Το ακροδεξιό κόμμα Εθνική Συσπείρωση (RN) της Μαρίν Λεπέν κέρδισε στον πρώτο γύρο των γαλλικών εκλογών, και πλέον είναι πιο κοντά από ποτέ στις πύλες της εξουσίας.
Μετά από μια ασυνήθιστα υψηλή συμμετοχή στις εκλογές, το RN συγκέντρωσε το 35,15% των ψήφων, ενώ ο αριστερός συνασπισμός Νέο Λαϊκό Μέτωπο (NFP) ήρθε δεύτερος με 27,99% και η συμμαχία Ensemble του προέδρου Μακρόν έπεσε στην τρίτη θέση με 20,76%, σύμφωνα με τα τελικά αποτελέσματα που έδωσε στη δημοσιότητα το υπουργείο Εσωτερικών τη Δευτέρα.
Και ενώ το κόμμα της Λεπέν φαίνεται ότι βρίσκεται σε καλό δρόμο για να κερδίσει τις περισσότερες έδρες στην Εθνοσυνέλευση, μπορεί τελικά να μην κερδίσει την πλειοψηφία των 289 εδρών, πράγμα που σημαίνει ότι η Γαλλία μπορεί να οδεύει προς μια κυβέρνηση συνασπισμού και μεγαλύτερη πολιτική αβεβαιότητα.
Οι προβλέψεις δείχνουν ότι μετά τον δεύτερο γύρο των εκλογών, την ερχόμενη Κυριακή, το RN θα κερδίσει μεταξύ 230 και 280 εδρών στην Κάτω Βουλή των 577 εδρών -μια εκπληκτική άνοδος από τις 88 έδρες που κατείχε στο απερχόμενο κοινοβούλιο. Ο αριστερός συνασπισμός κομμάτων προβλέπεται να εξασφαλίσει από 125 έως 165 έδρες, και το Ensemble του Μακρόν 70 με 100 έδρες.
Οι εκλογές, τις οποίες ο Μακρόν προκήρυξε αφότου το κόμμα του ηττήθηκε από το RN της Λεπέν στις ευρωεκλογές πριν από τρεις εβδομάδες, θα μπορούσαν να έχουν ως αποτέλεσμα ο Μακρόν τα υπόλοιπα τρία χρόνια της προεδρικής του θητείας να βρίσκεται σε. μια άβολη συνεργασία με έναν πρωθυπουργό από κόμμα της αντιπολίτευσης.
Πώς μπορεί η Γαλλία να μπει σε ένα σπιράλ κρίσης
Η απόφαση του Μακρόν να προκηρύξει πρόωρες εκλογές -οι πρώτες στη Γαλλία από το 1997- αιφνιδίασε τη χώρα και ακόμη και τους στενότερους συμμάχους του. Η ψηφοφορία της Κυριακής διεξήχθη τρία χρόνια νωρίτερα από ό,τι χρειαζόταν και μόλις τρεις εβδομάδες αφότου το κόμμα του Μακρόν συνετρίβη από το RN στις ευρωεκλογές.
Η γαλλική κυβέρνηση αντιμετωπίζει ελάχιστα προβλήματα στην ψήφιση νόμων όταν ο πρόεδρος και η πλειοψηφία στο κοινοβούλιο ανήκουν στο ίδιο κόμμα. Όταν δεν προέρχονται από το ίδιο κόμμα, τα πράγματα μπορεί να γίνουν εξαιρετικά περίπλοκα. Ενώ ο πρόεδρος καθορίζει την εξωτερική, ευρωπαϊκή και αμυντική πολιτική της χώρας, η κοινοβουλευτική πλειοψηφία είναι υπεύθυνη για την ψήφιση εγχώριων νόμων, όπως οι συντάξεις και η φορολογία.
Αλλά αυτές οι αρμοδιότητες θα μπορούσαν να επικαλύπτονται, οδηγώντας δυνητικά τη Γαλλία σε συνταγματική κρίση. Ο Μπαρντελά, για παράδειγμα, απέκλεισε την αποστολή στρατευμάτων για να βοηθήσει την Ουκρανία να αντισταθεί στη ρωσική εισβολή -μια ιδέα που διατύπωσε ο Μακρόν- και είπε ότι δεν θα επιτρέψει στο Κίεβο να χρησιμοποιήσει γαλλικό στρατιωτικό εξοπλισμό για να χτυπήσει στόχους εντός της Ρωσίας. Δεν είναι σαφές ποιος θα επικρατούσε σε διενέξεις όπως αυτή, όπου η γραμμή μεταξύ εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής είναι θολή.
Μια ακροδεξιά κυβέρνηση θα μπορούσε να σημάνει μια οικονομική και συνταγματική κρίση. Το RN έχει υποσχεθεί πολλά στο οικονομικό πεδίο -από την ανατροπή των συνταξιοδοτικών μεταρρυθμίσεων του Μακρόν έως τη μείωση των φόρων στα καύσιμα, το φυσικό αέριο και την ηλεκτρική ενέργεια- σε μια εποχή που ο προϋπολογισμός της Γαλλίας ενδέχεται να περικοπεί από τις Βρυξέλλες.
Με ένα από τα υψηλότερα ελλείμματα στην Ευρωζώνη, η Γαλλία μπορεί να χρειαστεί να ξεκινήσει μια περίοδο λιτότητας για να αποφύγει την παραβίαση των νέων δημοσιονομικών κανόνων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Όμως, εάν εφαρμοστούν τα σχέδια δαπανών του Μπαρντελά και της Λεπέν, το έλλειμμα της Γαλλίας θα εκτιναχθεί στα ύψη -μια προοπτική που έχει ανησυχήσει τις αγορές ομολόγων και οδήγησε σε προειδοποιήσεις για μια «οικονομική κρίση τύπου Λιζ Τρας», αναφερόμενη στην πρωθυπουργό με τη μικρότερη θητεία στη βρετανική ιστορία.
Σε μια σύντομη δήλωση το βράδυ της Κυριακής, ο Μακρόν είπε ότι η υψηλή συμμετοχή στις εκλογές έδειξε «την επιθυμία των Γάλλων ψηφοφόρων να ξεκαθαρίσουν την πολιτική κατάσταση» και κάλεσε τους υποστηρικτές του να συσπειρωθούν στον δεύτερο γύρο.
«Αντιμετωπίζοντας την Εθνική Συσπείρωση, έχει έρθει η ώρα για μια ευρεία, ξεκάθαρα δημοκρατική και ρεπουμπλικανική συμμαχία για τον δεύτερο γύρο», είπε.
Τι θα γίνει την επόμενη Κυριακή στον β' γύρο των εκλογών
Τη σημασία της επόμενης Κυριακής που βγάζει κυβέρνηση τόνισε και η Λεπέν στη χθεσινή της ομιλία μετά το αποτέλεσμα, σπεύδοντας να τονίσει ότι η ψηφοφορία της επόμενης Κυριακής θα είναι το κλειδί.
«Η Δημοκρατία μίλησε και ο γαλλικός λαός έθεσε την Εθνική Συσπείρωση και τους συμμάχους της στην πρώτη θέση -και ουσιαστικά διέγραψε το μπλοκ των Μακρονιστών», είπε απευθυνόμενη σε ένα ενθουσιασμένο πλήθος, προσθέτοντας: «Τίποτα δεν κερδήθηκε -και ο δεύτερος γύρος θα είναι καθοριστικός».
Σε ομιλία του στα κεντρικά γραφεία του RN στο Παρίσι, ο Ζορντάν Μπαρντελά, ο 28χρονος ηγέτης του κόμματος, απηχούσε το μήνυμα της Λεπέν.
«Η ψηφοφορία που θα διεξαχθεί την επόμενη Κυριακή είναι μια από τις πιο καθοριστικές σε ολόκληρη την ιστορία της 5ης Γαλλικής Δημοκρατίας», είπε ο Μπαρντελά.
Σε ομιλίες πριν από τον πρώτο γύρο, ο Μπαρντελά είχε πει ότι θα αρνηθεί να είναι ηγηθεί μιας κυβέρνησης συνεργασίας, στην οποία το RN θα απαιτούσε τις ψήφους των άλλων κομμάτων για να περάσει τους νόμους που θέλει. Εάν το RN υπολείπεται της απόλυτης πλειοψηφίας και ο Μπαρντελά μείνει πιστός στον λόγο του, ο Μακρόν ίσως χρειαστεί να ψάξει για έναν πρωθυπουργό στην Αριστερά ή κάπου αλλού, για να σχηματίσει μια τεχνοκρατική κυβέρνηση.
Με έναν άνευ προηγουμένου αριθμό εδρών να πηγαίνει σε τριμερή επαναληπτικό γύρο, θα ακολουθήσει τώρα μια εβδομάδα πολιτικών διαπραγματεύσεων, καθώς κεντρώα και αριστερά κόμματα αποφασίζουν εάν θα παραιτηθούν ή όχι σε μεμονωμένες έδρες για να εμποδίσουν το κόμμα της Λεπέν -εδώ και καιρό παρία στη γαλλική πολιτική- να κερδίσει την απόλυτη πλειοψηφία.
Όταν το RN είχε υψηλές επιδόσεις στον πρώτο γύρο βουλευτικών εκλογών στο παρελθόν, τα αριστερά και τα κεντρώα κόμματα συμμαχούσαν για να ανακόψουν την πορεία του.
Όταν ο Ζαν-Μαρί Λεπέν (πατέρας της Μαρίν Λεπέν και επί δεκαετίες ηγέτης του Εθνικού Μετώπου) νίκησε απροσδόκητα τον Σοσιαλιστή υποψήφιο Λιονέλ Ζοσπέν στις προεδρικές εκλογές του 2002, οι Σοσιαλιστές συμμάχησαν με τον κεντροδεξιό υποψήφιο Ζακ Σιράκ.
Σε μια προσπάθεια να αρνηθεί στο RN την πλειοψηφία, το NFP, ο συνασπισμός των αριστερών κομμάτων, υποσχέθηκε ότι θα αποσύρει όλους τους υποψηφίους του που ήρθαν στην τρίτη θέση στον πρώτο γύρο.
«Η οδηγία μας είναι σαφής: ούτε μία ψήφος, ούτε μία έδρα για το κόμμα Λεπέν», είπε στους υποστηρικτές του την Κυριακή ο Ζαν-Λικ Μελανσόν, ο ηγέτης του France Unbowed -του μεγαλύτερου κόμματος στο NFP.
«Μας περιμένει μια μεγάλη εβδομάδα, ο καθένας θα πάρει την απόφασή του με συνείδηση, αυτή η απόφαση θα καθορίσει, μακροπρόθεσμα, το μέλλον της χώρας μας και του καθενός μας», πρόσθεσε ο Μελανσόν.
Η Marine Tondelier, ηγέτης του Κόμματος των Πρασίνων -ενός πιο μετριοπαθούς κόμματος του συνασπισμού των αριστερών κομμάτων (NFP)- έκανε μια προσωπική έκκληση στον Μακρόν να παραιτηθεί σε ορισμένες έδρες για να στερήσει από το RN την πλειοψηφία.
«Βασιζόμαστε σε εσάς: Αποσυρθείτε εάν είστε τρίτοι σε περιφέρεια με τρεις υποψηφίους στον β' γύρο και εάν δεν έχετε προκριθεί στον δεύτερο γύρο, καλέστε τους υποστηρικτές σας να ψηφίσουν έναν υποψήφιο που υποστηρίζει τις δημοκρατικές αξίες», είπε.
Οι σύμμαχοι του Μακρόν στο Ensemble κάλεσαν επίσης τους υποστηρικτές τους να αποτρέψουν την ακροδεξιά να αναρριχηθεί στην εξουσία, αλλά έχουν προειδοποιήσει να μη δώσουν ψήφο στο κόμμα Μελανσόν.
Ο Γκάμπριελ Ατάλ, ο προστατευόμενος του Μακρόν και απερχόμενος πρωθυπουργός, προέτρεψε τους ψηφοφόρους να εμποδίσουν το RN να κερδίσει την πλειοψηφία, αλλά είπε ότι το κόμμα France Unbowed του Μελανσόν «αποτρέπει μια αξιόπιστη εναλλακτική λύση» σε μια ακροδεξιά κυβέρνηση.
Ο πρώην πρωθυπουργός Εντουάρ Φιλίπ, ένας άλλος σύμμαχος του Μακρόν, είπε: «Δεν πρέπει να δίνονται ψήφοι στους υποψηφίους του κόμματος Λεπέν».
Το εάν η ψηφοφορία με βάση στρατηγική στον β' γύρο μπορεί να αποτρέψει το RN να κερδίσει την πλειοψηφία δεν είναι σαφές.
Στην ψηφοφορία της Κυριακής, γράφει το CNN, το RN κέρδισε υποστήριξη σε περιοχές που ήταν αδιανόητο μέχρι πρόσφατα. Στην 20ή εκλογική περιφέρεια της περιοχής Nord, μια βιομηχανική περιοχή, ο ηγέτης του Κομμουνιστικού Κόμματος, Φαμπιέν Ρουσέλ, ηττήθηκε στον πρώτο γύρο από έναν υποψήφιο του RN χωρίς προηγούμενη πολιτική εμπειρία. Την έδρα κατείχαν οι κομμουνιστές από το 1962.