Υπάρχουν 5 ζωτικής σημασίας ζητήματα για την Ευρώπη που τίθενται με επιτακτικό τρόπο μετά την άνετη επικράτηση Τραμπ στις αμερικανικές προεδρικές εκλογές:
1. Ασφάλεια και Άμυνα.
Ο Τραμπ είχε δώσει ήδη δείγματα γραφής για το πώς αντιλαμβάνεται το ρόλο του ΝΑΤΟ στη διάρκεια της προηγούμενης θητείας του. Τώρα έχει ήδη προειδοποιήσει ότι εάν οι σύμμαχοι δεν συμμορφωθούν με την υποχρέωση να δαπανούν τουλάχιστον το 2% του ΑΕΠ τους σε αμυντικό εξοπλισμό, οι ΗΠΑ θα πάψουν να εγγυώνται για την ασφάλειά τους. Ακόμα όμως κι αν αυξηθούν οι ευρωπαϊκές αμυντικές δαπάνες στο 2% του ΑΕΠ η δέσμευση των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ παραμένει υπό ερωτηματικό.
2. Ουκρανία.
Ο Τραμπ έχει δηλώσει ότι θα τερματίσει τον πόλεμο «εντός 24 ωρών». Δεν έχει όμως καθόλου ξεκαθαρίσει το πώς. Λαμβάνοντας υπόψη τις γενικότερες αντιλήψεις του για θέματα εξωτερικής πολιτικής και διεθνούς δικαίου, αλλά και τον θαυμασμό του για το «προφίλ ισχύος» του ρώσου Προέδρου, το πιθανότερο σενάριο είναι να πιέσει την Ουκρανία να αποδεχθεί τετελεσμένα μονομερώς. Η Ευρώπη δεν έχει τη δυνατότητα να αναλάβει μόνη της τη στρατιωτική και οικονομική στήριξη της Ουκρανίας, η οποία, πέραν των άλλων, έχει πλέον το καθεστώς της υποψήφιας χώρας για ένταξη. Αλλά και πέραν αυτού, μια de facto αναγνώριση της στρατιωτικής επικράτησης της Ρωσίας στο μέτωπο της Ουκρανίας, είναι πιθανό να ανοίξει την όρεξη του Ρώσου Προέδρου και για άλλα μέτωπα.
3. Εμπορικός πόλεμος.
Ο Τραμπ έχει δηλώσει ότι θα επιβάλλει οριζόντιο δασμό 20% σε όλες ανεξαιρέτως τις εισαγωγές, ενώ σε ό,τι αφορά τα κινεζικά προϊόντα οι δασμοί θα φτάνουν έως και το 60%. Προφανώς, έτσι σκέφτεται να ισοσκελίσει τις απώλειες από τη μεγάλη μείωση του φόρου στις επιχειρήσεις, που επίσης έχει υποσχεθεί. Το “Make America Great Again” επιστρέφει δυναμικά στο προσκήνιο, αυξάνοντας την πίεση στην ευρωπαϊκή οικονομία που, όπως επισήμανε και η Έκθεση Ντράγκι, ήδη δοκιμάζεται σκληρά. Εδώ, τίθενται για την ΕΕ τρία σκληρά ερωτήματα:
α) πώς θα «απαντήσει» στους δασμούς Τραμπ; Θα συνεχίσει να δηλώνει την πίστη και προσήλωσή της στο ελεύθερο εμπόριο και στους κανόνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (Π.Ο.Ε.), τους οποίους ωστόσο κανείς «μεγάλος παίκτης» πλέον δεν ακολουθεί;
β) πώς θα αντιδράσει στην περίπτωση που η Κίνα, αναζητώντας διέξοδο από τα μέτρα Τραμπ, στραφεί ακόμα πιο «επιθετικά» στην ευρωπαϊκή Ενιαία Αγορά; Και βέβαια…
γ) τί θα κάνει η Ευρώπη στην περίπτωση που ο Τραμπ πιέσει για πιο επιθετική στάση απέναντι στην Κίνα, με αντάλλαγμα τη διατήρηση της ευρωπαϊκής ομπρέλας ασφάλειας;
4. Η Συμφωνία των Παρισίων για το κλίμα.
Ο Τραμπ έχει δηλώσει ότι εάν εκλεγεί, το πρώτο πράγμα που θα κάνει θα είναι η απόσυρση των ΗΠΑ από τη Συμφωνία για το κλίμα. Η ΕΕ, που ηγείται εδώ και χρόνια των προσπαθειών αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, είναι «υπεύθυνη» για το 8-9% των παγκόσμιων εκπομπών CO2. Και ετοιμάζεται, μόλις συγκροτηθεί το νέο Κολλέγιο των Επιτρόπων, να τροποποιήσει ξανά τον κλιματικό της νόμο θέτοντας ενδιάμεσο στόχο για τη μείωση των εκπομπών της κατά 90% έως το 2040. Θα αντέξουν οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, αλλά και τα νοικοκυριά, το βάρος που συνεπάγεται αυτή η προσαρμογή εάν η Ευρώπη μείνει μοναχικός καβαλάρης;
5. Δεσμοί με την ευρωπαϊκή ριζοσπαστική και άκρα δεξιά.
Ένας ευρωπαίος ηγέτης, κατά… διαβολική σύμπτωση εκείνος που ασκεί την προεδρία της ΕΕ στο τρέχον εξάμηνο, πανηγύρισε έξαλλα την νίκη Τραμπ: Ο Πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν. Πανηγύρισε επίσης, έστω πιο συγκρατημένα, ο Σλοβάκος ΠΘ ενώ η Τζόρτζια Μελόνι εξέφρασε την ικανοποίησή της με πιο διπλωματικό τρόπο γιατί έχει συμφέρον να περιφρουρεί τη σχέση της με τους υπόλοιπους ηγέτες και τους θεσμούς της ΕΕ. Ωστόσο, το πρόβλημα είναι πολύ βαθύτερο και πιο σκοτεινό από τη συναντίληψη Τραμπ με κάποιους-λίγους-ευρωπαίους ηγέτες. Ο Τραμπ αποστρέφεται τους διεθνείς Οργανισμούς, περιφρονεί την Ευρωπαϊκή Ένωση ως θεσμό και διατηρεί εξαιρετικές σχέσεις με τους ακροδεξιούς που απεργάζονται τη διάλυσή της-από την Μαρίν Λεπέν μέχρι τον Ντ. Φάρατζ που βρέθηκε στις ΗΠΑ για να πανηγυρίσει μαζί του τη νίκη του στις εκλογές.
Στο άτυπο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Παρασκευής 8/11 οι ευρωπαίοι ηγέτες θα έχουν την ευκαιρία μιας πρώτης από κοινού συζήτησης για τις εξελίξεις, υπό το φως των αποτελεσμάτων των αμερικανικών εκλογών.
Ούτε περιθώρια χρόνου υπάρχουν ούτε πολλές εναλλακτικές. Εάν η Ευρώπη δεν αποφασίσει να προχωρήσει με γενναία βήματα μπροστά, περιφρουρώντας την ενότητά της, θα συνθλιβεί σε έναν ανελέητο πόλεμο μεταξύ μεγάλων δυνάμεων. Και καλή είναι η …διπλωματική γλώσσα περί ισχυρών σχέσεων στρατηγικής συνεργασίας, περί ιστορικών δεσμών κλπ,κλπ. αλλά η πικρή αλήθεια είναι ότι σε ένα τέτοιο σενάριο κανείς δεν θα μείνει στο απυρόβλητο..