Το κράτος της Χιλής θα διενεργήσει -για πρώτη φορά- έρευνες για να εξακριβωθεί η τύχη χιλίων και πλέον από τους εξαφανισθέντες κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του στρατηγού Αουγούστο Πινοσέτ (1973-1990), ανακοίνωσε ο πρόεδρος Γκαμπριέλ Μπόριτς χθες Τετάρτη, μερικές ημέρες πριν από την 50ή επέτειο του στρατιωτικού πραξικοπήματος.
Για δεκαετίες, οι έρευνες γίνονταν σχεδόν αποκλειστικά από οικογένειες. Έχουν εντοπιστεί μόλις 307 πτώματα. Η τύχη τουλάχιστον 1.162 ανθρώπων παραμένει άγνωστη.
«Η δικαιοσύνη άργησε πάρα πολύ», είπε ο πρόεδρος Μπόριτς, αναγγέλλοντας αυτό που βάφτισε εθνικό σχέδιο έρευνας για την αλήθεια και τη δικαιοσύνη, την πρώτη κρατική πρωτοβουλία αυτής της φύσης.
«Ο μόνος τρόπος να οικοδομήσουμε μέλλον πιο ελεύθερο, με περισσότερο σεβασμό στην ανθρώπινη ζωή κι αξιοπρέπεια, είναι να μάθουμε όλη την αλήθεια», πρόσθεσε κατά τη διάρκεια τελετής που οργανώθηκε έξω από το προεδρικό μέγαρο.
Στην εκδήλωση δεν προσήλθαν αντιπρόσωποι της δεξιάς αντιπολίτευσης.
Το σχέδιο, με δημόσια χρηματοδότηση, έχει σκοπό να εξιχνιαστεί τι απέγιναν τα θύματα μετά την κράτηση και την εξαφάνισή τους.
Οι περισσότεροι αγνοούμενοι ήταν εργάτες ή αγρότες, κατά μέσο όρο περίπου τριάντα ετών.
«Καμιά άλλη κυβέρνηση δεν είχε την απαραίτητη πολιτική βούληση» για να αναλάβει αυτή τη «βασανιστική» δουλειά, που «δεν αφορά μόνο τους συγγενείς, αλλά την κοινωνία στο σύνολό της και το κράτος που εξαφάνισε τους δικούς μας ανθρώπους», σχολίασε η Γκάμπι Ριβέρα, η πρόεδρος της Ένωσης Οικογενειών Φυλακισθέντων και Εξαφανισθέντων, κατά τη διάρκεια της τελετής.
Το πραξικόπημα του Πινοσέτ το 1973
Την 11η Σεπτεμβρίου 1973, ο Αουγούστο Πινοτσέτ προχώρησε με την υποστήριξη της CIA σε στρατιωτικό πραξικόπημα στη Χιλή, ανατρέποντας τον σοσιαλιστή πρόεδρο Σαλβαδόρ Αγιέντε, που είχε εκλεγεί δημοκρατικά τρία χρόνια νωρίτερα. Η δικτατορία που επέβαλε κυβέρνησε ως το 1990 και σημαδεύτηκε από αιματηρή καταστολή.
Περίπου 40.000 άνθρωποι βασανίστηκαν και άλλοι τουλάχιστον 3.200 αγωνιστές της αριστεράς και φερόμενοι ως αντίπαλοι του στρατιωτικού καθεστώτος δολοφονήθηκαν ή εξαφανίστηκαν, σύμφωνα με οργανώσεις υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Το βασικό εμπόδιο στις έρευνες
Ως ακόμη και σήμερα, το βασικό εμπόδιο στις έρευνες για τους αγνοούμενους ήταν η έλλειψη συνεργασίας των ενόπλων δυνάμεων. Οργανώσεις οικογενειών των θυμάτων κατηγορούν τον στρατό πως έχει όλες τις πληροφορίες στη διάθεσή του, αλλά αρνείται να τις αποκαλύψει στο πλαίσιο «συμφωνίας σιωπής».
Στα τέλη των χρόνων του 1990, στρατιωτικοί είχαν δώσει στη δημοσιότητα στοιχεία για περίπου 200 πολιτικούς κρατούμενους που πετάχτηκαν στη θάλασσα. Όμως κάποια από τα πτώματα των συγκεκριμένων θυμάτων αποκαλύφθηκε αργότερα πως ήταν θαμμένα σε ομαδικούς τάφους.
Ο δικτάτορας Αουγούστο Πινοτσέτ πέθανε το 2006, χωρίς να καταδικαστεί ποτέ για τα εγκλήματα του καθεστώτος του.