Η Δύση παρέμεινε σιωπηλή κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας της Τουρκίας, ελπίζοντας ότι η αλλοπρόσαλλη 20ετής διακυβέρνηση του Ερντογάν, θα έληγε αιφνιδιαστικά.
Αλλά τώρα που του δόθηκε μια αποφασιστική εντολή για τρίτη θητεία, η Δύση βρίσκεται ανάμεσα στο φόβο και την ελπίδα, σύμφωνα με ανάλυση του Guardian. Παράλληλα, οι Δυτικοί φοβούνται ότι θα εκμεταλλευτεί το αποτέλεσμα για να απομακρύνει την Τουρκία ακόμη περισσότερο από τη φιλελεύθερη κοσμική Δύση, αλλά ελπίζουν, καθώς δεν έχει δικαίωμα να είναι εκ νέου υποψήφιος και έτσι απαλλαγμένος από την ανάγκη να ικανοποιεί ένα εθνικιστικό εκλογικό σώμα για το υπόλοιπο της πολιτικής του ζωής, ότι μπορεί τουλάχιστον να είναι ανοιχτός στην πειθώ και να βασίσει την εξωτερική του πολιτική σε κάτι άλλο εκτός από την αυτοσυντήρηση.
Όπως και να έχει, οι επιλογές που κάνει ο Ερντογάν απερίσπαστος, έχουν σημασία όχι μόνο για την Τουρκία, αλλά και για το ΝΑΤΟ και την όποια τάξη πραγμάτων προκύψει μετά το τέλος του πολέμου στην Ουκρανία.
Φόβοι να μην πέσει ο Ερντογάν στα χέρια του Πούτιν
Το άμεσο ζήτημα είναι να μην πέσει στην αγκαλιά του Βλαντιμίρ Πούτιν. Λίγοι δυτικοί διπλωμάτες είναι αισιόδοξοι. Ένας από αυτούς είπε: «Στο παρελθόν είχε μετατρέψει (ο Ερντογάν) τη συναλλαγή σχεδόν σε μορφή τέχνης και στη συνέχεια σχεδόν σε ιδεολογία. Αλλά πρόσφατα έχει εξελιχθεί σε μια πραγματική αντιπάθεια προς τις δυτικές αξίες».
Ο υπουργός Εσωτερικών του Ερντογάν, Σουλεϊμάν Σοϊλού, κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας δήλωσε ότι όποιος επιδεικνύει φιλοδυτικές τάσεις είναι προδότης. Ίσως ήταν απλώς προεκλογική ρητορική, αλλά αντανακλά μια νοοτροπία στην Τουρκία και ενδεχομένως και σε άλλες χώρες.
Η πρώτη πρόκληση του Ερντογάν
Η πρώτη δοκιμασία του Ερντογάν θα έρθει στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους, όπου θα του ζητηθεί να άρει το βέτο της Τουρκίας στην ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Έχει ήδη άρει το μπλοκάρισμά του στην ένταξη της Φινλανδίας, αλλά έχει αφήσει τη Σουηδία σε εκκρεμότητα και σε μια δυνητικά επικίνδυνη γκρίζα ζώνη.
Η Σουηδία, η οποία έχει μεγαλύτερο κουρδικό πληθυσμό από τη Φινλανδία, λέει ότι δυσκολεύεται να εκλογικεύσει ορισμένες από τις απαιτήσεις του Ερντογάν, μεταξύ άλλων για την έκδοση 140 Κούρδων, τα ονόματα των οποίων δεν έχουν ποτέ περάσει οριστικά στη σουηδική κυβέρνηση.
Η Στοκχόλμη αυστηροποιεί τους αντιτρομοκρατικούς της νόμους για να ικανοποιήσει την Άγκυρα και είναι πρόθυμη να μελετήσει στοιχεία που αποδεικνύουν ότι η κουρδική κοινότητα στη Σουηδία έχει γίνει μεγάλη πηγή χρηματοδότησης για το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK), το οποίο έχει χαρακτηριστεί ως τρομοκρατική οργάνωση από την ΕΕ και την Τουρκία. Αλλά η δεξιά σουηδική κυβέρνηση δεν μπορεί να διατάξει τους δικαστές της να εκδώσουν Κούρδους.
Η πώληση όπλων στην Τουρκία και η ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ
Οι αξιωματούχοι προσποιούνται ότι η ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ είναι ένα αυτόνομο ζήτημα, αλλά στην πράξη οι περισσότεροι το βλέπουν να συνδέεται με τις μπλοκαρισμένες πωλήσεις όπλων των ΗΠΑ στην Τουρκία, για να μην αναφέρουμε το μελλοντικό καθεστώς της συστοιχίας πυραύλων S-400 που αγόρασε η Άγκυρα από τη Ρωσία.
Ο Τζο Μπάιντεν, παρά το γεγονός ότι αποκαλεί τον Ερντογάν απολυταρχικό, είναι πρόθυμος να άρει τον αποκλεισμό, να υποστηρίξει την πώληση αεροσκαφών F16 αξίας 20 δισ. δολαρίων και να ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο με την Τουρκία.
Αλλά ο Αμερικανός πρόεδρος πρέπει πρώτα να πείσει τους επικεφαλής των επιτροπών εξωτερικών υποθέσεων της Βουλής και της Γερουσίας να εγκρίνουν την πώληση. Ο Μάικλ ΜακΚολ, ο Ρεπουμπλικάνος πρόεδρος της επιτροπής εξωτερικών υποθέσεων της Βουλής των Αντιπροσώπων, πρόσφατα υπαινίχθηκε ευελιξία, λέγοντας ότι είναι πρόθυμος να εγκρίνει την πώληση εφόσον επιλυθεί το ζήτημα του σουηδικού ΝΑΤΟ.
Ο ΜακΚολ δήλωσε: «Μας διαβεβαίωσαν ότι μετά τις εκλογές, ανεξάρτητα από τον νικητή, η Σουηδία θα αναγνωριστεί ως σύμμαχος του ΝΑΤΟ». Οι Δημοκρατικοί στο Κογκρέσο εξακολουθούν να επιθυμούν ευρύτερες διαβεβαιώσεις σχετικά με το ότι η Τουρκία θα σταματήσει τις απειλές της προς την Ελλάδα, οπότε οι συζητήσεις για μορατόριουμ στις στρατιωτικές ασκήσεις στο Αιγαίο είναι ελπιδοφόρες.
Το «φλερτ» Ερντογάν με Πούτιν
Αλλά ακόμη και μια πώληση όπλων δεν θα τερμάτιζε από μόνη της την αντίσταση του Ερντογάν στις δυτικές προσπάθειες να τον αποσυνδέσει από τον Πούτιν. Στην προεκλογική εκστρατεία ο Ερντογάν είπε ότι η Τουρκία και η Ρωσία έχουν μια ιδιαίτερη σχέση και αναφέρθηκε στους προσωπικούς του δεσμούς με τον Πούτιν, λέγοντας ότι τον έφεραν σε καλή θέση για να λειτουργήσει ως διαμεσολαβητής για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Τον Απρίλιο ο Τούρκος πρόεδρος εγκαινίασε τον πρώτο τουρκικό πυρηνικό σταθμό που κατασκευάστηκε με ρωσική οικονομική υποστήριξη και τεχνολογία.
Όλα αυτά δυσκόλεψαν τους Αμερικανούς αξιωματούχους που ταξίδεψαν στην Άγκυρα για να παροτρύνουν τον Ερντογάν να πατάξει τις τουρκικές επιχειρήσεις που λειτουργούν ως αγωγός για την παράκαμψη των δυτικών κυρώσεων κατά της Ρωσίας, προς υποστήριξη της Ουκρανίας. Οι τουρκικές συμφωνίες με τις ρωσικές εταιρείες που έχουν υποστεί κυρώσεις, το εμπόριο με τη Ρωσία προϊόντων δυτικής κατασκευής και η εξαγωγή στη Ρωσία των λεγόμενων αγαθών διπλής χρήσης, όπως πλαστικά, καουτσούκ και ηλεκτρονικά, έχουν όλα τεθεί από τις ΗΠΑ με μικρό αποτέλεσμα.
Η Τουρκία απλώς δεν είναι διατεθειμένη να επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία και η Ουάσιγκτον δεν είναι διατεθειμένη να επιβάλει δευτερογενείς κυρώσεις στην Τουρκία, φοβούμενη ότι αυτό θα οδηγούσε τον Ερντογάν στην αγκαλιά του Πούτιν.
Η επανεκλογή του «αληθοφανή» Ερντογάν ευλογία για την Δύση;
Γενικότερα, η Δύση ευνοεί τα σχέδια του Ερντογάν για μείωση των εντάσεων με τους γείτονές του, συμπεριλαμβανομένης της Σαουδικής Αραβίας, της Συρίας, της Αιγύπτου και της Αρμενίας. Από ορισμένες συγκεκριμένες απόψεις, ακόμη και η επανεκλογή του Ερντογάν αποτελεί ευλογία για τη Δύση.
Με το ιστορικό του για τα ανθρώπινα δικαιώματα, το αίτημά του για ένταξη στην ΕΕ, που έχει ανασταλεί από το 2018, μπορεί (ο Ερντογάν) να κάνει τα επόμενα βήματα που εκκρεμούν, κάτι που θα ήταν λιγότερο εύκολο πραγματοποιηθούν αν είχε εκλεγεί ο αντίπαλος του, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου. Δεύτερον, η ολοένα και πιο έντονη υπόσχεση του Κιλιτσντάρογλου να αναγκάσει εκατομμύρια Σύρους πρόσφυγες να επιστρέψουν στη Συρία, ακούστηκε σαν ψηφοθηρία χωρίς σχέδιο.
Αντίθετα, ο Ερντογάν ακούγεται πιο «αληθοφανής» όταν λέει ότι έχει ένα σχέδιο για την επαναπροώθηση 1 εκατομμυρίου Σύρων στη βόρεια Τουρκία πίσω από τα σύνορα. Οι διασυνδέσεις του με τον Πούτιν, και ως εκ τούτου με τον πρόεδρο της Συρίας, Μπασίρ αλ Άσαντ, καθιστούν αυτό το σχέδιο το πιο αληθοφανές από τα δύο.