Ο Τόνι Μπλερ είχε μελετήσει το ενδεχόμενο «μακροπρόθεσμου δανεισμού» των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Ελλάδα, με την ελπίδα να υποστηρίξει η Αθήνα το αίτημα του Λονδίνου να αναλάβει τη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων του 2012, αποκαλύπτουν έγγραφα που πρόσφατα δόθηκαν στη δημοσιότητα.
Είκοσι χρόνια προτού ο Ρίσι Σούνακ ακυρώσει τη συνάντηση με τον Κυριάκο Μητσοτάκη για το ιδιοκτησιακό ζήτημα των Γλυπτών του Παρθενώνα, η Ελλάδα ασκούσε παρασκηνιακή πίεση στον τότε πρωθυπουργό της Βρετανίας, Τόνι Μπλερ, για έναν μακροπρόθεσμο δανεισμό, παρακάμπτοντας το ζήτημα της ιδιοκτησίας, αναφέρει ο Guardian, θυμίζοντας ότι για τους Έλληνες αποτελεί διαχρονικό αίτημα η επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα στην πατρίδα τους.
Η πρόταση του Κώστα Σημίτη στον Τόνι Μπλερ
Όπως μεταδίδει η βρετανική εφημερίδα, το ελληνικό σχέδιο «επανένωσης» των Γλυπτών του Παρθενώνα ήταν να εκτεθούν σε ένα ειδικά σχεδιασμένο μουσείο της Ακρόπολης -«με θέα τον Ιερό Βράχο, από τον οποίο προέρχονται»- εγκαίρως για τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας το 2004, σύμφωνα με πρόταση που παρουσιάστηκε στον Μπλερ από τον τότε πρωθυπουργό της Ελλάδας, Κώστα Σημίτη, σε συνάντησή τους τον Οκτώβριο του 2002.
Η θέση της βρετανικής κυβέρνησης ήταν ότι το θέμα των Γλυπτών του Παρθενώνα αφορούσε αποκλειστικά το Διοικητικό Συμβούλιο του Βρετανικού Μουσείου. Και η τότε υπουργός Πολιτισμού του Ηνωμένου Βασιλείου, Τέσα Τζάουελ, είχε αναφέρει στον Μπλερ ότι οποιοσδήποτε δανεισμός θα ήταν «σε μακροπρόθεσμη, στην πραγματικότητα μόνιμη βάση».
Με το Λονδίνο, ωστόσο, να σκέφτεται να διεκδικήσει τη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων του 2012, και την Ελλάδα να έχει αναλάβει την προεδρία της ΕΕ το 2003 και να είναι έτοιμη να φιλοξενήσει τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004, η σύμβουλος Πολιτισμού του Μπλερ, Σάρα Χάντερ, του έγραψε τον Απρίλιο του 2003 ότι υπήρχαν «καλοί λόγοι για να αλλάξει στάση» και να «ενθαρρύνει», κατ’ ιδίαν και δημοσίως, το Βρετανικό Μουσείο να βρει έναν «συμβιβασμό».
Τι συνέστησε στον Μπλερ η σύμβουλός του
«Η ελληνική υπόθεση έχει γίνει πιο περίπλοκη -με το επιχείρημα για δανεισμό αντί για την αποκατάσταση της ιδιοκτησίας- και έρχεται σε αντίθεση με την αδιαλλαξία του Βρετανικού Μουσείου να εξετάσει τυχόν συμβιβασμούς», σημείωνε, σύμφωνα με έγγραφο που δόθηκε στη δημοσιότητα την Παρασκευή από τα Εθνικά Αρχεία της Βρετανίας.
«Τα Γλυπτά του Παρθενώνα θα μπορούσαν να αποτελέσουν ένα ισχυρό διαπραγματευτικό ατού στην ψηφοφορία της ΔΟΕ [Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής] για μια διεκδίκηση των Ολυμπιακών Αγώνων του 2012. Η δημοσιότητα που θα συνόδευε αυτή την κίνηση θα μπορούσε να εξασφαλίσει την ελληνική υποστήριξη και να βοηθήσει στη συγκέντρωση ενός ευρέος φάσματος άλλων ψήφων της ΔΟΕ, αν και θα έπρεπε να προφυλαχθούμε από άλλα έθνη που ζητούν αμοιβαίες ενέργειες» συνέχιζε.
Η Χάντερ πρόσθεσε ότι ο Ντέιβιντ Όουεν, πρώην υπουργός Εξωτερικών και ηγέτης του SDP, είχε προτείνει να καταλήξουν οι κυβερνήσεις της Ελλάδας και της Βρετανίας σε μια συμφωνία κοινής χρήσης. Και συνέχισε: «Φαίνεται λογικό: η ορθολογική χάραξη πολιτικής ευνοεί τους Έλληνες. Αλλά αυτή δεν είναι μια επιλογή που εμπίπτει στις αρμοδιότητές μας: μόνον το ΔΣ του Bρετανικού Mουσείου έχει τη θεσμοθετημένη δυνατότητα να συνάψει δάνειο, και η εκκίνηση μιας άσκησης κυβερνητικής πειθούς στην 250ή επέτειο του Βρετανικού Μουσείου θα αντιμετωπίσει αντίσταση και μεγάλη αγωνία».
Η Χάντερ ρώτησε τον Μπλερ αν πρέπει να διερευνήσει το θέμα και εκείνος στην ιδιόχειρη απάντησή του στο περιθώριο σημείωσε: «Ναι. Γιατί να μη βάλουμε τον Ντέιβιντ Όουεν επικεφαλής αυτής της διαπραγμάτευσης; Θα τόνωνε το προφίλ του, διαθέτει επιρροή και πιθανότατα θα μπορούσε να βοηθήσει με το Bρετανικό Μουσείο, κρατώντας το παράλληλα σε κάποια μικρή απόσταση από την κυβέρνηση».
Ο Όουεν, σε προηγούμενο σημείωμά του προς την προεδρία της κυβέρνησης το οποίο διαβιβάστηκε στον Μπλερ, ανέφερε πως του είχαν πει ότι «η ΔΟΕ ζητάει τη γνώμη της φιλοξενούσας εκτενώς σχετικά με την καταλληλότητα των μελλοντικών υποψηφίων και δεν θα ήταν δύσκολο να πειστούν οι Έλληνες να υποστηρίξουν ένα αίτημα του Λονδίνου για το 2012 ως αντάλλαγμα…».
Ωστόσο, ο Άντριου Άντονις, τότε επικεφαλής του τμήματος χάραξης πολιτικής της Ντάουνινγκ Στριτ, προειδοποίησε σε ιδιόχειρο σημείωμα: «Αυτό το θέμα χρειάζεται πολύ προσεκτικό χειρισμό: ας μιλήσουμε. Δεν νομίζω ότι πρέπει να κινηθούμε μέχρις ότου ξεκαθαρίσει τι θα κάνουμε για την υποψηφιότητά μας».
Τελικά, το Μουσείο της Ακρόπολης ολοκληρώθηκε μόλις το 2007 και, όπως γίνεται κατανοητό, δεν υπήρξε καμία προσέγγιση του λόρδου Όουεν για να διαπραγματευτεί οποιονδήποτε δανεισμό των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Ελλάδα.