Το καλύτερο αποτέλεσμά του σε γερμανικές εκλογές, πέτυχε σήμερα το ακροδεξιό AfD σε μια κρίσιμη αναμέτρηση, προκαλώντας σοκ στη Γηραιά Ήπειρο.
Διπλασιάζοντας τα ποσοστά του σε σχέση με τις προηγούμενες γερμανικές εκλογές το κόμμα με τις ισχυρές αντιμεταναστευτικές και φιλορωσικές θέσεις αναμένεται να έρθει δεύτερο με λίγο κάτω από το 20%.
Η υποψήφια του AfD για την καγκελαρία, Αλίς Βάιντελ, έσπευσε να περιγράψει το αποτέλεσμα ως «ιστορική επιτυχία». «Θα κυνηγήσουμε τους άλλους για να δρομολογηθούν λογικές πολιτικές για τη χώρα μας», είπε, προσθέτοντας ότι είναι ανοιχτή να συμμετάσχει σε κυβέρνηση συνασπισμού με το CDU – κάτι που ο νικητής των εκλογών, Φρίντριχ Μερτς έχει αποκλείσει.
Το γερμανικό περιοδικό Der Spiegel αναλύει τους λόγους της επιτυχίας της ακροδεξιάς.
Η ακροδεξιά κομματική πελατεία παραμένει πιστή στο AfD
Τους τελευταίους μήνες, ο ηγέτης των Χριστιανοδημοκρατών, Μερτς κατηγόρησε επανειλημμένα τον κυβερνητικό συνασπισμό του Όλαφ Σολτς γγια την άνοδο του AfD, που διπλασίασε τα ποσοστά του επί των ημερών της τρικομματικής κυβέρνησης.
Στις τελευταίες γερμανικές εκλογές το 2021, έλαβε 10,4%. Αλλά θα ήταν λάθος να αποδοθεί η επίδοσή του αποκλειστικά στην κυβερνητική συμμαχία του Σολτς.
Το AfD έχει μια βασική εκλογική δεξαμενή, που το υποστηρίζει ακριβώς για τις ακροδεξιές θέσεις του, . Μια μελέτη από το Ίδρυμα Bertelsmann για τις ομοσπονδιακές εκλογές του 2021 διαπίστωσε ότι περισσότερο από το μισό εκλογικό σώμα του AfD είναι λανθάνον ή εμφανώς ακροδεξιό.
Η «Εναλλακτική για τη Γερμανία» κατάφερε να διατηρήσει αλώβητη και να αυξήσει τη βάση των ψηφοφόρων της επιστρατεύοντας τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, βίντεο στο YouTube και μηνύματα στο Messenger.
Η ανασφάλεια και η δυσθυμία στη Γερμανία
Τα τελευταία χρόνια, ο αριθμός των πρόθυμων να ψηφίσουν AfD ψηφοφόρων έχει αυξηθεί σημαντικά στη Γερμανία, κάτι που οφείλεται εν μέρει σε εξωτερικές συνθήκες. Το 2022, η κρίση της πανδημίας του Covid-19 δεν είχε ακόμη τελειώσει εντελώς όταν ακολούθησε ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, η ενεργειακή κρίση στη Γερμανία, οι ανησυχίες για τη γερμανική οικονομία και ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή.
Πολλοί Γερμανοί αισθάνονται ανίσχυροι και φοβισμένοι μπροστά στις εξελίξεις. Κατά τη διάρκεια αυτών των αναταραχών, ο συνασπισμός του Σολτς υλοποίησε σειρά μέτρων, που ναι μεν επικρότησε μερίδα του γερμανικού πληθυσμού, όμως αντιστάθηκαν αρκετοί άλλοι, για τους οποίους ο ρυθμός των αλλαγών είναι ήδη πολύ γρήγορος: ταχύτερη πολιτογράφηση, απλές αλλαγές στην εγγραφή του φύλου, νομιμοποίηση της κάνναβης, νόμος για την επιδότηση της θέρμανσης. Σε επίπεδο ΕΕ, ελήφθη η απόφαση για τη σταδιακή κατάργηση των κινητήρων εσωτερικής καύσης.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα έρευνας, που παρέθεσε στον Spiegel ο κοινωνιολόγος Στέφεν Μάου, όσοι αισθάνονται αιφνιδιασμένοι από διαδικασίες αλλαγής αναπτύσσουν ιδιαίτερα μεγάλο θυμό για την πολιτική κατάσταση επιθυμώντας απαλλαγή από άβολες, προβληματικές καταστάσεις. Κι αυτό ακριβώς τους υποσχέθηκε το AfD, δηλαδή την ανατροπή των υφιστάμενων συνθηκών και συσχετισμών.
Η απώλεια της εμπιστοσύνης στην πολιτική
Σύμφωνα με την ανάλυση του γερμανικού περιοδικού, η κυβερνητική συμμαχία του Σολτς πρέπει να αναλάβει την ευθύνη για την απώλεια τα τελευταία χρόνια της εμπιστοσύνης των ψηφοφόρων στην πολιτική, αφού απέτυχε να εδραιώσει το αίσθημα της ασφάλειας σε στιγμές αβεβαιότητας.
Οι κυβερνητικοί εταίροι έριζαν συχνά - και μάλιστα δημοσίως - για πολιτικές που είχαν συμφωνήσει, ενώ το φθινόπωρο «τα έσπασαν» για τον προϋπολογισμό με αποτελέσμα να καταρρεύσει ο μη δημοφιλής συνασπισμός, την έξοδο από τον οποίο αποζητούσαν οι Φιλελεύθεροι.
Οι κόντρες των εταίρων οδήγησαν πολλούς ψηφοφόρους να μην εμπιστεύονται πλέον τα κατεστημένα κόμματα για την επίλυση των προβλημάτων της χώρας, κι αυτό ωφέλησε το AfD, ένα από τα βασικά αφηγήματα του οποίου είναι ότι τα κατεστημένα κόμματα είναι ανίκανα και κυβερνούν αδιαφορώντας για τον λαό.
Το μεταναστευτικό
Το AfD επωφελήθηκε επίσης από το γεγονός ότι στη διάρκεια της προεκλογικής καμπάνιας κυριάρχησε μεταξύ άλλων το «προνομιακό» του πεδίο, το μεταναστευτικό στον δημόσιο διάλογο, παρά την αρχική επιθυμία των Χριστιανοδημοκρατών να εστιάσουν στην ανάταξη της γερμανικής οικονομίας, μία από τις κύριες πηγές ανησυχίας των ψηφοφόρων.
Αλλά η επίθεση με αυτοκίνητο στο πλήθος στη χριστουγεννιάτικη αγορά του Μαγδεμβούργου, έβαλε τέλος στα σχέδια του Μερτς για μια καμπάνια επικεντρωμένη στην οικονομία. Η υποψήφια καγκελάριος του AfD, Αλίς Βάιντελ εμφανίστηκε με «ραγισμένη» φωνή σε συγκέντρωση στο Μαγδεμβούργο λίγο μετά την επίθεση φωνάζοντας «απέλαση, απέλαση» στο πλήθος.
Ο Μερτς ανέβασε στη συνέχεια τους τόνους του στο μεταναστευτικό, ιδιαίτερα όταν ακολούθησαν κι άλλες επιθέσεις, όπως εκείνη στο Ασάφενμπουργκ. Ο επικεφαλής της CDU δεσμεύτηκε ότι από την πρώτη μέρα που θα αναλάβει καγκελαριος θα κλείσει τα σύνορα και δήλωσε την επιθυμία να απελάσει τους αιτούντες άσυλο, ενώ κατέθεσε σχέδιο πέντε σημείων για το μεταναστευτικό στη Μπούντεσταγκ, το οποίο πέρασε με τις ψήφους του AfD, σπάζοντας ένα ταμπού στη γερμανική πολιτική σκηνή, εκείνο της μη σύμπραξης κομμάτων του δημοκρατικού τόξου με την ακροδεξιά.
Έτσι, στον απόηχο των βίαιων επιθέσεων, το θέμα της μετανάστευσης συζητήθηκε σχεδόν αποκλειστικά ως απειλή για την εσωτερική ασφάλεια της Γερμανίας, όπως το παρουσιάζει εδώ και μια δεκαετία το AfD.
Το AfD κατάφερε να αποδαιμονοποιηθεί
Ένας τελευταίος λόγος, σύμφωνα με το Spiegel, που εξηγεί το εντυπωσιακό αποτέλεσμα της ακροδεξιάς είναι ότι το AfD κατάφερε να επιτύχει τον στόχο που είχε θέσει από καιρό, να εμφανιστεί δηλαδή στα μάτια πολλών ψηφοφόρων ως ένα «κανονικό κόμμα», στο αστικό φάσμα.
Κι αυτό παρά τον ντόρο που προκάλεσαν με διάφορες κινήσεις τους προβεβλημένα στελέχη του, όπως ο επικεφαλής του στη Θουριγγία, Μπγιορν Χέκε και μολονότι η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Προστασίας του Συντάγματος θεωρεί το AfD ως ύποπτο ακροδεξιό κόμμα.
Το AfD όρισε μια γυναίκα, την Αλίς Βάιντελ ως υποψήφιά του για την καγκελαρία, μολονότι κανένα άλλο κόμμα δεν είναι πρόθυμο να συνασπιστεί μαζί του. Αλλά οι υπεύθυνοι χάραξης στρατηγικής του AfD πόνταραν - και επιβεβαιώθηκαν - ότι η Βάιντελ θα μετείχε σε ντιμπέιτ με τον πρόεδρο της CDU Μερτς, τον Σοσιαλδημοκράτη καγκελάριο Σολτς και τον υποψήφιο των Πρασίνων για την καγκελαρία, Ρόμπερτ Χάμπεκ.
Έτσι η Βάιντελ μετείχε με τους ηγέτες των κομμάτων του δημοκρατικού τόξου σε τηλεμαχίες, και της δόθηκε βήμα προκειμένου να σχολιάζει υπαρκτά ζητήματα που απασχολούν τους ψηφοφόρους χαμογελαστή και προσπαθώντας είναι φιλική. Η Βάιντελ πέτυχε έτσι την αποδαιμονοποίηση του AfD στα μάτια ικανής μερίδας των Γερμανών ψηφοφόρων.