Όλα για όλα τα παίζει ο Εμανουέλ Μακρόν με την απόφασή του να προκηρύξει πρόωρες βουλευτικές εκλογές στη Γαλλία, που πιθανώς να αποφέρουν νέα μεγάλα κέρδη στην Aκροδεξιά, αλλά από την άλλη μπορεί να απομακρύνουν και την προσδοκία της Μαρίν Λεπέν για την προεδρία στην αναμέτρηση του 2027.
«Δεν είναι απλώς τζόγος, είναι θράσος. Συνήθως οι παίκτες που κάνουν μια τέτοια κίνηση είναι γιατί δεν τους έχουν απομείνει πολλά χαρτιά», σχολιάζει ο Ιβ Μπερτονσινί, ανεξάρτητος σύμβουλος σε θέματα ΕΕ.
Αναλυτές σημειώνουν ότι η θεαματική νίκη της ακροδεξιάς Εθνικής Συσπείρωσης της Λεπέν στις ευρωεκλογές, και μάλιστα με ποσοστό υπερδιπλάσιο εκείνου της κεντρώας ομάδας του Γάλλου προέδρου, καθώς και η ευρύτερη άνοδος των ακροδεξιών λαϊκιστικών κομμάτων ανά την Ευρώπη, δεν άφηναν πολλά περιθώρια στον Μακρόν. Εδώ και μήνες η γαλλική Ακροδεξιά δήλωνε «έτοιμη να κυβερνήσει» και απαιτούσε προσφυγή σε εκλογές αν έχανε η παράταξη του Προέδρου στην ευρωκάλπη, με τον επικεφαλής υποψήφιό της, εκλεκτό τής Λεπέν, Τζορντάν Μπαρντελά, να προτείνει ακόμη και συγκατοίκησή του ως πρωθυπουργού με τον Μακρόν.
Κι ο Γάλλος πρόεδρος του έκανε τη χάρη -χαλώντας του παράλληλα τον γύρο του θριάμβου-, προσφέροντας στην Ακροδεξιά την ευκαιρία που επιθυμούσε ποντάροντας στο ότι οι βουλευτικές εκλογές στις 30 Ιουνίου και στις 7 Ιουλίου θα φρενάρουν την πορεία της Λεπέν. Το κόμμα της βρίσκεται πάντως πιο κοντά παρά ποτέ στην εξουσία, με περισσότερους ευρωβουλευτές και βουλευτές στην Εθνοσυνέλευση από οποιαδήποτε άλλη στιγμή, και με τις δημοσκοπήσεις να δείχνουν ότι η Εθνική Συσπείρωση προσελκύει υποστήριξη κι από νέες ομάδες ψηφοφόρων.
Το παρασκήνιο της απόφασης Μακρόν
«Άλμα στο άγνωστο» χαρακτηρίζει η Le Monde την απόφαση του Μακρόν για τη διάλυση της Βουλής και τις πρόωρες κάλπες, μια ιδέα με την οποία φλέρταρε ο Γάλλος πρόεδρος εδώ και έξι μήνες, σύμφωνα με πηγή από το Ελιζέ, που επικαλείται η γαλλική εφημερίδα, η οποία όμως άρχισε να ωριμάζει σε μια συνάντησή του περί τις 20 Μαΐου σε εστιατόριο στο Παρίσι με τους «τρεις σωματοφύλακές του», όπως αρέσκονται να αυτοαποκαλούνται ο φίλος του Μακρόν, πρώην γερουσιαστής των δεξιών Ρεπουμπλικανών Πιερ Σαρόν, ο διευθυντής Επικοινωνίας του Ελιζέ, Τζοναθαν Γκεμά, ο σύμβουλός του Μπρούνο Ροζέ-Πετί και ο αντιπρόεδρος της γαλλικής πολυεθνικής εταιρείας διαφήμισης και δημοσίων σχέσεων Publicis, Κλεμάν Λεοναρντουζί.
Στο ερώτημα του Μακρόν πώς θα οργανώσουν τον αιφνιδιασμό και εν αναμονή των εορτασμών για την 80ή επέτειο της D-Day, οι συνεργάτες του συνέκριναν το σχέδιο της ανακοίνωσης που αιφνιδίασε τον πολιτικό κόσμο στη Γαλλία και την Ευρώπη με την εκστρατεία παραπληροφόρησης των Συμμαχικών Δυνάμεων, που έκαναν τη ναζιστική ηγεσία να πιστέψει ότι η απόβαση θα γινόταν στο Πα-ντε Καλαί, αντί για τη Νορμανδία. Γι’ αυτό και ο Μακρόν και οι σύμβουλοί του ξαμόλησαν συνεργάτες που επέμεναν παραμονές των ευρωεκλογών ότι το χθεσινό αποτέλεσμα δεν θα επηρέαζε την πολιτική σκηνή στη Γαλλία κι ότι τίποτε δεν θα μπορούσε να συμβεί πριν τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Παρισιού (26 Ιουλίου με 11 Αυγούστου).
Οι «σωματοφύλακες» επισήμαναν στον Μακρόν ότι μια νίκη των αντιπάλων του στις ευρωεκλογές θα τους άνοιγε ακόμη περισσότερο την όρεξη και θα τον αποδυνάμωνε περαιτέρω, ενώ τόνισαν ότι, ακόμη κι αν νικήσει η Εθνική Συσπείρωση της Λεπέν στις βουλευτικές, ο ίδιος ως πρόεδρος δεν σκοπεύει να παραιτηθεί, αλλά θα αλλάξει απλώς ο ρόλος του.
Όπως αναφέρει το Bloomberg επικαλούμενο άτομα που έχουν γνώση του σκεπτικού του Μακρόν, ο Γάλλος πρόεδρος έλαβε την οριστική απόφασή του για τη διάλυση της Βουλής και λόγω της εμπειρίας που είχε στις εκδηλώσεις για την D-Day, όταν συνομίλησε με Γάλλους ψηφοφόρους, που του είπαν ότι η πολιτική ζωή στη Γαλλία έχει γίνει πολύ επιθετική. Ο Μακρόν βλέπει τις βουλευτικές εκλογές ως μια ευκαιρία να το αλλάξει αυτό και να αποκαταστήσει μια ισχυρότερη μετριοπαθή πλειοψηφία.
Η ανακοίνωση-σοκ του Γάλλου προέδρου
Κι έτσι φθάσαμε στη χθεσινοβραδινή ανακοίνωση για τη διεξαγωγή πρόωρων εκλογών παραμονές των Ολυμπιακών Αγώνων, που αιφνιδίασε ακόμη και πολλούς στην παράταξη του Μακρόν και βύθισε τη χώρα σε πολιτική αβεβαιότητα.
Μία ώρα μετά την ανακοίνωση των exit polls ο Μακρόν ανακοίνωσε στο διάγγελμά του ότι δεν μπορεί να συνεχίσει «σαν μη συνέβη τίποτε» μετά την οδυνηρή ήττα της παράταξής του.
«Η Γαλλία χρειάζεται μια σαφή πλειοψηφία με γαλήνη και αρμονία. Το να είσαι Γάλλος σημαίνει κατά βάθος το να επιλέγεις να γράφεις εσύ την Ιστορία, όχι να σύρεσαι απ’ αυτήν», σημείωσε.
Με την κίνησή του ο Μακρόν επιχείρησε να ανακτήσει το πολιτικό αφήγημα της βραδιάς, στρέφοντας μακριά την κουβέντα από τη νίκη της Ακροδεξιάς.
Οι Γάλλοι βουλευτές έχουν τώρα περιθώριο μόλις μιας εβδομάδας για να δηλώσουν ότι θα είναι υποψήφιοι.
«Ο Μακρόν απάντησε στο σοκ [της ήττας] με μεγαλύτερο σοκ, πιο πολύ μιλάμε για τις βουλευτικές εκλογές παρά για τις ευρωεκλογές», σχολίασε στο γαλλικό δίκτυο BFM TV ο επικοινωνιολόγος Αρνό Στεφάν.
Σύμφωνα με τον Μουτζτάμπα Ραχμάν, αρμόδιο για ευρωπαϊκά θέματα στο Eurasia Group, ο Μακρόν όδευε προς μια πολιτική κρίση αργότερα φέτος, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα τω ν εκλογών. «Γνώριζε ότι έρχονταν οι πρόωρες κάλπες και θέλησε να πάρει την πρωτοβουλία», εξηγεί.
Αφότου η συμμαχία του Μακρόν έχασε την απόλυτη πλειοψηφία στις βουλευτικές του 2022, η Γαλλική Εθνοσυνέλευση υπολειτουργούσε με την κυβέρνηση του Γάλλου προέδρου να επαφίεται σε ad hoc συμφωνίες με τους Συντηρητικούς Ρεπουμπλικανούς για την ψήφιση νομοσχεδίων ή να περνά νομοσχέδια με προεδρικά διατάγματα, αλλά το φθινόπωρο οι βουλευτές θα κληθούν να ψηφίσουν τον προϋπολογισμό σε μια περίοδο κατά την οποία αυξάνονται τα ελλείμματα και δεν αποκλείεται η αντιπολίτευση να καταψήφιζε και να έριχνε την κυβέρνηση.
Ο Μακρόν ποντάρει στο ανάχωμα του συνταγματικού τόξου στην Ακροδεξιά
Όπως εξηγούν αναλυτές, η κίνηση του Μακρόν αποσκοπεί σε μια ανώμαλη προσγείωση της Λεπέν στην πραγματικότητα, αφού η Εθνική Συσπείρωση είναι απίθανο να επαναλάβει σε τέτοια έκταση στις βουλευτικές εκλογές τον θρίαμβο των ευρωεκλογών. Και, μολονότι αναμένεται να εξασφαλίσει περισσότερες έδρες στην Εθνοσυνέλευση, μάλλον δεν θα είναι αρκετές για να είναι σε θέση να κυβερνήσει.
«Είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα φρενάρουν τη Λεπέν, επειδή η βασική υπόθεση είναι ότι δεν θα εξασφαλίσει πλειοψηφία. Δεν νομίζω ότι η Λεπέν θα τα πάει το ίδιο καλά στις βουλευτικές, που διεξάγονται σε δύο γύρους. Θα κινητοποιηθεί διαφορετική ομάδα ψηφοφόρων», λέει ο Ραχμάν.
Κι η αλήθεια είναι ότι είναι πολύ πιο δύσκολο στις γαλλικές βουλευτικές εκλογές να κερδίσει μια έδρα ακροδεξιός υποψήφιος, αφού για να το πετύχει αυτό θα πρέπει να εξασφαλίσει το 50% στον πρώτο γύρο ή να κονταροχτυπηθεί στον δεύτερο με τον αντίπαλό του. Στις ευρωεκλογές οι πολίτες εκφράζουν εντονότερα την ψήφο διαμαρτυρίας, ενώ στις βουλευτικές ιστορικά ευνοούνται τα παραδοσιακά κόμματα, καθώς οι ψηφοφόροι από την Αριστερά και τη Δεξιά συσπειρώνονται γύρω από τον υποψήφιο του συνταγματικού τόξου για να κλείσουν τον δρόμο στον ακροδεξιό.
Με τη στήριξη αυτού του συνταγματικού τόξου επικράτησε ο Μακρόν της Λεπέν στον β΄ γύρο των προεδρικών εκλογών προ διετίας, μόνον που μετά την άνοδο της Ακροδεξιάς στη Γαλλία, αλλά και ανά την Ευρώπη, τίποτε δεν θα πρέπει πλέον θα θεωρείται εγγυημένο, σχολιάζει το Politico.
Μέχρι τις κάλπες ο Μακρόν θα επιχειρήσει να συσπειρώσει τους ψηφοφόρους κατά της Ακροδεξιάς, αλλά δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο η Εθνική Συσπείρωση να κατακτήσει την πλειοψηφία των εδρών στην Εθνοσυνέλευση και να υποχρεώσει τον Γάλλο πρόεδρο να σχηματίσει κυβέρνηση συνασπισμού, που θα έδινε άνευ προηγουμένου εξουσίες στην Ακροδεξιά.
Σε αχαρτογράφητα νερά η Γαλλία
Μολονότι η τολμηρή απόφαση του Μακρόν άλλαξε το πολιτικό αφήγημα για το επόμενο διάστημα στη Γαλλία, η έκβαση της πρόωρης κάλπης είναι αβέβαιη. «Συνήθως μετά από προεδρικές εκλογές, οι βουλευτικές δίνουν ισχυρή πλειοψηφία στον πρόεδρο, αφού οι ψηφοφόροι του έχουν αναθαρρήσει και η αντιπολίτευση είναι ζαλισμένη. Αλλά ποιος ξέρει ποιος θα κινητοποιηθεί σε αυτές τις πρόωρες εκλογές;», διερωτάται ο πολιτικός επιστήμονας του Πανεπιστημίου Paris Pantheon-Assas, Μπενζαμέν Μορέλ.
Άγνωστο παραμένει ποιους θα πλήξει περισσότερο η αποχή, την παράταξη Μακρόν ή εκείνη της Λεπέν, μετά τις ευρωεκλογές. Πιθανώς η ακροδεξιά Εθνική Συσπείρωση να αυξήσει τις έδρες της στην Εθνοσυνέλευση, αλλά το ερώτημα είναι σε ποιον βαθμό. Στο απίθανο σενάριο να εξασφαλίσει περισσότερες από τις απαιτούμενες για πλειοψηφία, ο Μακρόν θα υποχρεωθεί κατά παράδοση να χρίσει ακροδεξιό πρωθυπουργό, που θα καθορίζει τις κυβερνητικές πολιτικές.
Αλλά και σε αυτή την περίπτωση, δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο, όπως εξηγεί ο επιφανής οικονομολόγος Ολιβιέ Μπλανσάρ, να τα πάει τόσο χάλια η Ακροδεξιά της Λεπέν στην κυβέρνηση, που να αποδεχθεί καλό σενάριο μια χαμένη διετία για τη Γαλλία έναντι μιας πενταετίας σε περίπτωση που επικρατούσε η Λεπέν το 2027.
To σενάριο με τη Λεπέν πρωθυπουργό υπό τον Μακρόν
Πόσο πιθανό είναι το σενάριο να αναθέσει ο Μακρόν στη Λεπέν την πρωθυπουργία; «Είναι εφικτό, ναι. Αναρωτιέμαι αν το σκέφτεται ο Μακρόν αυτό. Εφόσον η Εθνική Συσπείρωση τα πάει καλά, τότε θα προτιμήσει να έχει πρωθυπουργό υπ’ αυτόν τη Λεπέν, όσο είναι ακόμη πρόεδρος.
Έτσι, όταν θα γίνουν οι προεδρικές εκλογές σε τρία χρόνια, θα έχει χαθεί η λάμψη της. Θα έχει κάνει λάθη και θα τα έχουν δει οι ψηφοφόροι», εκτιμά ο έμπειρος Βρετανός ευρωβουλευτής Ρίτσαρντ Κόρμπετ, που είχε ηγηθεί της ομάδας των Εργατικών στην Ευρωβουλή.
Αλλά η Λεπέν δεν είναι πολιτικά άπειρη. Αν της προταθεί το πόστο από τον Μακρόν, μπορεί να αρνηθεί και να δώσει τη σκυτάλη στον εκλεκτό της, τον 28χρονο Μπαρντελά. Έτσι θα τον βοηθούσε παρασκηνιακά, μένοντας η ίδια αλώβητη από τις όποιες πολιτικές αποτυχίες ενόψει της υποψηφιότητάς της για την προεδρία.
Αν την κατακτήσει, οι συνέπειες θα είναι τεράστιες για Γαλλία και Ευρώπη, καθώς η Λεπέν είναι αποφασισμένη να προωθήσει αλλαγές στην οικονομία, στο μεταναστευτικό, στους νόμους για την κλιματική αλλαγή και αναφορικά με τον περιορισμό του ρόλου της ΕΕ. Προς το παρόν, όμως, η Γαλλία βρίσκεται αντιμέτωπη με μια εκλογική αναμέτρηση-δημοψήφισμα για τον Μακρόν, που ο ίδιος προκήρυξε σε μια ριψοκίνδυνη ζαριά.