Η Ινδία, μια πρώην βρετανική αποικία, στηρίζει τις προσπάθειες της Ελλάδας για την ανάκτηση των κλεμμένων Γλυπτών του Παρθενώνα, που φυλάσσονται επί του παρόντος στο Βρετανικό Μουσείο.
Σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα The Telegraph, αυτό αποτελεί μέρος του σχεδίου εξωτερικής πολιτικής της Ινδίας για υποστήριξη άλλων χωρών που έχουν πέσει θύματα «αποικιακής ιδιοποίησης».
Η Ινδία «φωνή» για τις χώρες που αγωνίζονται για πολιτιστικές επιστροφές
Η Telegraph αποκάλυψε ότι το Νέο Δελχί προετοιμάζει μια μακροπρόθεσμη εκστρατεία για την ανάκτηση αντικειμένων, συμπεριλαμβανομένου του διαμαντιού Koh-i-Noor από τη Βρετανία, αλλά διπλωματικό βάρος θα ρίξει επίσης στις προσπάθειες επαναπατρισμού που κάνουν και άλλες χώρες.
Η Ινδία σχεδιάζει να είναι η φωνή για τις χώρες που «βρίσκονται στο τέλος της αποικιακής ιδιοποίησης» και θα πιέσει τις μεγάλες οικονομικές δυνάμεις να κάνουν το ίδιο, σε μια διπλωματική αλλαγή που θα μπορούσε να ασκήσει αυξημένη πίεση στο Ηνωμένο Βασίλειο και στους θεσμούς που έχουν ήδη βαλτώσει σε διαμάχες πάνω από αντικείμενα που αποκτήθηκαν στις ημέρες της αυτοκρατορίας της.
Η Ινδία έχει την προεδρία της G20 φέτος και η Telegraph κατανοεί ότι κατά τη διάρκεια των συνόδων κορυφής που έχουν προγραμματιστεί για τον Σεπτέμβριο, οι αξιωματούχοι σχεδιάζουν να καλέσουν τα άλλα κράτη-μέλη να υπογράψουν μια συμφωνία που υποστηρίζει την επιστροφή ιστορικών αντικειμένων στους τόπους προέλευσής τους.
Οι προσπάθειες της Αθήνας να ανακτήσει τα Γλυπτά του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο έχουν αποβεί μέχρι στιγμής άκαρπες, αλλά μια διεθνής δέσμευση για επαναπατρισμό από κορυφαίες παγκόσμιες δυνάμεις θα μπορούσε να ενισχύσει την υπόθεση της Ελλάδας καθώς προσπαθεί να επανενώσει τα έργα τέχνης που πήρε ο Σκωτσέζος στρατιωτικός και διπλωμάτης λόρδος Έλγιν τον 19ο αιώνα, όταν η χώρα βρισκόταν υπό τον ζυγό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Αξιωματούχοι στο Νέο Δελχί έχουν δηλώσει ότι η Ινδία θέλει να αναλάβει ηγετικό ρόλο σε παγκόσμιο επίπεδο για την επιστροφή ιστορικών αντικειμένων και είναι έτοιμη να γίνει η φωνή των εθνών που αγωνίζονται για πολιτιστικές επιστροφές, ξεκινώντας ενδεχομένως μια «χιονοστιβάδα» επιτυχημένων επαναπατρισμών.
Τι επιδιώκει η Ινδία
Η Lily Pandeya, γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού της Ινδίας και επικεφαλής της πολιτιστικής ομάδας της G20, δήλωσε στην Telegraph:
«Θα επιδιώξουμε συναίνεση μεταξύ των εθνών, και καθώς η G20 είναι το φόρουμ με τη μεγαλύτερη επιρροή, να επιτύχουμε απτά αποτελέσματα. Μπορούμε να γίνουμε μια φωνή σε αυτό το τραπέζι για άλλα έθνη που αντιμετωπίζουν αυτά τα ζητήματα».
«Κατά τη διάρκεια της προεδρίας μας, θέλουμε να γίνουμε πρωταθλητές του παγκόσμιου Νότου, των χωρών εκείνων που επηρεάζονται τόσο έντονα από ζητήματα που σχετίζονται με την πολιτιστική κληρονομιά, όπως η παράνομη διακίνηση, και οι οποίες στο παρελθόν ήταν αποδέκτες της αποικιοκρατικής οικειοποίησης».
Η «προστασία και η αποκατάσταση των πολιτιστικών αγαθών» είναι μία από τις τέσσερις πολιτιστικές προτεραιότητες της Ινδίας, καθώς πλησιάζει τις συνομιλίες της G20 το φθινόπωρο, και μία πτυχή αυτής είναι η αντιμετώπιση της σύγχρονης παράνομης διακίνησης και η επιστροφή αντικειμένων που έχουν αφαιρεθεί παράνομα βάσει των υφιστάμενων νόμων.
Η Καμπότζη, που επιδιώκει την επιστροφή ιερών αντικειμένων που διακινήθηκαν λαθραία κατά τη διάρκεια της κυριαρχίας των Ερυθρών Χμερ, μπορεί να είναι ένα παράδειγμα αυτού, όπως και η διεκδίκηση της Ινδίας για ένα άγαλμα του ινδουιστή αγίου Chandikeshvara, που πιστεύεται ότι αφαιρέθηκε από έναν ναό στη νότια Ινδία και το οποίο σήμερα βρίσκεται στο Μουσείο Ashmolean.
Ωστόσο, οι Ινδοί αξιωματούχοι επιδιώκουν να εξετάσουν ευρύτερα μέσα από έναν «ηθικό και δεοντολογικό φακό» τα αντικείμενα που έχουν ληφθεί υπό συνθήκες που μπορεί να έχουν αποκτηθεί νόμιμα, αλλά υπό συνθήκες εξαναγκασμού υπό μια αποικιακή δύναμη.
Η Ινδία επεξεργάζεται επί του παρόντος σχέδια για την επιστροφή δειγμάτων της δικής της πολιτιστικής κληρονομιάς από το Ηνωμένο Βασίλειο, με τους αξιωματούχους να επιδιώκουν την ανάκτηση αντικειμένων που πάρθηκαν είτε με τη βία είτε από συλλέκτες κατά τη διάρκεια της βρετανικής κυριαρχίας. Η διεκδίκηση αυτή θα μεγαλώσει με τον καιρό και θα περιλαμβάνει πολλά και διάφορα λάφυρα.
Telegraph: «Μπορεί να είναι μια άβολη σύνοδος κορυφής για τους Βρετανούς»
Όπως σημειώνει η Telegraph, «η Ελλάδα υποστηρίζει εδώ και καιρό ότι οι μαρμάρινες ζωφόροι του 5ου αιώνα π.Χ., τα γλυπτά και οι μετόπες που αφαιρέθηκαν από τον Παρθενώνα από τον λόρδο Έλγιν, αφαιρέθηκαν υπό παρόμοιες συνθήκες αποικιακού καταναγκασμού, και το παράπονό τους θα μπορούσε σύντομα να εκφραστεί από την Ινδία ενώπιον των μεγαλύτερων οικονομικών δυνάμεων του κόσμου.
»Η Ινδία μπορεί να πιέσει την G20 να προβεί σε δήλωση σχετικά με την ανάγκη επαναπατρισμού των αντικειμένων που αφαιρέθηκαν με αυτόν τον τρόπο, και δεδομένου του αριθμού των διαφορών στις οποίες έχουν εμπλακεί τα βρετανικά μουσεία, από την Ελλάδα και τα Γλυπτά του Παρθενώνα έως τη Νιγηρία και τα Μπενίν Μπρονζέ, μπορεί να είναι μια άβολη σύνοδος κορυφής για τους Βρετανούς εκπροσώπους.
»Όμως, εάν άλλες χώρες υιοθετήσουν το σχέδιο της Ινδίας για συναίνεση σχετικά με την επιστροφή των αμφισβητούμενων αντικειμένων -οι ΗΠΑ έχουν συμφωνήσει ενεργά σε επιστροφές- αξιωματούχοι θεώρησαν ότι μπορεί να υπάρξει μια "χιονοστιβάδα" συμφωνιών για τις δυτικές δυνάμεις να επιστρέψουν ό,τι απέκτησαν, και το Ηνωμένο Βασίλειο μπορεί να βρεθεί απομονωμένο σε αυτό το θέμα εάν δεν συμφωνήσει με την πρόταση».
Η κ. Pandeya ελπίζει ότι η Ινδία θα αναδειχθεί σε ηγέτη μιας διπλωματικής στροφής σχετικά με τον επαναπατρισμό του Σεπτεμβρίου, η οποία θα οδηγήσει σε «απτά αποτελέσματα», λέγοντας: «Λέμε στην Ινδία ότι "πρέπει να βάλεις μπροστά το καλύτερο πόδι σου" και να δείξεις τι είσαι ικανός -θέλουμε να κάνουμε το πρώτο βήμα, ένα βήμα που θα μπορούσε να δημιουργήσει τη χιονοστιβάδα».
Η Ινδία θα επιδιώξει μια συμφωνία γενικών ηθικών αρχών
Οι νόμοι του Ηνωμένου Βασιλείου θα εμπόδιζαν το Βρετανικό Μουσείο - το οποίο φιλοξενεί τα Μάρμαρα Αμαραβάτι και τα Γλυπτά του Παρθενώνα - να παρασυρθεί από αυτή τη χιονοστιβάδα, καθώς το ίδρυμα δεσμεύεται νομικά να διατηρήσει ανέπαφα τα τεχνουργήματά του.
Αλλά η Ινδία θα επιδιώξει μια συμφωνία γενικών ηθικών αρχών για τον επαναπατρισμό, οι οποίες μπορεί να έρχονται σε αντίθεση με συγκεκριμένους εθνικούς νόμους.
Η κ. Pandeya, η οποία πρόσφατα επέβλεψε μια έκθεση επαναπατρισθέντων ινδικών αντικειμένων για να σφυρηλατήσει το μήνυμα της συνόδου κορυφής της G20, δήλωσε: «Αυτό για το οποίο θα πιέσουμε είναι να συμφωνήσουμε σε γενικές αρχές υπέρ της επιστροφής και του επαναπατρισμού, πέρα και πάνω από αυτούς τους νόμους».
«Είναι επίσης μια ευκαιρία για άλλες χώρες να φανεί ότι κάνουν το σωστό αναλαμβάνοντας δράση σε αυτόν τον τομέα. Ελπίζω ότι άλλα έθνη θα χαιρετίσουν αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε και ότι μπορούμε να επιτύχουμε συναίνεση και να είμαστε ανοιχτοί για το παρελθόν».
Το γεγονός ότι μια μεγάλη δύναμη πιέζει γι' αυτό θα μπορούσε επίσης να είναι καλά νέα για άλλα έθνη που επιδιώκουν την επιστροφή πολιτιστικών αντικειμένων, συμπεριλαμβανομένης της Αιθιοπίας, η οποία έχει υποβάλει αίτηση στο Βρετανικό Μουσείο για να παραδώσει «tabots» που θεωρούνται ιερά στην Αιθιοπική Ορθόδοξη Εκκλησία.