Σαν βόμβα έπεσε την προηγούμενη εβδομάδα η αναφορά του Εμανουέλ Μακρόν πως “δεν μπορεί να αποκλειστεί” η αποστολή στρατιωτών από τη Δύση στην Ουκρανία, για να βοηθήσουν στον πόλεμο κατά της ρωσικής εισβολής στη χώρα.
Η τοποθέτηση αυτή του Γάλλου Προέδρου την περασμένη Δευτέρα στην άτυπη σύνοδο των υποστηρικτών της Ουκρανίας ξεπέρασε μια κόκκινη γραμμή, στην οποία είχαν συμφωνήσει μέχρι τώρα όλα τα κράτη του ΝΑΤΟ και του G7, ότι δεν θα υπάρξει εμπλοκή στρατιωτικών δυνάμεων της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας στον πόλεμο της Ουκρανίας. Η παρέκκλιση του Μακρόν από την κοινή γραμμή των χωρών της Δύσης προκάλεσε την άμεση αντίδραση των Ηνωμένων Πολιτειών, της Βρετανίας, αλλά κυρίως της Γερμανίας, με τον Καγκελάριο Όλαφ Σολτς να απορρίπτει κατηγορηματικά οποιαδήποτε εμπλοκή γερμανικών στρατευμάτων στην Ουκρανία. Μέχρι και ο Έλληνας Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης αισθάνθηκε την ανάγκη να διευκρινίσει ότι αποκλείεται οποιαδήποτε εμπλοκή ελληνικών στρατευμάτων στην Ουκρανία, και πως το ζήτημα “δεν υφίσταται για την Ελλάδα” και “για τη μεγάλη πλειοψηφία” των ευρωπαϊκών κρατών.
Γιατί όμως ο Γάλλος Πρόεδρος αποφάσισε να προχωρήσει σε μια τόσο αμφιλεγόμενη κίνηση που προκαλεί τριγμούς στη δυτική συμμαχία και ιδιαίτερα στον γαλλογερμανικό άξονα; Σύμφωνα με Γάλλους αξιωματούχους που έσπευσαν να “εξηγήσουν”/αιτολογήσουν την αποστροφή του Μακρόν, ο Γάλλος Πρόεδρος ήθελε απλά “να ανοίξει τη συζήτηση” και πως δεν γίνεται λόγος για αποστολή μάχιμων μονάδων αλλά καθαρά επικουρικών, όπως ναρκαλιευτών και εκπαιδευτών. Η Ρωσία όπως ήταν αναμενόμενο αντέδρασε αμέσως, με το Κρεμλίνο να δηλώνει ότι πιθανή εμπλοκή δυτικών στρατιωτών στην Ουκρανία “θα οδηγήσει αναπόφευκτα” σε στρατιωτική σύγκρουση Ρωσίας-ΝΑΤΟ.
Την -θεωρητική προς το παρόν- πρόταση του Μακρόν δεν την απέρριψαν όμως όλες οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. Οι χώρες της Βαλτικής ειδικά, που θεωρούν πως εάν επικρατήσει η Ρωσία στον πόλεμο της Ουκρανίας θα αποτελέσουν εκείνες τους επόμενους στόχους της ρωσικής επιθετικότητας, επικρότησαν τη στάση του Γάλλου Πρόεδρου, λέγοντας πως η Δύση πρέπει να εφαρμόσει μια “στρατηγική αμφισημία” ως προς το μέχρι που είναι διατεθειμένη να φτάσει για να αντιμετωπίσει στρατιωτικά τη Μόσχα. Αυτές οι απόψεις όμως προκαλούν ανατριχίλα στο Βερολίνο και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, όπως η Μαδρίτη και η Αθήνα. Γερμανοί αξιωματούχοι κατηγορούν σχεδόν ανοικτά πλέον τον Μακρόν ότι επιδίδεται σε προσωπικές στρατηγικές, πως πληγώνει την ενότητα της Δύσης και πως διακινδυνεύει απερίσκεπτα μια στρατιωτική σύγκρουση του ΝΑΤΟ με τη Ρωσία που μπορεί να οδηγήσει σε Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Την κατάσταση εν τω μεταξύ περιπλέκουν τρεις διαφορετικές διαρροές που συνέβησαν τις προηγούμενες ημέρες. Η μια αφορά στη δημοσιοποίηση του προσχεδίου ειρήνευσης που ήταν υπό διαπραγμάτευση μεταξύ των αντιπροσωπειών Ρωσίας και Ουκρανίας τον Απρίλιο και Μάιο 2022. Με βάση το δημοσίευμα της Wall Street Journal, η Ρωσία είχε θέσει ως όρο και φαίνεται πως είχε επιτύχει να συζητηθεί έστω καταρχήν η ουδετεροποίηση και σχεδόν αποστρατιωτικοποίηση της Ουκρανίας, όπως και η de facto προσάρτηση της Κριμαίας. Η δεύτερη διαρροή αφορά στη δημοσιοποίηση των απόρρητων σχεδίων των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων για τους όρους ενεργοποίησης και χρήσης τακτικών πυρηνικών όπλων από τη Ρωσία.
Σύμφωνα με τα σχέδια αυτά που χρονολογούνται μεν από τις αρχές της δεκαετίας του 2010 αλλά φαίνεται πως ισχύουν ακόμη, η Ρωσία φέρεται να είναι έτοιμη να κάνει χρήση τακτικών πυρηνικών όπλων για πολύ μικρότερης εμβέλειας και επιπέδου στρατιωτικές απειλές από εκείνες που θεωρούσαν μέχρι πρόσφατα οι δυτικές υπηρεσίες και κυβερνήσεις. Τουτέστιν, οι συχνές απειλές Ρώσων αξιωματούχων για χρήση πυρηνικών όπλων στην Ουκρανία ίσως να μην είναι εντελώς κούφιες. Η τρίτη και πιο πρόσφατη διαρροή είναι η μαγνητοφώνηση από Ρώσους πράκτορες και η δημοσιοποίηση απόρρητης διαδικτυακής σύσκεψης των επιτελών του γερμανικού Γενικού Επιτελείου Αεροπορίας σχετικά με την πιθανή παροχέτευση στην Ουκρανία συμβατικών πυραύλων Taurus με στόχο τον βομβαρδισμό της στρατηγικής σημασίας γέφυρας που συνδέει την Ρωσία με την Κριμαία.
Οι τελευταίες αυτές εξελίξεις που έχουν προκαλέσει πολύ σοβαρούς τριγμούς στις γαλλογερμανικές σχέσεις, σε συνδυασμό με την συνεχιζόμενη άρνηση των Ρεπουμπλικανών βουλευτών στο Κονγκρέσο να εγκρίνουν νέο πακέτο στρατιωτικής βοήθειας των ΗΠΑ προς την Ουκρανία, αλλά και οι μερικές επιτυχίες των ρωσικών δυνάμεων στην περιοχή της Αβντιίβκα, έχουν δημιουργήσει μια αρνητική και δυσάρεστη κατάσταση για την εξέλιξη του ουκρανικού ζητήματος. Ενδεχομένως ο Εμανουέλ Μακρόν να αποφάσισε να οδηγήσει τη συζήτηση σε αχαρτογράφητα νερά για να πιέσει τη Γερμανία και τις ΗΠΑ να προχωρήσουν με πιο γενναία βήματα στην παροχή στρατιωτικών εξοπλισμών στην Ουκρανία, “ώστε να αποφευχθεί το ενδεχόμενο αποστολής χερσαίων δυνάμεων”. Όποιο όμως και να είναι το σκεπτικό του Γάλλου Προέδρου, είναι γεγονός ότι πλέον το ΝΑΤΟ αλλά και η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκονται ενώπιον πολύ σοβαρών στρατηγικών διλημμάτων ως προς την αντιμετώπιση της ρωσικής επιθετικότητας, χωρίς να είναι εύκολα ορατή μια κοινή γραμμή.