Η σκιά του Τραμπ πλανάται πάνω από τις γερμανικές εκλογές που διεξάγονται πρόωρα στις 23 Φεβρουαρίου.
Το ερώτημα που κυριαρχεί στις περισσότερες διεθνείς αναλύσεις σχετίζεται με το κατά πόσον η διείσδυση της γερμανικής Ακροδεξιάς στα εργατικά στρώματα και στους νέους άνδρες μπορεί να οδηγήσει σε μια επέκταση του φαινομένου Τραμπ στη γηραιά ήπειρο, ξεκινώντας μάλιστα από μια χώρα στην οποία η πρόσφατη Ιστορία έχει αφήσει βαθιά τραύματα.
Οι ανησυχίες εντάθηκαν ακόμη περισσότερο από την ώρα που ο Έλον Μασκ παρενέβη ευθέως με προκλητικό τρόπο στα εσωτερικά πολιτικά πράγματα της Γερμανίας εκφράζοντας την υποστήριξη του στο ακροδεξιό Afd (Εναλλακτική για τη Γερμανία).
Ας δούμε, όμως, ποια είναι τα δεδομένα δέκα μέρες πριν τις γερμανικές εκλογές.
Οι εκλογές για τη Γερμανική Βουλή (Bundestag) γίνονται κανονικά κάθε τέσσερα χρόνια - θα έπρεπε, λοιπόν, να διεξαχθούν στις 28 Σεπτεμβρίου 2025, αλλά επιταχύνθηκαν λόγω της κατάρρευσης της συμμαχικής κυβέρνησης του καγκελαρίου Όλαφ Σολτς, που αποτελείτο από τρία κόμματα: το Σοσιαλδημοκρατικό (SPD), τους Πράσινους και τους Φιλελευθέρους.
Οι Γερμανοί ψηφίζουν σε δύο κάλπες. Με τη μία ψήφο τους εκλέγουν άμεσα μέλη της Bundestag σε 299 εκλογικές περιφέρειες, με τη δεύτερη επιλέγουν ένα πολιτικό κόμμα σε μία από τις 16 πολιτείες όπου διαμένουν και ασκούν το εκλογικό τους δικαίωμα.
Κάθε κόμμα που θα κερδίσει το 5% αυτής της δεύτερης ψήφου επιτρέπεται να εισέλθει στην Bundestag και στη συνέχεια χρησιμοποιούν τις λίστες των πολιτειών τους για να επιλέξουν τους βουλευτές τους.
Οι περίπλοκοι κανόνες ψηφοφορίας που σήμαιναν ότι το απερχόμενο κοινοβούλιο είχε 733 έδρες έχουν πλέον καταργηθεί. Αυτό σημαίνει ότι η επόμενη Bundestag της Γερμανίας θα έχει συνολικά 630 έδρες - μείωση, δηλαδή, άνω των 100 εδρών.
Ωστόσο, ένας από τους παλιούς κανόνες θα παραμείνει: Οποιοδήποτε κόμμα δεν καταφέρει να συγκεντρώσει το 5% των ψήφων μπορεί να πάρει μέρος στην κατανομή των εδρών μόνο εάν έρθει πρώτο σε τρεις από τις 299 εκλογικές περιφέρειες.
Ποιες είναι, όμως οι πολιτικές συνθήκες κάτω από τις οποίες διεξάγονται αυτές οι εκλογές; Η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης συρρικνώθηκε για δύο συνεχόμενα χρόνια, χτυπημένη από τις υψηλές τιμές της ενέργειας και τον σκληρό κινεζικό ανταγωνισμό. Η επόμενη κυβέρνηση θα πρέπει να το αλλάξει αυτό και να αναζωογονήσει τη γερμανική βιομηχανία. Από τις πολιτικές εξελίξεις στην Γερμανία θα κριθούν σε μεγάλο βαθμό οι πολιτικές της Ευρώπης σε κρίσιμα θέματα: Στην Οικονομία, στο μεταναστευτικό αλλά και στην Άμυνα και την Ασφάλεια.
Μια σειρά θανατηφόρων επιθέσεων αύξησε την πίεση προς τα κόμματα να μεταρρυθμίσουν τους κανόνες μετανάστευσης και ασύλου και ενίσχυσε την υποστήριξη για την ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία. Οι επιθέσεις στο Mannheim, στο Solingen, στο Magdeburg και στο Aschaffenburg είναι όλες φρέσκες στο μυαλό των Γερμανών.
Κανένα κόμμα δεν είναι διατεθειμένο να επιτρέψει τη συμμετοχή της Εναλλακτική για τη Γερμανία στην κυβέρνηση, ωστόσο, εάν επιβεβαιωθούν οι δημοσκοπήσεις, το afd θα έρθει δεύτερο συγκεντρώνοντας το 20% των ψήφων, και επομένως θα διπλασιάσει τον αριθμό των εδρών του στην Bundestag.
Πέντε ηγέτες διεκδικούν τη θέση του Καγκελαρίου:
Το μεγάλο φαβορί στην κούρσα είναι ο Φρίντριχ Μερτς (CDU) που το κόμμα του προηγείται έως και 10 μονάδες στις δημοσκοπήσεις. Επιλέχθηκε ως υποψήφιος καγκελάριος κερδίζοντας τον Markus Söder, τον αρχηγό του αδελφού τους κόμματος στη Βαυαρία, της Χριστιανοκοινωνικής Ένωσης.
Ο 69χρονος Μερτς είναι ένας κλασικός, φιλικός προς τις επιχειρήσεις, κοινωνικός συντηρητικός που έχει περάσει χρόνια στη σκιά της Άνγκελα Μέρκελ. Το 2002 εγκατέλειψε την πολιτική, υπηρέτησε σε διοικητικά συμβούλια των επενδυτικών τραπεζών και ασχολήθηκε με τις πτήσεις ως ερασιτέχνης πιλότος.
Οι δύο πρώτες προσπάθειες του Μερτς να κερδίσει την ηγεσία του CDU απέτυχαν, απέναντι στη Μέρκελ το 2018 και στη συνέχεια στον Άρμιν Λάσετ που έχασε τις γερμανικές εκλογές το 2021. Στη συνέχεια ο Μερτς ανέλαβε το CDU και τρέχει με το σύνθημα «Μια Γερμανία για την οποία μπορούμε να είμαστε ξανά περήφανοι». Υπόσχεται να περιορίσει τη μετανάστευση, να μειώσει τους φόρους αλλά και τις δαπάνες πρόνοιας 50 δισεκατομμυρίων ευρώ, σε μια προσπάθεια να δώσει ώθηση στην παραπαίουσα οικονομία της Γερμανίας. Υπόσχεται επίσης να ενισχύσει τη βοήθεια για την Ουκρανία.
Προκάλεσε, όμως, μεγάλη αντίδραση πρόσφατα, όταν προσπάθησε να αυστηροποιήσει τους κανόνες μετανάστευσης βασιζόμενος στις ψήφους του ακροδεξιού AfD, και τελικά απέτυχε. Η Μέρκελ δήλωσε ότι έκανε «λάθος» που δέχθηκε τις ψήφους του AfD και οι μαζικές διαδηλώσεις αποδοκιμασίας έφερναν τον Μερτς σε δύσκολη θέση.
Ο Όλαφ Σολτς έχει ήδη υπηρετήσει περισσότερα από τρία χρόνια ως καγκελάριος, επικεφαλής ενός συνασπισμού που κατέρρευσε πρόωρα. Η κυβέρνησή του δυσκολεύτηκε από την αρχή, κυρίως λόγω της επίδρασης που είχε ο πόλεμος Ρωσίας - Ουκρανίας στην οικονομία της Γερμανίας.
Η Γερμανία έγινε ο μεγαλύτερος πάροχος βοήθειας της Ουκρανίας στην Ευρώπη. Ο Scholz μίλησε για ένα Zeitenwende (σημείο καμπής) στην ενίσχυση της γερμανικής αμυντικής πολιτικής και των στρατιωτικών δαπανών - αλλά κατηγορήθηκε ότι ενήργησε πολύ αργά.
Η Άλις Βάιντελ, 46 ετών, είναι η πρώτη υποψήφια καγκελάριος του AfD από τη δημιουργία του κόμματος το 2013. Έχει ελάχιστες πιθανότητες να κερδίσει την εξουσία, αλλά έχει γίνει δημοφιλής στους νεαρούς ψηφοφόρους στο TikTok και το κόμμα της έχει βάλει στοχο τη νίκη στις μεθεπόμενες εκλογές που θα γίνουν σε τέσσερα χρόνια. Με επικεφαλής τον Τίνο Χρουπάλλα, το AfD έχει ήδη εξασφαλίσει μια πρόσφατη νίκη, στις πολιτειακές εκλογές του Σεπτεμβρίου στη Θουριγγία στα ανατολικά. Η Βάιντελ χαίρει της υποστήριξης του Έλον Μασκ, ο οποίος είπε ότι η πρώην αναλύτρια της Goldman Sachs δεν θα μπορούσε να είναι ακροδεξιά, καθώς «έχει μια ομόφυλη σύντροφο από τη Σρι Λάνκα». Κι όμως, η Βάιντελ έχει υποστηρίξει τη μαζική απέλαση μεταναστών, και θέλει επίσης να τερματίσει τις κυρώσεις στη Ρωσία. Οι υποστηρικτές του κόμματος την επευφημούσαν με το σύνθημα Alice für Deutschland (Η Άλις για τη Γερμανία), που μοιάζει με ένα απαγορευμένο ναζιστικό σύνθημα, το Alles für Deutschland.
Οι Πράσινοι του Ρόμπερτ Χάμπεκ έπαιξαν βασικό ρόλο στην κυβέρνηση Σολτς με τον αρχηγό τους στη θέση του αντικαγκελαρίου και υπουργόύ Οικονομίας.Όμως, μια από τις βασικές πολιτικές του, η σταδιακή κατάργηση των συστημάτων θέρμανσης με ορυκτά καύσιμα στη Γερμανία, είχε βαρύ πολιτικό κόστος για την κυβέρνηση. .Ο Χάμπεκ, 55 ετών, έχει υιοθετήσει σθεναρή γραμμή για τη βοήθεια προς την Ουκρανία και έχει επικρίνει σθεναρά τον Φρίντριχ Μερτς ότι στηρίζεται στις ψήφους του AfD στο κοινοβούλιο.
Όπως το AfD της Alice Weidel, η Sahra Wagenknecht και το κόμμα της BSW υποστηρίζουν τις στενότερες σχέσεις με τη Ρωσία και έχουν δημιουργήσει μια ισχυρή βάση υποστήριξης στην ανατολική Γερμανία. Η Wagenknecht αποκαλεί την πολιτική της «αριστερό συντηρητισμό» και παρουσιάζεται ως εναλλακτική λύση στο AfD, υποστηρίζοντας αυστηρά όρια στο άσυλο και τη μετανάστευση. Συμμερίζεται την αντίθεση του AfD στη γερμανική στρατιωτική υποστήριξη προς την Ουκρανία και έχει κατηγορηθεί ότι παπαγαλίζει τις αφηγήσεις του Κρεμλίνου για τον πόλεμο. Αλλά μπορεί να δυσκολευτεί να φτάσει το εθνικό όριο του 5% για να μπει στο κοινοβούλιο.
Εκτός Bundestag θα βρεθούν οι Φιλελεύθεροι και το αριστερό Die Linke.
Ποια κόμματα θα μπορούσαν να σχηματίσουν την επόμενη κυβέρνηση της Γερμανίας;
Τα συντηρητικά κόμματα CDU και CSU (Χριστιανοδημοκράτες και Χριστιανοκοινωνιςτές) είναι φαβορί για να κερδίσουν τις περισσότερες έδρες. Αποκλείοντας ένα συνασπισμό με το ακροδεξιό AfD, ο Μερτς έχει περιορίσει τις επιλογές για πιθανούς εταίρους στην κυβέρνηση. Αυτό κάνει πιθανή μια συμφωνία είτε με το SPD είτε τους Πράσινους - ενδεχομένως και με τους δυο. Πολλοί στο SPD είναι απρόθυμοι να συνεργαστούν με τον Μερτς μετά τη διαμάχη για τη μετανάστευση, αλλά ένας λεγόμενος μεγάλος συνασπισμός των δύο κομμάτων θεωρείται ο πιο πιθανός.