Η εκλογική αναμέτρηση της Κυριακής στη Βόρεια Μακεδονία για την ανάδειξη του νέου προέδρου της χώρας -ένα εν πολλοίς τελετουργικό αξίωμα- θα περνούσε υπό άλλες συνθήκες απαρατήρητη.
Όπως, όμως, σημειώνουν αναλυτές, οι εκλογές της 21ης Απριλίου, οι πρώτες που διεξάγονται στη χώρα μετά την υιοθέτηση του ονόματος Βόρεια Μακεδονία, έχουν λάβει χαρακτήρα άτυπου δημοψηφίσματος για τη Συμφωνία των Πρεσπών και μπορούν να καθορίσουν το μέλλον της ΕΕ στα Βαλκάνια, ενώ παραμένουν βασικές πηγές ανησυχίες για τους ψηφοφόρους οι πελατειακές σχέσεις και η διαφθορά.
Τρεις υποψήφιοι αναμετρώνται για την διαδοχή του Γκιόργκε Ιβανόφ, που αποχωρεί έπειτα από δύο συνεχείς θητείες από την προεδρία της Βόρειας Μακεδονίας: ο υποστηριζόμενος από την κεντροαριστερά στην εξουσία, η εκπρόσωπος της δεξιάς αντιπολίτευσης και ένα μέλος της αλβανικής κοινότητας που αντιστοιχεί στο 20%-25% του πληθυσμού των 2,1 εκατομμυρίων κατοίκων.
Ανησυχία για την αποχή στις εκλογές της Βόρειας Μακεδονίας
Οι ψηφοφόροι αγωνίζονται να συμμερισθούν τον ενθουσιασμό των Ευρωπαίων αξιωματούχων, που πανηγύρισαν την συμφωνία των Πρεσπών που συνομολογήθηκε ανάμεσα στους πρωθυπουργούς Ζόραν Ζάεφ και Αλέξη Τσίπρα. Είναι όμως αρκετός ο ενταφιασμός της διαφοράς ανάμεσα στις δύο χώρες και η άρση του ελληνικού βέτο για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Ευρωπαϊκή Ένωση για να περιορίσει την αποχή μεταξύ του 1,8 εκατομμυρίου ψηφοφόρων της Βόρειας Μακεδονίας;
Πολλοί θέλουν «να στείλουν ένα μήνυμα σε εκείνους που δεν θέλουν να ακούσουν», απαντά ο πολιτικός αναλυτής Αρσίμ Ζέκολι. «Οι πολίτες αισθάνονται χειραγωγούμενοι από όλους και είναι δυσαρεστημένοι. Δεν μπορούν να συνεχίσουν να τους σερβίρουν εσαεί την ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ...», λέει η δημοσιογράφος Μέρι Γιορντάνοφσκα. Ακόμη και μεταξύ εκείνων που δέχθηκαν την αλλαγή της ονομασίας σε «Βόρεια Μακεδονία», πολλοί το έκαναν εκόντες- άκοντες, πεισμένοι από τις υποσχέσεις για προσέγγιση με την Ευρωπαϊκή Ένωση, συνώνυμο, όπως ελπίζουν, της ευημερίας και της εδραίωσης του κράτους δικαίου.
Στην προοπτική αυτή επιμένει ο υποψήφιος που υποστηρίζεται από τους Σοσιαλδημοκράτες του SDSM. «Η ψήφος στον Στέβο Πενταρόφσκι είναι ψήφος υπέρ της ευρωπαϊκής εκπαίδευσης, των ευρωπαϊκών μισθών, ενός ευρωπαϊκού επιπέδου ζωής», διακήρυξε ο Ζόραν Ζάεφ. Μία ήττα ή συμμετοχή στην ψηφοφορία κάτω του 40%, που απαιτείται για την εγκυρότητα των εκλογών, θα ήταν χαστούκι για τον Ζόραν Ζάεφ. Στην περίπτωση αυτή θα μπορούσαν να ακολουθήσουν βουλευτικές εκλογές, με σοβαρές συνέπειες για την σταθερότητα της Βόρειας Μακεδονίας.
Οι τρεις προεδρικοί υποψήφιοι στις εκλογές της Βόρειας Μακεδονίας
Οι δημοσκοπήσεις, αμφιβόλου αξιοπιστίας, στη Βόρεια Μακεδονία δίνουν ποσοστό 28,8% και ελαφρό προβάδισμα στον υποστηριζόμενο από τον κυβερνώντα συνασπισμό των Σοσιαλδημοκρατών του Ζόραν Ζάεφ και του Αλβανικού κόμματος DUI, Στέβο Πενταρόφσκι, 56 ετών, και παραπέμπουν σε δεύτερο γύρο στις 5 Μαΐου με αντίπαλο την υποψήφια της Δεξιάς Γκορντάνα Σιλιανόφσκα-Ντάφκοβα, που οι σφυγμομετρήσεις της δίνουν έναν ποσοστό 26,8%.
Νομικός, 63 ετών, η Ντάφκοβα μοιάζει να έχει συμβιβασθεί με την συμφωνία των Πρεσπών, την οποία, λέει, ότι θέλει να επαναδιαπραγματευθεί, αλλά «θα σεβασθεί». Δίνει προτεραιότητα σε άλλο πεδίο: «Η νεολαία εγκαταλείπει την χώρα μόνο και μόνο εξαιτίας της διαφθοράς. Διότι έχουμε στην εξουσία ανθρώπους που δεν σκέφτονται παρά την εργασία και το μέλλον των δικών τους παιδιών εις βάρος του κρατικού προϋπολογισμού».
Ο Aλβανός υποψήφιος, ο Μπλέριμ Ρέκα, που οι δημοσκοπήσεις του δίνουν γύρω στο 7%, ελπίζει να προσελκύσει ψήφους και εκτός της αλβανικής κοινότητας της Βόρειας Μακεδονίας. Αναφέρεται και αυτός «στην κούραση από την θεσμοθετημένη διαφθορά και τον νεποτισμό»: «Εάν αποτύχουμε να συστήσουμε μία Δημοκρατία βασισμένη στο κράτος δικαίου, θα καταλήξουμε σε μία άδεια χώρα». Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, η Βόρεια Μακεδονία έχασε το ένα τέταρτο του πληθυσμού της ανάμεσα στο 2000 και το 2015.