Οι υποψήφιοι των κομμάτων στη Γερμανία που θα διεκδικήσουν το στέμμα της Άνγκελα Μέρκελ στην καγκελαρία είναι πλέον γνωστοί, όπως και το βουνό των παγκόσμιων προκλήσεων που θα κληθεί να αντιμετωπίσει όποιος εξ’ αυτών κόψει πρώτος το νήμα στην κούρσα.
Η αποχώρηση τον Σεπτέμβριο της «αιώνιας καγκελαρίου» της Γερμανίας μετά από 16 χρόνια στην εξουσία θα βάλει στο παιχνίδι όχι μόνον την κατεύθυνση που θα ακολουθήσει εφεξής η μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης, αλλά και την ισορροπία δυνάμεων στη Γηραιά Ήπειρο. Και με την εντεινόμενη αντιπαλότητα των υπερδυνάμεων του πλανήτη ο νικητής των ομοσπονδιακών εκλογών του φθινοπώρου θα βρεθεί εξ’ αρχής αντιμέτωπος με σειρά προκλήσεων στη διεθνή σκακιέρα. Ήδη η κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν περιμένει μια ξεκάθαρη στάση από τη Γερμανία αναφορικά με την αντιμετώπιση της Κίνας και της Ρωσίας και τον έλεγχο σημαντικών τεχνολογιών. Το Βερολίνο την ίδια ώρα καλείται να χαράξει σαφή γραμμή ως προς το εύρος της προσέγγισης με την Ουάσιγκτον την ώρα που η ΕΕ διεκδικεί μεγαλύτερο παγκόσμιο ρόλο.
Ένας πρόσθετος πονοκέφαλος για το νέο ηγέτη της Γερμανίας πηγάζει από την πανδημία καθώς η κούρσα για την εξασφάλιση εμβολίων σε συνδυασμό με τις επιπτώσεις από το Brexit σηματοδοτεί μια επιστροφή στη μονομερή δράση των κρατών, που εδώ και καιρό απεχθάνεται το Βερολίνο. Και το ερώτημα τώρα, σχολιάζει το Bloomberg, είναι κατά πόσον ο επόμενος καγκελάριος της Γερμανίας θα είναι έτοιμος να αναλάβει τις ευθύνες που αναλογούν στην κυρίαρχη δύναμη της Ευρώπης. Το βάρος αναπόφευκτα θα πέσει στις πλάτες κάποιου εκ των υποψηφίων που είναι σχετικά άπειροι στη διεθνή σκηνή.
Μεγάλες προκλήσεις για «άπειρες» πλάτες
Ο Άρμιν Λάσετ, πρωθυπουργός του πολυπληθέστερου κρατιδίου της Γερμανίας, της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας έλαβε το χρίσμα της κεντροδεξιάς της Μέρκελ και είναι εκ των φαβορί για να τη διαδεχθεί στο τιμόνι της χώρας.
Αν και αναμένεται να διατηρήσει την κεντρώα πορεία της απερχόμενης καγκελαρίου, ο «αιώνια υποτιμημένος», όπως τον περιγράφουν γερμανικά ΜΜΕ, Λάσετ θα πρέπει πρώτα κερδίσει τις εκλογές ηγούμενος μιας παράταξης που βγαίνει μωλωπισμένη από τη σκληρή μονομαχία του με τον επικεφαλής του αδελφού κόμματος των Χριστιανοκοινωνιστών της Βαυαρίας, Μάρκους Ζέντερ, για το χρίσμα. Κι ο κίνδυνος είναι να μονοπωλήσουν το ενδιαφέρον του μετεκλογικά οι εσωτερικές πολιτικές διαμάχες, αφήνοντας έτσι ξεκρέμαστη την Ευρώπη χωρίς μια από τις μεγαλύτερες άγκυρες σταθερότητας να αντιμετωπίσει τα μεγάλα προβλήμα που επηρεάζουν τη Γηραιά Ήπειρο.
Η παράταξη της Μέρκελ καταγράφει φέτος δημοσκοπική καθίζηση εν μέσω της διαπάλης για την διαδοχή της, αλλά ο αντίκτυπος από την επικείμενη αποχώρησή της από το τιμόνι της Γερμανίας δεν έχει γίνει ακόμη πλήρως αισθητός, όπως εκτιμά ο Τζέικομπ Κίργκεγκορ του Peterson Institute for International Economics. CDU και CSU δεν αποκλείεται να καταποντιστούν ακόμη περισσότερο στις σφυγμομετρήσεις στον απόηχο της σκληρής κόντρας Λάσετ-Ζέντερ για το χρίσμα κι αυτό σημαίνει ότι το εκλογικό αποτέλεσμα παραμένει «απίστευτα ανοικτό», όπως λέει. Ήδη νέα δημοσκόπηση προχθές κατέγραψε εκτίναξη των Πρασίνων, που μέσα σε μία εβδομάδα από εκεί που βρίσκονταν 4% πίσω από τους Χριστιανοδημοκράτες, απέκτησαν προβάδισμα 7%. Κι αυτό -παρά τα περιθώρια λάθους και τις διακυμάνσεις στις σφυγμομετρήσεις, ενισχύσει τις προσδοκίες της υποψήφιας καγκελαρίου των Πρασίνων, Αναλένα Μπέρμποκ, που δεν έχει προηγούμενη θητεία σε κυβερνητικό πόστο είτε σε κάποιο κρατίδιο, είτε σε ομοσπονδιακό επίπεδο.
Την ίδια ώρα ο υπουργός Οικονομικών στον κυβερνητικό συνασπισμό της Γερμανίας και υποψήφιος καγκελάριος των Σοσιαλδημοκρατών, Όλαφ Σολτς, διαθέτει μεν κυβερνητική εμπειρία, αλλά το κόμμα του έρχεται μακράν τρίτο στις δημοσκοπήσεις. Και αν επιβεβαιωθούν στις κάλπες οι δημοσκοπήσεις κι οι Πράσινοι μετάσχουν στον επόμενο κυβερνητικό συνασπισμό είτε ως πρώτο κόμμα, που θα εξασφαλίσει την καγκελαρία, είτε ως ελάσσων εταίρος, τότε αναμένεται μια σκλήρυνση της γερμανικής στάσης έναντι της Ρωσίας και της Κίνας που θα σηματοδοτήσει πιθανώς το τέλος της μερκαντιλιστικής προσέγγισης της Μέρκελ στην εξωτερική πολιτική, ειδικά έναντι του Πεκίνου, λέει ο Κίρκεγκορ.
Η Ευρώπη στρέφει το βλέμμα στη Γερμανία για στιβαρή καθοδήγηση
Σε εποχές κρίσεων η Ευρώπη στρέφει το βλέμμα της και στη Γερμανία και οι δημοσιονομικές και οικονομικές προκλήσεις από την πανδημία θα απαιτήσουν μια στιβαρή καθοδήγηση. Η Μέρκελ βοήθησε την Ευρώπη μαζί με τον τότε πρόεδρο της ΕΚΤ και νυν πρωθυπουργό της Ιταλίας, Μάριο Ντραγκι, να βγει από την κρίση χρέους της ευρωζώνης. Αλλά η πόρτα που άνοιξε η Γερμανίδα καγκελάριος πέρυσι στο Ταμείο Ανάκαμψης εξακολουθεί να πυροδοτεί αντιδράσεις στο κόμμα της, αν όχι και στους Πράσινους.
Στο μεταξύ ο Βλαντίμιρ Πούτιν πυροδοτεί νέες γεωπολιτικές εντάσεις με την συγκέντρωση ρωσικών στρατευμάτων στα σύνορα με την Ουκρανία, ενώ ο σφοδρός επικριτής του, Αλεξέι Ναβάλνι, παραμένει νοσηλευόμενος σε νοσοκομείο φυλακής έξω από τη Μόσχα. Δυτικοί ηγέτες έχουν προειδοποιήσει τη Μόσχα για νέα επιδείνωση των διμερών σχέσεων και αντίποινα σε περίπτωση θανάτου του Ναβάλνι, με τη Μέρκελ πάντως να ζητά κατ’ επανάληψη να διατηρηθεί ανοικτός ο δίαυλος επικοινωνίας με τη Ρωσία. Ο διάδοχός της θα αναγκαστεί σε μια από τις πιο δύσκολος περιόδους από τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου να αναλάβει ηγετικό ρόλο στη διαμόρφωση των σχέσεων με τη Μόσχα.
Μετά τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και την ήττα των Ναζί η Γερμανία υιοθέτησε μια επιφυλακτική στάση στη διεθνή σκηνή, που έγινε ακόμη πιο αισθητή όταν μετά την επανένωση το 1990 δημιουργήθηκε μια ευρωπαϊκή δύναμη απρόθυμη ακόμη να αναλάβει πιο ενεργό ρόλο διεθνώς σε θέματα πέραν του εμπορίου. Ο Γκέρχαρντ Σρέντερ έδωσε μια ώθηση κι η Μέρκελ επέκτεινε ακόμη περισσότερο τους ορίζοντες της χώρας της, αλλά θέματα όπως εκείνο της αύξησης των αμυντικών δαπανών παραμένουν αμφιλεγόμενα στη χώρα. Κι ο νέος καγκελάριος θα αντιμετωπίσει πιέσεις για να δραστηριοποιηθεί περισσότερο η Γερμανία στη διεθνή σκακιέρα. Για την πρέσβη της Γερμανίας στις ΗΠΑ, Έμιλι Χάμπερ τα καθοριστικά ζητήματα της εποχής μας είναι η άνοδος της Κίνας κι η κούρσα μεταξύ των «τεχνολογικών δημοκρατιών και των τεχνολογικών αυταρχικών καθεστώτων». Η Γερμανία έχει μπει στο χορό βοηθώντας την Ευρώπη να αλλάξει θέση και να «συμφωνήσει στα ουσιώδη» με την κυβέρνηση του Μπάιντεν, δήλωσε πρόσφατα. Θα έχει ενδιαφέρον να δούμε τι θα κάνει ο διάδοχος της Μέρκελ αναφορικά με το ρόλο που καλείται να αναλάβει η χώρα του στην Ευρώπη και στην υφήλιο…