Ο πρόεδρος της Χιλής Γκαμπριέλ Μπόριτς άρχισε ήδη από χθες Δευτέρα να αναζητεί πολιτική συμφωνία για να ξεκινήσει νέα αναθεωρητική διαδικασία, αφού οι Χιλιανοί απέρριψαν στη μεγάλη τους πλειοψηφία την Κυριακή την πρόταση για το νέο Σύνταγμα.
«Ως πρόεδρος λαμβάνω ταπεινά αυτό το μήνυμα και το κάνω δικό μου. Θα πρέπει να ακούσουμε τη φωνή του λαού», δήλωσε ο αριστερός πρόεδρος στο μήνυμά του προς το έθνος την Κυριακή, μετά την ανακοίνωση του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος.
Ο Μπόριτς, που είχε προβλέψει την ήττα, αμέσως δεσμεύθηκε «να ξεκινήσει μια νέα αναθεωρητική διαδικασία», της οποίας θα ηγηθεί το κοινοβούλιο.
Για τον λόγο αυτό συναντήθηκε χθες Δευτέρα με πολιτικούς και εκπροσώπους της κοινωνίας για να συζητήσουν πώς θα σώσουν τα σχέδια για το νέο Σύνταγμα.
Ο Μπόριτς επιμένει ότι η κατάρτιση ενός νέου θεμελιώδους νόμου αποτελεί τη λύση «για τη δυσφορία που σοβεί» και την οποία η Χιλή δεν μπορεί να αγνοεί, μια αναφορά στον βίαιο λαϊκό ξεσηκωμό το 2019 με κεντρικό αίτημα περισσότερη κοινωνική δικαιοσύνη.
«Οι επιλογές κυμαίνονται από μια πλήρη επανεκκίνηση της διαδικασίας αναθεώρησης έως αποσπασματικές μεταρρυθμίσεις από τα δύο σώματα του κοινοβουλίου. Μια μέση λύση, στην οποία μια ειδική επιτροπή θα συμβουλεύσει τους βουλευτές, κερδίζει έδαφος», επεσήμανε ο Μαριάνο Ματσάδο της Verisk Maplecorf.
«Η εξεύρεση ενός γρήγορου δρόμου θα είναι ωφέλιμη για την κυβέρνηση, η οποία δέχθηκε σκληρό πλήγμα με τα αποτελέσματα της χθεσινής (σ.σ. της Κυριακής) βραδιάς», πρόσθεσε.
«Δεξιά διχασμένη»
Αν και το Σύνταγμα του 1980, το οποίο συντάχθηκε επί δικτατορίας Αουγκούστο Πινοσέτ, παραμένει σε ισχύ, οι υποστηρικτές του «όχι» εκτιμούν ότι η χώρα έχει ανάγκη από μια νέα πνοή μέσω ενός νέου Συντάγματος. Αλλά όχι όλοι.
«Η δεξιά είναι διχασμένη μεταξύ των πιο μετριοπαθών, που τάσσονται υπέρ των αλλαγών, των μεταρρυθμίσεων και της συνέχισης του δρόμου προς ένα νέο Σύνταγμα, και των πιο ακραίων που, κατά τη γνώμη μου, δεν είναι έτοιμοι για αυτή την αλλαγή», δήλωσε η Σεσίλια Οσόριο καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο της Χιλής.
Ο Χαβιέ Μακάγια, πρόεδρος του υπερσυντηρητικού κόμματος UDI, διαβεβαίωσε χθες Κυριακή το βράδυ ότι επιθυμεί «να συνεχιστεί η συνταγματική διαδικασία», όπως είχε δεσμευθεί η αντιπολίτευση στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας σε μια προσπάθεια να αντιταχθεί στο προτεινόμενο Σύνταγμα.
Ωστόσο ο ακροδεξιός Αντόνιο Καστ, τον οποίο κέρδισε ο Μπόριτς στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών τον Δεκέμβριο του 2021, εξέφρασε την ικανοποίησή του που «με την ψήφο τους εκατομμύρια Χιλιανοί έκλεισαν την πόρτα σε αυτή την αποτυχημένη συνταγματική διαδικασία».
Σε ανακοίνωσή της η ΕΕ ανέφερε ότι έλαβε υπόψη της «τη δέσμευση που εξέφρασε ο πρόεδρος Μπόριτς και το σύνολο της πολιτικής σκηνής σε ό,τι αφορά τη συνέχιση της συνταγματικής διαδικασίας, με βάση τις προσδοκίες του χιλιανού λαού να αποκτήσουν ένα Σύνταγμα το οποίο θα έχει τη στήριξη της μεγάλης πλειονότητας των πολιτών».
Σκληρή δουλειά για τη σύνταξη νέου προοδευτικού συντάγματος
Το «όχι» κέρδισε σε όλες τις επαρχίες της Χιλής. Στον νότο μόνο 8 από τους 346 δήμους ψήφισαν κατά πλειοψηφία υπέρ του «ναι».
Στο πρώτο δημοψήφισμα, τον Οκτώβριο του 2020, η συντριπτική πλειοψηφία τάχθηκε υπέρ της κατάρτισης νέου Συντάγματος (79%), καθώς το ισχύον θεωρείται τροχοπέδη για οποιαδήποτε κοινωνική μεταρρύθμιση σε βάθος.
Όμως ο καρπός ενός χρόνου δουλειάς των 154 μελών της Συντακτικής Συνέλευσης, που εξελέγησαν τον Μάιο του 2021 για να καταρτίσουν την πρόταση, μοιάζει να προσέκρουσε στον τοίχο του συντηρητισμού μεγάλου μέρους της κοινωνίας της Χιλής.
Το προτεινόμενο Σύνταγμα θα κατοχύρωνε νέα κοινωνικά δικαιώματα στη χώρα-προπύργιο του νεοφιλελευθερισμού με μεγάλες κοινωνικές ανισότητες. Είχε σκοπό να προσφέρεται στους πολίτες δημόσια παιδεία, δημόσια υγεία, εγγυημένη σύνταξη, εγγυημένη αξιοπρεπής στέγη.
Κατοχύρωνε επίσης το δικαίωμα στην άμβλωση, ζήτημα που διχάζει βαθιά τη χώρα όπου οι επεμβάσεις του είδους δεν νομιμοποιήθηκαν παρά το 2017 για περιπτώσεις βιασμού και κινδύνου για τη ζωή της μητέρας ή του παιδιού, καθώς επίσης τα δικαιώματα των αυτοχθόνων λαών. Ο διάλογος για το κείμενο ήταν συχνά οξύς και θορυβώδης, σε μια προεκλογική εκστρατεία όπου η παραπληροφόρηση ήταν ευρεία.