Ο ραγδαία αναπτυσσόμενος κλάδος της πληροφορικής και η ψηφιακή μετάβαση βρίσκουν τις γυναίκες σε έναν ανδροκρατούμενο χώρο. Τι ισχύει σε Ελλάδα και Ευρώπη;
Η εικόνα που θα έχουν στο μυαλό τους οι άνθρωποι όταν θα ακούσουν για εργαζόμενο πληροφορικής/τηλεπικοινωνίες δεν είναι αυτή μιας γυναίκας και είναι απόλυτα λογικό γιατί η απασχόληση των γυναικών είναι πολύ περιορισμένη στον κλάδο.
Η ανάπτυξη ιστοσελίδας, η συντήρηση και επισκευή Η/Υ καθώς και ο προγραμματισμός λογισμικού είναι κάπως αυτό που περιλαμβάνει η πληροφορική. Παραδοσιακά λοιπόν, η πληροφορική είναι συνδεδεμένη με τους άνδρες παρ' όλο που η φύση της εργασίας δεν απαιτεί τις αυξημένες σωματικές ικανότητες του ανδρικού φύλου.
Τί ισχύει στην ΕΕ;
Οι γυναίκες στα κράτη μέλη της ΕΕ αντιπροσωπεύουν μόλις το 21,5% των εργαζομένων σε ψηφιακές θέσεις εργασίας. Στους προγραμματιστές συγκεκριμένα, ένα 9% που εργάζονται είναι γυναίκες και ως διαχειριστές εταιριών τηλεπικοινωνιών/πληροφορικής το 19% αποτελείται από γυναίκες.
Τα πράγματα όμως είναι χειρότερα και στο μισθολογικό τομέα, για τις γυναίκες καθώς κερδίζουν κατά μέσο όρο σχεδόν 19% λιγότερα από τους άνδρες, πέρα από τις διακρίσεις και τα στερεότυπα που υφίστανται στην καθημερινότητα.
Η τάση βέβαια δείχνει προς μείωση του χάσματος τα τελευταία χρόνια, αλλά με πολύ αργούς ρυθμούς.
Στην Ελλάδα όλο αρνητικές επιδόσεις
Με βάση τα στοιχεία που δημοσίευσε η Κομισιόν στο τέλος του 2020, η Ελλάδα βρίσκεται την τρίτη θέση από το τέλος στην ευρωπαϊκή κατάταξη ως προς τις ευκαιρίες που εξασφαλίζει στις γυναίκες για ισότιμη συμμετοχή στην ψηφιακή οικονομία. Τα στοιχεία δείχνουν μάλιστα πως αρνητική είναι η θέση των γυναικών στην ψηφιακή οικονομία γενικότερα στις χώρες της νότιας και ανατολικής Ευρώπης.
Η Ελλάδα φιγουράρει, όχι τυχαία, στις τελευταίες θέσεις και στην αντίστοιχη κατάταξη στην ΕΕ που σχετίζεται με το κατά πόσο οι η ΕΕ διαθέτουν ψηφιακές δεξιότητες. Γενικά στην Ευρώπη, ακόμη και σήμερα, οι γυναίκες έχουν λιγότερες πιθανότητες να διαθέτουν εξειδικευμένες ψηφιακές δεξιότητες σε σχέση με τους άντρες.
Γιατί;
Τα ευρωπαϊκά όργανα σημειώνουν ότι οι λόγοι είναι πολλοί. Ξεχωρίζουν τον περιορισμένο αριθμό γυναικών που προσανατολίζονται σε αυτό το πεδίο σπουδών. Επίσης, πολύ περισσότερες γυναίκες απ' ότι άντρες με το ανάλογο πτυχίο εγκαταλείπουν τον κλάδο μετά από μερικά χρόνια. Σημειώνεται ότι οι γυναίκες έχουν λιγότερες πιθανότητες απασχόλησης σε σχέση με το μέσο όρο, ενώ στην αγορά εργασίας υφίστανται πολλές διακρίσεις. Τέλος, δεν υποτιμούνται και τα κοινωνικά στερεότυπα που επιδρούν στις επιλογές σπουδών και εργασίας. Όλα αυτά αποτελούν εμπόδια για τις εργαζόμενες και τις εν δυνάμει εργαζόμενες του κλάδου.
Δεν ζημιώνονται μόνο οι γυναίκες
Το πρόβλημα που αναγνωρίζεται στην ΕΕ και ισχύει και για την Ελλάδα προφανώς, είναι ότι με την υπάρχουσα κατάσταση η ευρωπαϊκή οικονομία βγαίνει χαμένη. Με βάση τις εκτιμήσεις, τα κέρδη της ΕΕ με τη μεγαλύτερη συμμετοχή των γυναικών στην ψηφιακή βιομηχανία θα ήταν σημαντικά. Στα 16 εκ. ευρώ υπολογίζουν τα κέρδη εάν οι γυναίκες με πτυχίο στην πληροφορική/τηλεπικοινωνίες δεν εγκατέλειπαν τις δουλειές τους.
Ακόμη, η ΕΕ αναγνωρίζει ότι με την ενεργότερη συμμετοχή των γυναικών τα παραγόμενα προϊόντα και υπηρεσίες θα ήταν καλύτερα σχεδιασμένα και αποτέλεσμα πιο δημιουργικής εργασίας από ένα ποικιλόμορφο εργατικό δυναμικό.
Από το 2018, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει καταλήξει ότι πρέπει να εξαλειφθούν οι διακρίσεις βάσει φύλου σε όλες τις φάσεις του κλάδου, από την διαδικασία της εκπαίδευσης και του προσανατολισμού των νέων, μέχρι το μισθό και τους όρους απασχόλησης. Η Κομισιόν στην στρατηγική της για την ισότητα των φύλων περιλαμβάνει τους όρους απασχόλησης των γυναικών ως πεδίο που θα ευνοηθεί σημαντικά η ευρωπαϊκή οικονομία.