Σε πειστική νίκη του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο β΄ γύρο των προεδρικών εκλογών της Τουρκίας προσβλέπει ο Βλαντίμιρ Πούτιν, καθώς ο νικητής της αναμέτρησης θα διαθέτει «μόχλευση» σε κρίσιμα για τη Ρωσία πεδία ενδιαφέροντος, από τους πολέμους στην Ουκρανία και τη Συρία μέχρι την κόντρα της Μόσχας με το ΝΑΤΟ, εκτιμούν αναλυτές.
Για τον Πούτιν ο Ερντογάν, που ανέτρεψε τις δημοσκοπήσεις και επικράτησε του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, στον α΄ γύρο, είναι αρκετά προβλέψιμος και αξιόπιστος συνεργάτης, ενώ ο αντίπαλός του κατηγόρησε πρόσφατα τη Ρωσία για ανάμειξη στις εκλογές. «Η Ρωσία πρέπει να ανάσανε με ανακούφιση», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο δυτικός διπλωμάτης, που έχει εργαστεί στο παρελθόν τόσο στην Τουρκία όσο και στη Ρωσία.
Μολονότι έχουν υποστηρίξει αντίπαλα στρατόπεδα σε συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή και την περιοχή του Καυκάσου, Πούτιν και Ερντογάν, που αντιμετωπίζουν με ανησυχία την πολιτική, οικονομική και στρατιωτική κυριαρχία της Δύσης, έχουν αναπτύξει στενούς δεσμούς εδώ και χρόνια με τον Τούρκο πρόεδρο να μιλά για «ειδική σχέση» με τον Ρώσο ομόλογό του σε πρόσφατη συνέντευξή του στο CNN. «Η Ρωσία και η Τουρκία χρειάζονται η μία την άλλη σε κάθε δυνατό πεδίο», είπε.
Οι συναλλακτικές σχέσεις του Ερντογάν με τον Πούτιν
Πούτιν και Ερντογάν «μοιάζουν απίστευτα ο ένας στον άλλο όσον αφορά την πολιτική νοοτροπία, το στιλ και τις σχέσεις τους με τον υπόλοιπο κόσμο», λέει ο ανεξάρτητος πολιτικός αναλυτής Αρκάντι Ντούμπνοφ. Αμφότεροι «απεχθάνονται βαθιά τις φιλελεύθερες αξίες της Δύσης».
Οι σχέσεις των δύο ηγετών δεν ήταν, ωστόσο, πάντα τόσο θερμές καθώς υποστήριξαν πολιτικά και στρατιωτικά αντιμαχόμενες παρατάξεις στη Συρία, τη Λιβύη και το Ναγκόρνο Καραμπάχ κι όταν οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις κατέρριψαν ένα ρωσικό μαχητικό κοντά στα σύνορα με τη Συρία το 2015, ο Πούτιν έκανε λόγο για «πισώπλατη μαχαιριά».
Μολαταύτα, όταν τον επόμενο χρόνο εκδηλώθηκε η απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία ο Ρώσος πρόεδρος ήταν ο πρώτος ηγέτης που τηλεφώνησε στον Ερντογάν για να του εκφράσει την υποστήριξή του.
Παρά τη διάσταση απόψεων σε σειρά θεμάτων Πούτιν και Ερντογάν έχουν καταφέρει να βρουν έδαφος συνεννόησης. «Υπάρχουν πολλές αντιφάσεις στα συμφέροντά τους. Αλλά η προσωπική, μακρά σχέση τους βοηθά πολύ. Καταφέρνουν να βρίσκουν τρόπους να προχωρούν μαζί σε διάφορα θέματα», λέει ο ειδικός σε θέματα εξωτερικής πολιτικής και προσκείμενος στο Κρεμλίνο, Φιοντόρ Λουκιάνοφ.
Η σχέση τους είναι πραγματιστική, προσθέτει ο δυτικός διπλωμάτης που μίλησε στο Γαλλικό Πρακτορείο. «Αφήνουν στην άκρη τις διαφορές και συνεργάζονται όπου ευθυγραμμίζονται τα συμφέροντά τους. Είναι καθαρά συναλλακτική η σχέση τους», σημειώνει.
Ο μεσολαβητικός ρόλος της Άγκυρας
Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία έδωσε στην Τουρκία, που είναι μέλος του ΝΑΤΟ, την ευκαιρία να μεσολαβήσει μεταξύ των δυτικών χωρών και της απομονωμένης σε μεγάλο βαθμό Μόσχας.
Και μολονότι η Τουρκία του Ερντογάν πούλησε drones στο Κίεβο, αρνήθηκε να μετάσχει στις δυτικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας, ενώ εξελίχθηκε σε διαμετακομιστικό κόμβο για τις εξαγωγές ρωσικών προϊόντων και πρόσφερε καταφύγιο σε Ρώσους που μπήκαν στο σταυρόνημα των κυρώσεων, ενώ ενέτεινε τους εμπορικούς και ενεργειακούς δεσμούς με τη Μόσχα.
Πέραν τούτων ο Ερντογάν μαζί με τον ΟΗΕ μεσολάβησε για τη συμφωνία για τις εξαγωγές ουκρανικών σιτηρών καταλαγιάζοντας τους φόβους για μια παγκόσμια επισιτιστική κρίση.
Ο Ερντογάν «προβλέψιμος εταίρος» για τη Μόσχα
Η σχέση αυτή Άγκυρας-Μόσχας θα μπορούσε να απειληθεί σε περίπτωση νίκης του Κιλιτσντάρογλου, αν ο τελευταίος επιδιώξει επαναπροσέγγιση με τη Δύση και ξεπάγωμα των σχέσεων με το ΝΑΤΟ.
Τον περασμένο μήνα ο Πούτιν έπλεξε το εγκώμιο του Ερντογάν, όταν συμμετείχαν διαδικτυακά στην τελετή εγκαινίων του πρώτου ρωσικής κατασκευής πυρηνικού σταθμού της Τουρκίας στο Ακούγιου: «Η κατασκευή του πρώτου πυρηνικού σταθμού στην Τουρκία και η δημιουργία μιας νέας, προηγμένης βιομηχανίας υψηλής τεχνολογίας από το μηδέν είναι ένα άλλο πειστικό παράδειγμα του πόσα πολλά κάνετε εσείς, Πρόεδρε Ερντογάν, για τη χώρα σας, για την ανάπτυξη της οικονομίας της, για όλους τους Τούρκους πολίτες», είπε ο Ρώσος πρόεδρος.
«Ανέκαθεν ήταν γνωστό ότι ο Πούτιν είναι πιστός... σε εκείνους που συμπεριφέρονται με τον ίδιο τρόπο προς αυτόν και τη Ρωσία», είπε ο Λουκιάνοφ. «Δεν πρόκειται τόσο για τον Ερντογάν, όσο για το γεγονός ότι είναι εξαιρετικά απαραίτητες τώρα οι προβλέψιμες σχέσεις με την Τουρκία».