«Η πανδημία, όσο φρικτή κι αν είναι, πρέπει να αποτελέσει ένα κάλεσμα αφύπνισης που να παρακινεί τους πολιτικούς ηγέτες να καταλάβουν ότι οι υποθέσεις και οι προσεγγίσεις μας πρέπει να αλλάξουν και ότι ο διχασμός αποτελεί κίνδυνο για όλους» επισημαίνει ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες.
Σε άρθρο του με τίτλο «Ένα παγκόσμιο κάλεσμα αφύπνισης», ο γ.γ. του ΟΗΕ, διαπιστώνει πως «πρέπει να επανεξετάσουμε τον τρόπο που συνεργάζονται τα έθνη»: «Μία νέα, δικτυωμένη, χωρίς αποκλεισμούς πολυμέρεια, βασισμένη στις διαχρονικές αξίες του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, θα μπορούσε να μας συνεφέρει από την κατάσταση της υπνοβασίας και να σταματήσει τη διολίσθηση προς έναν ακόμα μεγαλύτερο κίνδυνο». «Χρειαζόμαστε μία δικτυωμένη πολυμέρεια, στην οποία τα Ηνωμένα Έθνη και οι υπηρεσίες τους, η Παγκόσμια Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, οι περιφερειακοί οργανισμοί όπως η Αφρικανική Ένωση και η Ευρωπαϊκή Ένωση, οι οργανισμοί εμπορίου και άλλοι, θα μπορούν να συνεργάζονται στενότερα και αποτελεσματικότερα» επισημαίνει περαιτέρω.
Στην κατεύθυνση αυτή, ο Αντόνιο Γκουτέρες απευθύνεται στους πολιτικούς ηγέτες σε όλο τον κόσμο, τονίζοντας πως χρειάζεται να είναι ταπεινοί και να αναγνωρίζουν τη ζωτική σημασία της ενότητας και της αλληλεγγύης, καθώς και ότι πρέπει να δώσουν προσοχή σε αυτό το κάλεσμα αφύπνισης και να ενωθούν για να αντιμετωπίσουν τις αδυναμίες του κόσμου, να ενισχύσουν την παγκόσμια διακυβέρνηση, να επιδείξουν σθένος σε ό,τι αφορά στους πολυμερείς οργανισμούς, και να αντλήσουν από τη δύναμη της ενότητας και της αλληλεγγύης, ώστε να ξεπεράσουν τη μεγαλύτερη δοκιμασία των καιρών μας.
Σύμφωνα με τον κ. Γκουτέρες, «από τον COVID-19 μέχρι την κλιματική αναστάτωση, και απ' τις φυλετικές αδικίες μέχρι τις αυξανόμενες ανισότητες, ζούμε σε έναν κόσμο που βρίσκεται σε αναταραχή». Ειδικότερα, επισημαίνει πως η πανδημία έχει αποκαλύψει τις σοβαρές και συστημικές ανισότητες, τόσο στο εσωτερικό, όσο και μεταξύ των χωρών και των κοινοτήτων, και έχει υπογραμμίσει τις αδυναμίες του κόσμου μας, όχι μόνο μπροστά σε μια ακόμα κατάσταση έκτακτης ανάγκης για την υγεία, αλλά και την αδύναμη αντίδραση στην κλιματική αλλαγή, την ανομία στον κυβερνοχώρο και τον κίνδυνο διάδοσης των πυρηνικών όπλων. Οι άνθρωποι παντού χάνουν την εμπιστοσύνη τους σε πολιτικά καθεστώτα και θεσμούς. Διαπιστώνει επίσης, πως στην κατάσταση έκτακτης ανάγκης προστίθενται και άλλες ανθρωπιστικές κρίσεις: διαμάχες που συνεχίζονται ή εντείνονται, αριθμοί ρεκόρ ανθρώπων που αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, σμήνη ακρίδων στην Αφρική και στη νότια Ασία, απειλή ξηρασίας στη νότια Αφρική και την κεντρική Αμερική, όλα σε συνθήκες αυξανόμενων γεωπολιτικών εντάσεων.
Αναφερόμενος στο όραμα του διεθνούς οργανισμού, «ενός καλύτερου μέλλοντος που βασίζεται στις αξίες της ισότητας, του αμοιβαίου σεβασμού και της διεθνούς συνεργασίας», όπως αποτυπώνεται στον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών που κλείνει φέτος 75 χρόνια ισχύος, υπογραμμίζει ότι αυτό μας έχει βοηθήσει να αποφύγουμε έναν Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο που θα είχε καταστροφικές συνέπειες για τη ζωή στον πλανήτη μας. Η κοινή μας πρόκληση είναι να διοχετεύσουμε αυτό το συλλογικό πνεύμα και να σταθούμε στο ύψος της σημερινής δοκιμασίας, υπογραμμίζει.
Στη συνέχεια σκιαγραφεί δύο πιθανά πιθανά σενάρια σε ό,τι αφορά τη μελλοντική εξέλιξη της πανδημίας. Ξεκινώντας πρώτα με το αισιόδοξο σενάριο, εκτιμά ότι «ο κόσμος θα τα κουτσοκαταφέρει»: «Οι χώρες του Βορρά θα σχεδιάσουν μια επιτυχημένη στρατηγική εξόδου. Οι αναπτυσσόμενες χώρες θα λάβουν αρκετή υποστήριξη και τα δημογραφικά τους χαρακτηριστικά, δηλαδή το ποσοστό των νέων ανθρώπων, θα συμβάλουν στον περιορισμό των επιπτώσεων. Έπειτα, ίσως εμφανιστεί ένα εμβόλιο μέσα στους επόμενους εννιά μήνες, το οποίο θα είναι δημόσιο αγαθό, ένα "εμβόλιο του λαού", διαθέσιμο και προσβάσιμο σε όλους». Αν αυτό συμβεί και αν η οικονομία επανεκκινήσει, μπορεί να κατευθυνθούμε προς ένα είδος ομαλότητας σε δύο ή τρία χρόνια, εκτιμά ο κ. Γκουτέρες.
Όσον αφορά το δυσοίωνο σενάριο, στο οποίο οι χώρες αποτυγχάνουν να συντονίσουν τις δράσεις τους, αναφέρει: «Νέα κύματα του ιού συνεχίζουν να έρχονται. Η κατάσταση στον αναπτυσσόμενο κόσμο είναι σαν μία βόμβα που εκρήγνυται. Η δημιουργία του εμβολίου καθυστερεί ή ακόμα κι αν υπάρχει εμβόλιο σχετικά σύντομα, γίνεται αντικείμενο έντονου ανταγωνισμού, ενώ οι χώρες με τη μεγαλύτερη οικονομική δύναμη αποκτούν πρόσβαση σε αυτό πρώτες, αφήνοντας τους υπολοίπους πίσω. Στο παραπάνω σενάριο, ενδέχεται να βλέπαμε μεγαλύτερη τάση κατακερματισμού, λαϊκισμού και ξενοφοβίας. Κάθε χώρα μόνη της ή στις λεγόμενες συμμαχίες των προθύμων, θα αντιμετώπιζε μόνη της συγκεκριμένες προκλήσεις. Στο τέλος, ο κόσμος θα αποτύγχανε να κινητοποιήσει το είδος της διακυβέρνησης που απαιτείται για να αντιμετωπιστούν οι κοινές προκλήσεις. Το αποτέλεσμα μπορεί να είναι μια παγκόσμια ύφεση, που θα κρατήσει τουλάχιστον πέντε ή εφτά χρόνια πριν από μια νέα κανονικότητα, τη φύση της οποίας είναι αδύνατο να προβλέψουμε».
Ο ίδιος ο γενικός γραμματέας αναγνωρίζει πως σήμερα είναι πολύ δύσκολο να γνωρίζουμε αν κινούμαστε προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση και τονίζει την ανάγκη «να εργαστούμε για το καλύτερο και να προετοιμαστούμε για το χειρότερο».