Η Ιαπωνία προετοιμάζεται για έναν σεισμό που συμβαίνει μία φορά στα 100 χρόνια.
Καθώς την περασμένη Πέμπτη σεισμοί έλαβαν χώρα σε τμήματα της δυτικής Ιαπωνίας, οι τοπικές και εθνικές κυβερνητικές αρχές ανέλαβαν δράση. Οι μετεωρολόγοι συγκεντρώθηκαν και εξέδωσαν προσωρινή προειδοποίηση για τσουνάμι. Μια ειδική επιτροπή προειδοποίησε ότι ένας άλλος «μεγάλος σεισμός» θα μπορούσε να χτυπήσει την επόμενη εβδομάδα - η πρώτη φορά στην ιστορία του οργανισμού που εκδίδει τέτοιου είδους συμβουλές σε εθνικό επίπεδο. Τα τρένα υψηλής ταχύτητας επιβράδυναν προληπτικά, προκαλώντας καθυστερήσεις στα ταξίδια, και ο πρωθυπουργός της χώρας ακύρωσε τα υπερπόντια ταξίδια του.
Ο κίνδυνος για μεγάλο σεισμό
Τελικά, η κυβέρνηση ήρε τις περισσότερες συστάσεις και δεν ανέφερε σημαντικές ζημιές από τον σεισμό των 7,1 βαθμών ρίχτερ. Ωστόσο, μεγάλο μέρος της χώρας παραμένει σε κατάσταση συναγερμού, προετοιμαζόμενο για μια πιθανή έκτακτη ανάγκη κατά τη διάρκεια της περιόδου αιχμής των ταξιδιών στην περίοδο των καλοκαιρινών διακοπών.
Ωστόσο, ορισμένοι εμπειρογνώμονες έχουν εκφράσει αμφιβολίες σχετικά με το κατά πόσον μια τέτοια συμβουλή είναι απαραίτητη ή ακόμη και ακριβής - και κατά πόσον κινδυνεύει να απομακρύνει πόρους από κοινότητες που θεωρούνται χαμηλότερου κινδύνου. Η Ιαπωνία δεν είναι άγνωστη σε σοβαρούς σεισμούς. Βρίσκεται στον Δακτύλιο της Φωτιάς, μια περιοχή με έντονη σεισμική και ηφαιστειακή δραστηριότητα και στις δύο πλευρές του Ειρηνικού Ωκεανού.
«Η Ιαπωνία βρίσκεται στα όρια τεσσάρων τεκτονικών πλακών, γεγονός που την καθιστά μία από τις πιο σεισμογενείς περιοχές στον κόσμο», δήλωσε ο Shoichi Yoshioka, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Kobe της Ιαπωνίας. «Περίπου το 10% των παγκόσμιων σεισμών μεγέθους 6 ή μεγαλύτερων συμβαίνουν στην Ιαπωνία ή γύρω από αυτήν, οπότε ο κίνδυνος είναι πολύ μεγαλύτερος από ό,τι σε μέρη όπως η Ευρώπη ή οι ανατολικές Ηνωμένες Πολιτείες, όπου οι σεισμοί είναι σπάνιοι», δήλωσε ο Yoshioka.
Το πικρό μάθημα του 2011
Ο χειρότερος σεισμός στην πρόσφατη ιστορία της Ιαπωνίας ήταν ο σεισμός του Τοχόκου, μεγέθους 9,1 βαθμών το 2011, ο οποίος προκάλεσε μεγάλο τσουνάμι και πυρηνική καταστροφή. Περίπου 20.000 άνθρωποι σκοτώθηκαν. Στη συνέχεια, υπάρχει η διαφαινόμενη απειλή του σεισμού στη λεκάνη Nankai -πηγή των ισχυρότατων σεισμών, με μεγέθη που μπορεί να ξεπεράσουν τα 9. Οι σεισμολόγοι λένε ότι αυτός θα μπορούσε να έρθει δυνητικά μέσα σε λίγες δεκαετίες, αν και η επιστημονική κοινότητα παραμένει διχασμένη. Η κυβέρνηση της Ιαπωνίας έχει προειδοποιήσει για τον πιθανό σεισμό στη λεκάνη Nankai εδώ και πολλά χρόνια. Αλλά είναι επίσης αμφιλεγόμενο - με ορισμένους επιστήμονες να υποστηρίζουν ότι είναι αναποτελεσματικό να εστιάζουμε αποκλειστικά στις μικρές πιθανότητες ενός υποθετικού σεισμού σε ένα συγκεκριμένο τμήμα της Ιαπωνίας, ειδικά όταν άλλα τμήματα της χώρας αντιμετωπίζουν παρόμοιες απειλές αλλά λαμβάνουν πολύ λιγότερη προσοχή.
Η «μεγάλη» λεκάνη Nankai είναι μια ζώνη καταβύθισης μήκους 700 χιλιομέτρων, η οποία αναφέρεται στην ολίσθηση των τεκτονικών πλακών η μία κάτω από την άλλη. Οι περισσότεροι από τους σεισμούς και τα τσουνάμι στον κόσμο προκαλούνται από τις κινήσεις των τεκτονικών πλακών - και οι πιο ισχυροί συχνά συμβαίνουν σε ζώνες υποβύθισης. Στην προκειμένη περίπτωση, η τεκτονική πλάκα κάτω από τη θάλασσα των Φιλιππίνων ολισθαίνει αργά κάτω από την ηπειρωτική πλάκα όπου βρίσκεται η Ιαπωνία, μετακινούμενη κατά μερικά εκατοστά κάθε χρόνο, σύμφωνα με έκθεση του 2013 της κυβερνητικής Επιτροπής Έρευνας Σεισμών. Στην κοιλάδα Nankai, έχουν καταγραφεί σοβαροί σεισμοί κάθε 100 έως 200 χρόνια, σύμφωνα με την επιτροπή.
Οι τελευταίοι τέτοιοι σεισμοί έλαβαν χώρα το 1944 και το 1946, και οι δύο μεγέθους 8,1 Ρίχτερ- «χτύπησαν» την Ιαπωνία, με τουλάχιστον 2.500 συνολικά νεκρούς και χιλιάδες τραυματίες, καθώς και δεκάδες χιλιάδες σπίτια κατεστραμμένα. Υπολογίζοντας τα χρονικά διαστήματα μεταξύ κάθε μεγάλου σεισμού, η ιαπωνική κυβέρνηση έχει προειδοποιήσει ότι υπάρχει 70% έως 80% πιθανότητα η Ιαπωνία να συγκλονιστεί από άλλον ένα σεισμό στην λεκάνη Nankai μέσα σε 30 χρόνια, ο οποίος αναμένεται να είναι μεγέθους 8 έως 9 βαθμών. Ωστόσο, οι προβλέψεις αυτές, καθώς και η χρησιμότητα ακόμη και των μακροχρόνιων ανακριβών προβλέψεων, έχουν αντιμετωπίσει έντονες αντιδράσεις από ορισμένες πλευρές.
Ο Yoshioka, από το Πανεπιστήμιο Kobe, δήλωσε ότι το ποσοστό του 70%-80% είναι πιθανότατα πολύ υψηλό και ότι τα δεδομένα αντλούνται από μια συγκεκριμένη θεωρία, γεγονός που τα καθιστά ενδεχομένως πιο επιρρεπή σε σφάλματα. Ωστόσο, δεν είχε καμία αμφιβολία ότι «ένας μεγάλος σεισμός θα συμβεί σε αυτή την περιοχή] στο μέλλον.
«Ο σεισμός στο Nankai θα έρθει σίγουρα»
«Λέω (στους φοιτητές μου), ο σεισμός στο Nankai θα έρθει σίγουρα, είτε πρόκειται για τη δική σας γενιά είτε για τη γενιά των παιδιών σας», είπε. Ο Robert Geller, σεισμολόγος και ομότιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Τόκιο, ήταν πιο επιφυλακτικός, αποκαλώντας τον σεισμό της λεκάνης Nankai ένα «καθαρά υποθετικό σενάριο]. Υποστήριξε επίσης ότι οι σεισμοί δεν συμβαίνουν σε κύκλους, αλλά μπορούν να λάβουν χώρα σε οποιοδήποτε μέρος και χρόνο - πράγμα που σημαίνει ότι δεν έχει νόημα να υπολογίζουμε πότε θα γίνει ο επόμενος σεισμός με βάση το πότε έχουν συμβεί οι προηγούμενοι. Πρόκειται για ένα σημείο διαμάχης στην επιστημονική κοινότητα- οι σεισμολόγοι βασίζονται εδώ και καιρό στην ιδέα ότι η πίεση συσσωρεύεται αργά κατά μήκος ενός ρήγματος μεταξύ δύο τεκτονικών πλακών και στη συνέχεια απελευθερώνεται ξαφνικά με σεισμούς, ένας κύκλος γνωστός ως διαδικασία «stick-slip» - αν και πιο πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι αυτό δεν ισχύει πάντα. Ακόμα και αν υπάρχει πιθανή απειλή στον ορίζοντα, οι πιθανότητες είναι εξαιρετικά χαμηλές, ενώ τόσο ο Yoshioka όσο και ο Geller χαρακτηρίζουν υπερβολικά ή περιττά τα μέτρα δημόσιας ασφάλειας που ελήφθησαν την περασμένη εβδομάδα.
Είναι αλήθεια ότι μετά από έναν σεισμό μπορεί να ακολουθήσει ένας δεύτερος, μεγαλύτερος - γι' αυτό και οι αρχές εξέδωσαν την πρωτοφανή προειδοποίηση την περασμένη Πέμπτη, δήλωσε ο Γιοσιόκα. Αλλά ακόμη και τότε, η πιθανότητα να συμβεί ο σεισμός στην λεκάνη Nankai την επόμενη ημέρα είναι χαμηλή - ίσως αυξάνεται από τον τυπικό κίνδυνο που είναι ένας στους 1.000 σε έναν στους μερικές εκατοντάδες. Αυτό εξακολουθεί να είναι λιγότερο από 1% πιθανότητα, είπε. Ο κίνδυνος της υπερπροβολής του κινδύνου τέτοιων χαμηλών πιθανοτήτων είναι όπως είπε ο Geller ότι «Θα εκδίδουν αυτές τις προειδοποιήσεις για μια ελαφρώς μεγαλύτερη από την κανονική πιθανότητα ξανά και ξανά και ξανά και το κοινό θα κουραστεί πολύ γρήγορα».
Η Ιαπωνία είναι προετοιμασμένη
Ωστόσο, δεν υπάρχουν ακόμη σημάδια κόπωσης του πληθυσμού από τις προειδοποιήσεις, με τους πολίτες σε όλη τη χώρα να βρίσκονται σε κατάσταση συναγερμού, επισημαίνει το CNN.
Η καταστροφή του 2011 άφησε μεγάλα σημάδια στον εθνικό ψυχισμό, τα οποία επιδεινώνονται από νέους μεγάλους σεισμούς κάθε λίγα χρόνια. «Κάθε φορά, γινόμαστε μάρτυρες της τραγικής απώλειας ζωών, των κτιρίων που συνθλίβονται και των τσουνάμι που προκαλούν καταστροφές, αφήνοντας μια μόνιμη εντύπωση φόβου», δήλωσε ο Yoshioka, από το Πανεπιστήμιο του Κόμπε. «Αυτός ο φόβος είναι πιθανό να παραμένει κοινός για πάρα πολλούς πολίτες. Νομίζω ότι αυτό συμβάλλει σημαντικά στο γιατί η Ιαπωνία είναι τόσο προετοιμασμένη».
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο «η ιαπωνική κυβέρνηση δίνει επίσης έμφαση στην προετοιμασία για να αποφευχθεί μια άλλη μεγάλη τραγωδία όπως ο σεισμός του 2011», πρόσθεσε. Η Ιαπωνία αναγνωρίζεται σε μεγάλο βαθμό ως παγκόσμιος ηγέτης στην ετοιμότητα και την ανθεκτικότητα σε σεισμούς, από τις υποδομές και τους οικοδομικούς κώδικες μέχρι τα συστήματα αρωγής και διάσωσης.