Το κώδωνα του κινδύνου έκρουσε ο Χανς Κλούγκε, για την άνοδο των κρουσμάτων κορωνοϊού στην Ευρώπη, αλλά και την ανάγκη να αυξηθεί η εμβολιαστική κάλυψη.
Δυόμισι χρόνια περίπου μετά την έναρξη της πανδημίας η Covid-19 δεν αποτελεί πλέον βασικό θέμα συζήτησης ή κεντρικό τίτλο ειδήσεων πανευρωπαϊκά. Η αύξηση των κρουσμάτων που διαπιστώνεται, ωστόσο, τους τελευταίους μήνες σε όλη την Ευρώπη αποδεικνύει ότι η ανθρωπότητα δεν άφησε ακόμα πίσω της την πανδημία.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συνιστά επιφυλακή σε πολίτες και χώρες και εκφράζει σε όλους τους τόνους την ανάγκη να αυξηθεί η εμβολιαστική κάλυψη στην Ευρώπη. Ο Περιφερειακός Διευθυντής του ΠΟΥ για την Ευρώπη, Χανς Κλούγκε μίλησε στο Euronews για την πανδημία, για την εξάπλωση της ευλογιάς των πιθήκων αλλά και την ψυχική υγεία των Ευρωπαίων μετά από την περίοδο της καραντίνας και κατά τη διάρκεια του πολέμου στην Ουκρανία.
Η συνέντευξη του Χανς Κλούγκε
Αναλυτικά η συνέντευξη:
Euronews: Όταν ξεκινήσαμε να μιλάμε για αυτή την συνέντευξη το καυτό ζήτημα ήταν η ευλογιά των πιθήκων. Ωστόσο, σήμερα πρέπει να ξεκινήσουμε την συζήτηση αυτή από τον covid, καθώς σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες υπάρχει μια σημαντική αύξηση μολύνσεων την ώρα που οι περισσότερες χώρες δεν έχουν σε ισχύ μέτρα. Μάλιστα, πολλοί θεωρούσαν ότι η πανδημία έχει τελειώσει. Πώς είναι η κατάσταση;
Κλούγκε: Βλέπουμε ότι την τελευταία εβδομάδα υπήρξαν 600.000 νέα κρούσματα, συνολικά 1,8 εκατομμύρια . Αυτό που βλέπουμε σε όλη την περιοχή είναι ένα τέλμα στο ρυθμό εμβολιασμών. Ο εμβολιασμός είναι ακόμα η μοναδική αποδεδειγμένα αποτελεσματική αντιμετώπιση της πανδημίας. Τώρα αυτό που είναι σημαντικό κοιτάζοντας προς το φθινόπωρο, είναι να αυξήσουμε τους εμβολιασμούς και να είμαστε έτοιμοι με μια στρατηγική που θα ξεκινήσει από το περιφερειακό γραφείο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας σε περίπου δύο εβδομάδες. Δεν πρέπει να χαλαρώνουμε. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι οι άνθρωποι πρέπει να αναβάλουν τις διακοπές τους. Φυσικά και όχι. Αλλά πρέπει να προστατέψουμε τους ευάλωτους, να εμβολιαστούμε και να κάνουμε αναμνηστική δόση.
Euronews: Βρισκόμαστε εν μέσω τουριστικής περιόδου, οι άνθρωποι μετακινούνται πολύ σε όλη την Ευρώπη κάτι που είναι καλό για την οικονομία αλλά μπορεί να έχει πολύ αρνητική επίδραση στην πανδημία. Θεωρείτε ότι βιαστήκαμε να σταματήσουμε τα μέτρα; Βγάλαμε τις μάσκες πολύ νωρίς;
Κλούγκε: Κάθε χώρα πρέπει να εκτιμήσει τους κινδύνους. Αυτό που θα είναι πραγματικά αποφασιστικό είναι από τη μία πλευρά η ανοσία του πληθυσμού, που μπορούμε να πούμε ότι μειώνεται γιατί γνωρίζουμε ότι η ανοσία είτε μετά από μόλυνση είτε μετά από εμβολιασμό μειώνεται και ο δεύτερος βασικός παράγοντας είναι η εμβολιαστική κάλυψη συμπεριλαμβανομένων των αναμνηστικών δόσεων. Είναι πολύ σημαντικό οι ευάλωτοι άνθρωποι να κάνουν μια δεύτερη αναμνηστική δόση, μια τέταρτη δόση, αλλά σε χώρες όπου υπάρχει μια μεγάλη αύξηση, είναι λογικό σε κλειστούς χώρους με πολύ κόσμο χωρίς καλό εξαερισμό να φοράμε μάσκα για να προστατεύουμε ο ένας τον άλλο. Γνωρίζουμε ότι υπάρχει μια συγκεκριμένη χρονική σειρά. Δύο εβδομάδες μετά από την αύξηση των νέων μολύνσεων, αυξάνονται και οι νοσηλείες. Αλλά και πάλι δεν πρέπει να φοβίσουμε τον κόσμο να μην πάει διακοπές αλλά να χρησιμοποιούν την κοινή λογική. Γνωρίζουμε πολλά περισσότερα και έχουμε ισχυρά εργαλεία, όπως είναι τα εμβόλια αλλά επίσης και μια σειρά από θεραπείες.
Euronews: Η χρήση της μάσκας σε κλειστούς ή ανοιχτούς χώρους αυτή τη στιγμή αποτελεί κοινή λογική;
Κλούγκε: Εξαρτάται από την επιδημιολογία. Στις χώρες όπου υπάρχει καθοδική τάση είναι διαφορετικά από τις χώρες στις οποίες βλέπουμε αύξηση. Η αύξηση στην Ευρώπη προκαλείται κυρίως από την μετάλλαξη Β Α5, που προχωρά πολύ γρήγορα και αν υπάρχει μια χώρα ή μία περιοχή όπου υπάρχει γρήγορα ανάπτυξη, ναι, είναι λογικό, όπως κάνουμε εδώ στα Ηνωμένα Έθνη, στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, να φοράμε μάσκα αν είμαστε με πολλούς ανθρώπους, και δεν μπορούμε να κρατήσουμε αποστάσεις ο ένας από τον άλλο.
Euronews: Όπως είπατε πριν οι εμβολιασμοί είναι το κλειδί για την αντιμετώπιση αυτής της πανδημίας. Θεωρείτε ότι ο γενικός πληθυσμός θα χρειαστεί ακόμα μια δόση από το φθινόπωρο; Υπάρχουν κάποιες χώρες όπως η Ελλάδα, που ήδη έχουν δώσει τη δυνατότητα για μια τέταρτη δόση στους άνω των 30.
Κλούγκε: Θα έλεγα να ξεκινήσουμε από τα βασικά. Ότι το συνολικό ποσοστό εμβολιασμένων σε όλη την Ευρώπη δεν περνά το 60 και κάτι %. Επομένως πρέπει να κάνουμε ό, τι είναι δυνατό για να κάνουν τις δύο δόσεις και μετά την αναμνηστική δόση. Η τέταρτη δόση είναι διαθέσιμη σε κάποιες χώρες, αυτό είναι αλήθεια, αλλά και πάλι εγώ θα εστίαζα στις ευάλωτες ομάδες, πάνω από 60-65 ετών, ανθρώπους με χαμηλή ανοσία, αλλά τώρα εργαζόμαστε πάνω σε μία στρατηγική για το φθινόπωρο και αυτή θα περιλαμβάνει και κάποιες συστάσεις για μια δεύτερηα αναμνηστική δόση. Αν δούμε ότι η Β Α5 συνεχίσει να εξαπλώνεται αυτό θα είναι ένα προστατευτικό μέτρο για τον πληθυσμό γιατί πρέπει να κάνουμε τα πάντα για να αποφύγουμε οδυνηρούς κοινωνικούς και οικονομικούς περιορισμούς, όπως πριν από δύο χρόνια.
Euronews: Τα εμβόλια που έχουμε ήδη προστατεύουν ενάντια στις νέες μεταλλάξεις;
Κλούγκε: Απόλυτα. Γνωρίζω ότι έχουν ειπωθεί πολλά σχετικά με αυτό, κάθε μετάλλαξη καταφέρνει σε ένα ποσοστό να ξεφεύγει από τα εμβόλια αλλά για όλες τις μεταλλάξεις που έχουμε μέχρι τώρα και τις παραλλαγές τους, τα εμβόλια προστατεύουν από τον θάνατο και από την σοβαρή νόσηση. Δεν αποτρέπουν ακόμα τη μετάδοση, αλλά τουλάχιστον προστατεύουν από τον θάνατο και την σοβαρή νόσηση.
Euronews: Γνωρίζω ότι εσείς αλλά και ο ΠΟΥ γενικότερα θεωρείτε πολύ σημαντικά τα προβλήματα υγείας γενικά και ειδικότερα αυτά που συνδέονται με την πανδημία. Πώς είναι η κατάσταση αυτή τη στιγμή. Πέρυσι όταν είχαμε μιλήσει τα πράγματα ήταν πολύ σοβαρά. Τώρα έχουμε ξεκινήσει να ξεπερνάμε όσα μας άφησε οι δύσκολες εποχές της καραντίνας στην Ευρώπη;
Κλούγκε: Βλέπω ότι στις περισσότερες χώρες, οι υπηρεσίες υγείας προσπαθούν να καλύψουν τα κενά και αυτό είναι πολύ σημαντικό. Γιατί οι διαγνωστικές εξετάσεις για τον καρκίνο επηρεάστηκαν, εξετάσεις ρουτίνας σταμάτησαν. Τώρα αυτά συνεχίζονται. Και πρέπει να προσέξουμε αυτά ενόψει του φθινοπώρου. Το βασικό θέμα που θέλω να τονίσω είναι η σημασία της ψυχικής υγείας. Και σε αυτό το σημείο θα ήθελα να ευχαριστήσω τον πρωθυπουργό της Ελλάδας, Κυριάκο Μητσοτάκη και τον υπουργό Υγείας, Θάνο Πλεύρη, για την εγκατάσταση ενός Κέντρου του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας στην Αθήνα με ποιότητα φροντίδας στις υπηρεσίες υγείας που εξυπηρετεί όλη την περιοχή. Πριν από την πανδημία η αυτοκτονία ήταν ο τέταρτος συνηθέστερος λόγος θανάτου των νέων ανθρώπων. Μετά τον Covid είναι ο νούμερο ένα λόγος. Και τώρα έχουμε και τον πόλεμο στην Ουκρανία. Που μας επηρεάζει όλους. Οπότε η ψυσική υγεία πρέπει να είναι στην καρδιά της ανάκαμψης.
Euronews: Βλέπετε τα προβλήματα ψυχικής υγείας να αυξάνονται λόγω του πολέμου στην Ουκρανία; Υπάρχουν στοιχεία σχετικά με αυτό μια που το αναφέρατε;
Κλούγκε: Απόλυτα. Εγώ έχω πάει ήδη τρεις φορές στην Ουκρανία και στην πρώτη γραμμή του μετώπου. Είχα μία πολύ καλή συζήτηση με την Πρώτη Κυρία, την κ. Ζελένσκαγια, και θα είμαι στο Λουγκάνο την επόμενη εβδομάδα σε μία μεγάλη Διάσκεψη για την ανάκαμψη και θα αναδείξω τα ζητήματα υγείας και τα ζητήματα ψυχικής υγείας, γιατί χιλιάδες άνθρωποι, περίπου 16.000 χρειάζονται κάποιου είδους θεραπεία για προβλήματα ψυχικής υγείας. Και αυτός είναι μόνο ο αριθμός των ανθρώπων που γνωρίζουμε. Υπάρχει τόσο μεγάλη αναστάτωση. Οικογένειες βλέπουν πολύ σκληρά πράγματα, χωρίζονται, οπότε ακόμα και αν ο πόλεμος σταματήσει, κάτι για το οποίο προσεύχομαι κάθε μέρα, όσο το δυνατόν συντομότερα, ο αντίκτυπος στην ψυχική υγεία συμπεριλαμβανομένης της ψυχικής υγείας των εργαζομένων, θα το ζούμε αυτό για πολύ καιρό ακόμα.
Euronews: Αυτά τα προβλήματα αφορούν και ανθρώπους που δεν είναι Ουκρανοί; Που δεν βρίσκονται στον πόλεμο;
Κλούγκε: Αυτό που βλέπω και στο προσωπικό μου είναι ότι αυτά τα προβλήματα μας αφορούν όλους. Η Ευρώπη δεν έχει αντιμετωπίσει τέτοιας μεγάλης κλίμακα πόλεμο από τον Δεύτερο Παγκόσμιο.
Και οι άνθρωποι έχουν άγχος, έχουν άγχος και για τον ευατό τους, γιατί γίνεται ολοένα και δυσκολότερο να πληρώνουν για τα καύσιμα και για είδη βασικής ανάγκης. Επομένως, οι πολιτικοί πρέπει να το πάρουν πολύ σοβαρά αυτό, να εστιάσουν στους ευάλωτους της κοινωνίας. Γιατί ήδη κατά τη διάρκεια του covid είδαμε κοινωνικά ρήγματα, και μετά είδαμε πολιτικό εξτρεμισμό. Τώρα με τον πόλεμο πρέπει να επιμείνουμε και να προστατέψουμε τους ανθρώπους. Πάντα λέω, ότι η υγεία δεν είναι τα πάντα, αλλά χωρίς την υγεία δεν υπάρχει τίποτα.
Euronews: Ένα ακόμα θέμα που αποτελεί πηγή ανησυχίας αυτό το διάστημα σε όλη την Ευρώπη είναι η ευλογιά των πιθήκων, μια ακόμη μεταδοτική ασθένεια αμέσως μόλις μάθαμε να ζούμε με την COVID. Ποιά είναι η κατάσταση που επικρατεί αυτή την στιγμή στην Ευρώπη; Ανησυχεί τον Π.Ο.Υ.;
Κλούγκε: Αναμφισβήτητα προκαλεί ανησυχία. Γιατί; Διότι είναι η πρώτη φορά που βλέπουμε την ευλογιά των πιθήκων να μεταδίδεται εκτός από αυτές που αποκαλούμε ενδημικές περιοχές. Ενδημικές περιοχές είναι εκείνες στις οποίες εντοπίζονται κρούσματα για πολλά χρόνια που βρίσκονται στην δυτική και τη νότια Αφρική. Ακόμη δεν γνωρίζουμε γιατί συμβαίνει αυτό εδώ σε ανθρώπους που δεν έχουν ιστορικό ταξιδιού ή που δεν έχουν έρθει σε επαφή με ανθρώπους που ζουν σε αυτές τις ενδημικές ζώνες της Αφρικής. Τα καλά νέα όμως είναι ότι έως σήμερα δεν έχουμε δει ανθρώπους να πεθαίνουν, τα συμπτώματα είναι ήπια, μπορεί να είναι δυσάρεστα, αλλά συνήθως είναι ήπια. Και όπως έχουμε δει, είναι κάτι που το ξέρουμε. Δεν είναι όπως στην περίπτωση της COVID που ήταν κάτι νέο, η ευλογιά και τώρα η ευλογιά των πιθήκων ήταν γνωστές. Όμως, μεταδίδεται. Έως τώρα εντοπίστηκαν 4.100 κρούσματα σε 31 χώρες. Και χρειάζεται να ξέρουμε πιο συγκεκριμένα πράγματα για να προστατεύσουμε εγκυμονούσες γυναίκες, μικρά παιδιά και άτομα με χαμηλό ανοσοποιητικό, που θα μπορούσαν να είναι πολύ πολύ ευάλωτα στην ευλογιά των πιθήκων.
Εuronews: Περιμένετε να επιδεινωθεί η κατάσταση;
Κλούγκε: Αρχικά, η ασθένεια μεταδιδόταν κυρίως σε άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες και σε άνδρες με πολλαπλούς σεξουαλικούς συντρόφους. Αλλά θα πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί να μην κάνουμε διακρίσεις και να μην στιγματίζουμε ανθρώπους, διότι η ευλογιά των πιθήκων μεταδίδεται ανεξάρτητα από τον σεξουαλικό προσανατολισμό. Στην πραγματικότητα τώρα βλέπουμε τα πρώτα κρούσματα σε παιδιά και σε γυναίκες. Και για αυτό με ενδιαφέρει πολύ να μάθουμε περισσότερα. Η ευλογιά απαιτεί στενή σωματική επαφή και αυτή είναι η διαφορά της από την COVID-19.
Είναι αναμφισβήτητα η στιγμή οι κυβερνήσεις και η κοινωνία να εντείνουν τις προσπάθειές τους. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι οι κυβερνήσεις να ενισχύσουν την παρακολούθηση για να εντοπίζουν κάθε κρούσμα, για να κάνουν ανίχνευση των επαφών, να απομονώνουν τους ανθρώπους με ευλογιά των πιθήκων και να εκπαιδεύσουν τον κόσμο. Για παράδειγμα, ο ΠΟΥ συνεργάζεται με τους διοργανωτές των μεγάλων εκδηλώσεων pride, των μεγάλων φεστιβάλ, όχι για να τα σταματήσουν. Αντιθέτως, για να εκμεταλλευτούν την ευκαιρία για να εκπαιδεύσουν τον κόσμο σχετικά με την ασφαλή σεξουαλική συμπεριφορά και να προβάλλουν τα σωστά μέτρα υγιεινής.