλλα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Στις διαβόητες «πορείες θανάτου» χιλιάδες κρατούμενοι έχασαν τη ζωή τους από τις κακουχίες ή σκοτώθηκαν από τους Γερμανούς. Στο Άουσβιτς παρέμειναν 7.650 ανήμποροι κρατούμενοι, τους οποίους απελευθέρωσαν οι άνδρες του Κόκκινου Στρατού στις 27 Ιανουαρίου 1945.
Από την Ελλάδα εκτοπίστηκαν στο Άουσβιτς περί τους 55.000 Εβραίους, στην πλειονότητά τους από τη Θεσσαλονίκη. Πρόκειται για την πολυπληθέστερη εθνική ομάδα μετά τους Εβραίους από την Ουγγαρία (430.000), την Πολωνία (300.000), τη Γαλλία (69.000) και την Ολλανδία (60.000). Τα 3⁄4 των Ελλήνων Εβραίων εξοντώθηκαν στους θαλάμους αερίων του αμέσως μετά την άφιξή τους.
Το Ολοκαύτωμα, όπως είναι γνωστή η μαζική εξόντωση των Εβραίων κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, είχε βαθιά επίδραση, τόσο στην Ευρώπη, όσο και στον υπόλοιπο κόσμο και ακόμη και σήμερα οι συνέπειές του εξακολουθούν να γίνονται αισθητές, τόσο από τους επιζώντες, όσο και από τους απογόνους τους.
Ο Μητσοτάκης στο Άουσβιτς
Το 2020 ο Κυριάκος Μητσοτάκης ήταν ο πρώτος πρωθυπουργός που επισκέφθηκε το κολαστήριο του Άουσβιτς στην Πολωνία, συμμετέχοντας στις επετειακές εκδηλώσεις μνήμης για τη συμπλήρωση 75 χρόνων από την απελευθέρωση του στρατοπέδου.
Ο πρωθυπουργός με τη σύζυγό του ξεναγήθηκαν στους εσωτερικούς και τους εξωτερικούς χώρους του στρατοπέδου, μπήκαν στα κτίρια και στα κελιά όπου διέμεναν οι κρατούμενοι, καθώς και στους θαλάμους όπου θανατώθηκαν συνολικά πάνω από 1.100.000 άνθρωποι. Επίσης είδαν αντικείμενα κρατουμένων και άκουσαν ιστορίες Ελλήνων Εβραίων και πολιτικών κρατουμένων που βρήκαν φρικτό θάνατο στο 'Αουσβιτς, αλλά και εκείνων που κατάφεραν να επιζήσουν.
Ανάμεσα στα αντικείμενα που είδε από κοντά ο πρωθυπουργός, ήταν το χειρόγραφο του Έλληνα Εβραίου από τη Θεσσαλονίκη Μαρσέλ Νατζαρή, το οποίο είχε τοποθετήσει μέσα σε μια φιάλη που βρέθηκε πολλά χρόνια αργότερα.
«Με ιδιαίτερη συγκίνηση προσέρχομαι σε αυτόν τον χώρο, ο οποίος έχει ταυτιστεί όσο κανένας άλλος με την ανθρώπινη βαρβαρότητα. Πράγματι αν υπάρχει κάπου σε αυτόν τον κόσμο κόλαση, είναι εδώ» τόνισε ο κ. Μητσοτάκης.
Έρχομαι, σημείωσε ο πρωθυπουργός, για να τιμήσω τη μνήμη των 6 εκατομμυρίων Εβραίων οι οποίοι εξολοθρεύτηκαν από το ναζιστικό καθεστώς. Ανάμεσα σε αυτούς και 65.000 Έλληνες Εβραίοι, οι οποίοι δεν επέστρεψαν ποτέ στην πατρίδα τους.
Όπως επισήμανε, ο μεγάλος ιστορικός του ναζισμού Ίαν Κέρσοου έγραψε ότι «ο δρόμος προς το Άουσβιτς χτίστηκε από το μίσος, αλλά είναι στρωμένος από την αδιαφορία». Και 75 χρόνια μετά την απελευθέρωση, από τον Ερυθρό Στρατό, αυτού του χώρου θα πρέπει όλοι μας να δώσουμε αυτή την ιερή δέσμευση, να μην ξεχάσουμε ποτέ αυτό το οποίο συνέβη εδώ.
«Κάποιοι από τους Έλληνες Εβραίους οι οποίοι βρέθηκαν εδώ και εξεγέρθηκαν την 7η Οκτωβρίου του 1944, στη μεγάλη εξέγερση η οποία έλαβε χώρα στο «κρεματόριο 4», πέθαναν τραγουδώντας τα λόγια του Εθνικού Ύμνου. Κάποιοι ακόμα, στις προσωπικές τους μαρτυρίες οι οποίες διασώθηκαν, έγραψαν ότι πεθαίνουν ευχαριστημένοι διότι γνωρίζουν ότι η πατρίδα τους είναι ήδη ελεύθερη. Τη μνήμη αυτών των Ελλήνων Εβραίων τιμούμε σήμερα, μαζί με την υπόσχεση την οποία δίνουμε όλοι: ποτέ η ανθρωπότητα να μην ξαναζήσει μια τέτοια ανείπωτη τραγωδία» τόνισε.
Ο πρωθυπουργός στο χειρόγραφο μήνυμα του στο βιβλίο των επισκεπτών έγραψε τα εξής:
«Στη μνήμη όλων αυτών που έχασαν τη ζωή τους σε αυτό το φριχτό μέρος. Η ανάμνησή τους να ζει για πάντα ώστε να μας θυμίζει πού μπορούν να οδηγήσουν το μίσος και οι διακρίσεις.
Ένας ξεχωριστός φόρος τιμής στους 55.000 Έλληνες Εβραίους που πέθαναν εδώ. Η ιστορία τους δεν θα ξεχαστεί ποτέ.
Κυριάκος Μητσοτάκης».