Η χρήση ιρανικών drones από τους Ρώσους καταδεικνύει τις ελλείψεις στη ρωσική βιομηχανία των drones.
Η χρήση ιρανικών drones από τις ρωσικές δυνάμεις στην Ουκρανία καταδεικνύει δύο πράγματα: Πρώτον τον σημαντικότερο ρόλο της Τεχεράνης στην παραγωγή αυτών και δεύτερον, ορισμένες ελλείψεις στη ρωσική βιομηχανία των drones.
Το Ιράν παρέδωσε εκατοντάδες μη επανδρωμένα αεροσκάφη στη Ρωσία φέτος το καλοκαίρι, σύμφωνα με τον Λευκό Οίκο, και αυτά χρησιμοποιήθηκαν κυρίως σε σειρά βομβαρδισμών που εξαπέλυσε η Ρωσία σήμερα, σύμφωνα με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι.
Ποια είναι τα μοντέλα drones και οι χρήσεις αυτών;
Έχουν αναγνωριστεί δύο μοντέλα με διαφορετικές χρήσεις.
«Το Shahed 136 είναι ένα αρκετά μεγάλο drone αυτοκτονίας, αρκετά μεγάλου μεγέθους, χαμηλού κόστους κατασκευής. Φτάνει στον στόχο του χρησιμοποιώντας συντεταγμένες GPS, που εισάγονται πριν από την απογείωση. Στη συνέχεια πετά αυτόνομα, αρκετά χαμηλά, χτυπώντας έναν στόχο που είναι απαραίτητα σταθερός μερικές εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά», εξηγεί ο Πιέρ Γκρασέρ, Γάλλος ερευνητής που συνεργάζεται με το κέντρο Sirice στο Παρίσι.
Αλλά υπάρχει και «το Mohajer-6, το οποίο έχει παρόμοια λειτουργία και μέγεθος παρόμοιο με το τουρκικό Bayraktar TB-2», εξηγεί ο Βίκραμ Μιτάλ, καθηγητής στην αμερικανική Στρατιωτική Ακαδημία Westpoint.
Το Mohajer-6 «είναι η ρωσική απάντηση στο TB-2 της Ουκρανίας», το διάσημο οπλισμένο drone MALE (μεσαίου υψομέτρου, μεγάλης αντοχής) που προμηθεύει η Τουρκία και το οποίο επίσης διακρίθηκε στα χέρια αζέρικων δυνάμεων στον πόλεμο του Αζερμπαϊτζάν εναντίον της Αρμενίας το 2020, τόνισε ο Ζαν-Κριστόφ Νοέλ, Γάλλος ερευνητής στο Γαλλικό Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων (Ifri).
Ποια είναι η αποτελεσματικότητα;
«Όπως όλα τα οπλισμένα μη επανδρωμένα αεροσκάφη είναι πολύ αποτελεσματικά όταν ο αντίπαλος δεν έχει τα μέσα να προστατευτεί ή να προβεί σε αντίποινα», υπογραμμίζει ο Νοέλ.
«Μεγάλο μέρος της αρχικής τους επιτυχίας θα προέλθει από το γεγονός ότι είναι ένα νέο όπλο σε αυτό το σκηνικό πολέμου. Οι Ουκρανοί θα τα αναχαιτίσουν, θα τα διαλύσουν και θα αναπτύξουν συστήματα κατά των drones. Προτού συμβεί αυτό, θα είναι αποτελεσματικά», είπε ο Μιτάλ.
Έως τότε, οι Ουκρανοί μπορούν να προσπαθήσουν να τα καταρρίψουν με φορητά αντιαεροπορικά συστήματα κατά τη διάρκεια της ημέρας ή συστοιχίες εξοπλισμένες με ραντάρ τη νύχτα. Μπορούν επίσης να προσπαθήσουν - αλλά ο ελιγμός δεν είναι εύκολος - να προκαλέσουν παρεμβολές στο σήμα GPS για να παρεμποδίσουν τα Shahed 136 που δεν είναι εξοπλισμένα για να συνεχίσουν προς τον στόχο τους σε αυτήν την κατάσταση.
Σχετικά με αυτά τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη αυτοκτονίας, «η χρήση τους είναι ένα μέτρο οικονομίας για τη Ρωσία, γιατί εξοικονομεί πολύτιμους πυραύλους κρουζ, που κοστίζουν 1,5 έως 2 εκατομμύρια» αμερικανικά δολάρια, υπενθυμίζει ο Γκρασέρ.
«Το βασικό τους ελάττωμα είναι ότι μπορούν να χτυπήσουν μόνο σταθερούς στόχους», επισημαίνει. «Αυτό αποτελεί μικρή απειλή για τα αναπτυσσόμενα στρατεύματα. Αυτή η άφιξη των drones δεν θα πρέπει επομένως να αλλάξει την πορεία της μάχης».
Αποτελεί αυτό παραδοχή ρωσικής αποτυχίας;
Γιατί η Ρωσία, ένας από τους κύριους παραγωγούς όπλων στον κόσμο, να αγοράζει από το Ιράν;
«Το υπουργείο Άμυνας έχει αναπτύξει κατάλληλες τακτικές και τεχνικές προδιαγραφές για drones. Και οι περισσότεροι (Ρώσοι) κατασκευαστές, δυστυχώς, δεν είναι σε θέση να ανταποκριθούν σε αυτές», δήλωσε πρόσφατα ο Ρώσος συνταγματάρχης Ιγκόρ Ιχτσούκ, σύμφωνα με το ρωσικό κρατικό πρακτορείο TASS.
Ο Πιέρ Γκρασέρ, από την πλευρά του, θυμίζει ότι υπάρχει αδυναμία στη ρωσική βιομηχανική δομή. «Η STC, η οποία κατασκευάζει τα drones Orlan (σ.σ. αναγνωριστικά), ανακοίνωσε ότι απασχολεί πλέον εργαζόμενους σε τρεις βάρδιες που εναλλάσσονται ανά οκτώ ώρες ώστε η κατασκευάστρια εταιρία να λειτουργεί όλο το 24ωρο. Ομως δεν διαθέτει αρκετό προσωπικό. Όπως στη γραμμή του μετώπου, το πρόβλημα της Ρωσίας είναι το ανθρώπινο δυναμικό», εξηγεί.
Πέρα από αυτή τη δυσκολία, η Ρωσία δεν είχε σχεδιάσει στο οπλοστάσιό της drones αυτοκτονίας μεγάλης εμβέλειας όπως το Shahed 136, αλλά διέθετε «μοντέλα με μειωμένη αυτονομία (μέγιστη 40 χλμ)», προσθέτει.
Όσον αφορά τα οπλισμένα drones MALE, «το γεγονός της παραλαβής ιρανικών Mohajer-6 αποτελεί επίσης παραδοχή βιομηχανικής αποτυχίας», διευκρινίζει ο ερευνητής. «Υποτίθεται ότι έχουν υλικά σε αυτό το εύρος (…). Αυτό σημαίνει ότι (η ρωσική βιομηχανία) δεν μπορεί να συμβαδίσει».
«Οι δυτικές κυρώσεις έχουν προκαλέσει προβλήματα, όπως η Covid, η οποία έχει διαταράξει τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού», είπε ο Μιτάλ.
Οι Ρώσοι «δεν έχουν πλέον πρόσβαση σε δυτικά τεχνολογικά εξαρτήματα και οι προσπάθειές τους να αναπτύξουν αυτόν τον τύπο συσκευής ήταν ανεπιτυχείς», εξηγεί Νοέλ. Ακόμα κι αν εφαρμόζουν εναλλακτικές. Για παράδειγμα, ζητήστε από έναν Ρώσο διπλωμάτη να αγοράσει συστήματα πλοήγησης οπουδήποτε στον κόσμο σε ένα κατάστημα αερομοντελισμού. «Τα ανταλλακτικά θα σταλούν στη συνέχεια στη Ρωσία με διπλωματικό σάκο», εξηγεί ο Γκρασέρ.
Είναι το Ιράν αντίπαλος της Άγκυρας στην αγορά drones;
«Υπάρχει αναμφίβολα μια μορφή κούρσας μεταξύ του Ιράν και της Τουρκίας στο τμήμα των φθηνών drones για να επεκτείνουν τη σφαίρα επιρροής τους», εκτιμά ο Μιτάλ.
«Η κορυφή της αγοράς καταλαμβάνεται από τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ», υπενθυμίζει η Μαριάν Ρενό, ειδική σε θέματα αεροναυπηγικής και drones.
«Τα τουρκικά drones είναι κατώτερα, αλλά είναι πιο αξιόπιστα από τα ιρανικά drones που φαίνεται να στερούνται υψηλής ακρίβειας», προσθέτει.
«Το Ιράν έχει ήδη πελάτες για αυτά τα drones στη Μέση Ανατολή» με τους συμμάχους του, από την Υεμένη και τον Λίβανο έως το Ιράκ, τονίζει ο Νοέλ.
«Αλλά οι αμερικανικές κυρώσεις εναντίον πιθανών πελατών περιορίζουν πολύ έντονα τον αριθμό των υποψηφίων που θα ήθελαν να εξοπλιστούν με τέτοιο εξοπλισμό», συμπληρώνει.