Tα 190ά γενέθλια του γηραιότερου εν ζωή πλάσματος του πλανήτη – μιας γιγάντιας χελώνας ονόματι «Τζόναθαν» γιορτάζει η νήσος της Αγίας Ελένης, που ανήκει στο ομώνυμο βρετανικό υπερπόντιο έδαφος στο νότιο Ατλαντικό ωκεανό, ανοικτά της δυτικής ακτής της Αφρικής.
Η διάσημη αυτή χελώνα αρέσκεται να περνάει χρόνο στον κήπο βοσκώντας, να κάνει ένα δροσερό μπάνιο ή να κοιμάται κάτω από τα δέντρα. Ο Τζόναθαν ανήκει στο είδος της γιγάντιας χελώνας των Σεϋχελλών (Aldabrachelys gigantea hololissa) και ζει μαζί με άλλες τρεις γιγάντιες χελώνες – τον Ντέιβιντ, τον Φρεντ, και την Έμμα στην έπαυλη του κυβερνήτη της Αγίας Ελένης.
Ο φροντιστής του Τζόναθαν, με τον οποίο μοιράζονται και το ίδιο όνομα, Τζο Χόλινς, λέει πως κάποτε το ζευγάρωμα με την Έμμα ήταν μια από τις πιο αγαπημένες του δραστηριότητες. Όμως όσο μεγαλώνει έχει γίνει ένας «τεμπέλης, ηλικιωμένος κύριος» που ακολουθεί τον δικό του δρόμο.
Το νησί των 121 τετραγωνικών χιλιομέτρων με σχεδόν 4500 κατοίκους είναι το σπίτι της γλυκύτατης αυτής χελώνας από το 1882. Περίπου 60 χρόνια νωρίτερα ο Ναπολέοντας Βοναπάρτης είχε εξοριστεί στο νησί αυτό, όπου και πέθανε. Η χελώνα ήταν δώρο στον Βρετανό σερ Γουίλιαμ Γκρέι-Γουίλσον, ο οποίος αργότερα διετέλεσε Κυβερνήτης της Αγίας Ελένης (1890 - 1897). Έκτοτε ο ο Τζόναθαν ζει στον κήπο της κυβερνητικής κατοικίας και έχει δει να μπαινοβγαίνουν στην έπαυλη πάνω από τριάντα κυβερνήτες.
Η χελώνα που ξεπέρασε κάθε προσδόκιμο ζωής
Ουδείς γνωρίζει την ακριβή ημερομηνία γέννησης του Τζόναθαν, αλλά μια ιστορική επιστολή μαζί με μια φωτογραφία αποδεικνύουν ότι είναι τουλάχιστον 190 ετών. Η επιστολή από το έτος άφιξης της χελώνας, δείχνει πως έφτασε εκεί ήδη ως «μεγάλο ζώο». Επίσης από μια φωτογραφία που τραβήχτηκε στο νησί μεταξύ του 1882 και 1886 μπορεί κανείς να καταλάβει από τη διάμετρο του κελύφους, πώς είχε ήδη αναπτυχθεί πλήρως όταν έφθασε στο νησί. Ειδικοί οί θεωρούν πως αυτό ισοδυναμεί με τουλάχιστον 50 χρόνια ζωής για τις χελώνες.
Ο κτηνίατρος Χόλινς αναφέρει πως στην πραγματικότητα το μέσο προσδόκιμο ζωής αυτού του είδους υπολογίζεται στα 150 χρόνια, αλλά ο Τζόναθαν έχει ξεπεράσει κάθε ρεκόρ. Για πολλές δεκαετίες οι γιγάντιες χελώνες αποτελούσαν ένα είδος λιχουδιάς, ειδικά για τους ναυτικούς, καθώς είναι πλούσιες σε θρεπτικά συστατικά και μπορούσαν εύκολα να τις πιάσουν και να τις στοιβάξουν στο κατάστρωμα.
Από τη γέννησή του (υπολογίζεται το 1832) ο Τζόναθαν έχει επιβιώσει παγκοσμίων πολέμων, οκτώ μοναρχών του βρετανικού θρόνου και 40 προέδρων των ΗΠΑ. Η γέννησή του προηγείται της εκτύπωσης του πρώτου γραμματοσήμου (1840), της κατασκευής του πρώτου ουρανοξύστη (1885) και της ολοκλήρωσης του Πύργου του Άιφελ (1887). «Για εμάς, ο Τζόναθαν αποτελεί σύμβολο επιμονής και επιβίωσης. Έχει δει πολέμους και επιδημίες να έρχονται και να παρέρχονται, αυτοκρατορίες να ακμάζουν και να καταρρέουν, ακόμα κι αν δεν το ξέρει ο ίδιος», λέει ο Χόλινς. «Μας δίνει ελπίδα πως κάτι μπορεί να επιζήσει στον πλανήτη μας παρά τη βαρβαρότητα της ανθρωπότητας».
Η χελώνα που έχει ζήσει τις σημαντικότερες στιγμές των τελευταίων δύο αιώνων
Ο κτηνίατρος Χόλινς φροντίζει τον Τζόναθαν, ο οποίος ζυγίζει περίπου 180 κιλά, εδώ και δώδεκα χρόνια ώστε να λαμβάνει τις απαραίτητες βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία. Μια φορά την εβδομάδα τον κακομαθαίνει ταΐζοντας τον τις αγαπημένες του λιχουδιές, όπως αγγούρια, μαρούλι, καρότα, μήλα, μπανάνες και γκουάβα.
«Tον λατρεύω αλλά όταν μιλάμε για ανταπόδοση της αγάπης, είμαι ρεαλιστής. Είμαι απλά ένας διανομέας φαγητού» διηγείται ο ίδιος. Η γλυκιά αυτή χελώνα είναι πλέον τυφλή και έχει χάσει την όσφρησή της, αλλά η ακοή της παραμένει εξαιρετική. Όπως αναφέρει ο κτηνίατρος Χόλινς, ο Τζόναθαν αρέσκεται στο να περνάει χρόνο με τους ανθρώπους, τους αφήνει να τον χαϊδέψουν, αλλά και να βγάλουν μια φωτογραφία μαζί του.
Για τους κατοίκους της Αγίας Ελένης, o Τζόναθαν έχει γίνει σύμβολο. Κυκλοφορεί ήδη το βρετανικό νόμισμα αξίας 5p (πέντε πένες) με την επιγραφή «Jonathan the giant tortoise», ενώ πρόκειται να κυκλοφορήσει και σφραγίδα του.