Ο αντίκτυπος από την πρώτη επιστολή των υπογραφόντων στρατιωτικών που υποστήριζαν ότι «η Γαλλία βρίσκεται σε κίνδυνο» λόγω του ισλαμισμού και απειλούσαν εμμέσως πλην σαφώς με πραξικόπημα ήταν αρχικά μικρός στη χώρα.
Αλλά ακολούθησε σε διάστημα λίγων εβδομάδων και δεύτερο κείμενο στο υπερσυντηρητικό περιοδικό Valeurs Actuelles με θέμα την «επιβίωση της χώρας», που υπογράφτηκε αυτήν την φορά από εν ενεργεία στρατιωτικούς, προκαλώντας σάλο στη Γαλλία και ωθώντας αναλυτές να μιλούν για μια «πολιτικο-στρατιωτική» επιχείρηση, που θυμίζει περισσότερο ένα χτύπημα από την πλευρά της ακροδεξιάς ενόψει των προεδρικών εκλογών την άνοιξη του 2022.
Ο ρόλος της ακροδεξιάς
Όλα ξεκίνησαν από ένα πρώην στέλεχος το 1993 και 1994 του ακροδεξιού Εθνικού Μετώπου, τον πρώην λοχαγό της χωροφυλακής, που πέρασε και από το Πεζικό, Ζαν Πιερ Φαμπρ Μπερναντάκ. Ο 71χρονος ρωσόφωνος απόστρατος και συγγραφέας βιβλίων, όπως το «Οι Καταραμένοι στη Γαλλία», έστειλε μια επιστολή στον Εμανουέλ Μακρόν σημαίνοντας συναγερμό για την «αποσύνθεση», που πλήττει τη χώρα και υπαινισσόμενος ένα πραξικόπημα. Η επιστολή, που μιλά για «κρίσιμους καιρούς«» με τον «αντιρατσισμό να σπέρνει μίσος στις κοινότητες», για τον κίνδυνο από τον «ισλαμισμό» και τις «ορδές από τα προάστια», που κατοικούνται κυρίως από μετανάστες και που θα μπορούσαν να οδηγήσουν τη Γαλλία στην «καταστροφή» και κλιμακώνει τη δραματική περιγραφή της κατάστασης με μια, μάλλον πρόδηλη, έκκληση στους «εν ενεργεία συναδέλφους» για πραξικόπημα, εάν η κυβέρνηση δεν ενεργήσει., παρέμεινε εμπιστευτική μέχρι που ο παραλήπτης του βιβλίου του Φαμπρ Μπερναντάκ και δημοσιογράφος του Sud Radio, Αντρέ Μπερκόφ, -«τραμπιστή» τον αποκαλούν οι επικριτές του - αποφάσισε να οργανώσει μια συνέντευξη μέσω Skype μαζί του.
Πράγματι, στις 19 Απριλίου ο Φαμπρ Μπερναντάκ εμφανίστηκε στον σταθμό - που κατηγορείται ότι προωθεί την ατζέντα της ακροδεξιάς και θεωρίες συνωμοσίας – για να μιλήσει για την επιστολή του, που είχαν υπογράψει μέχρι τότε περίπου 500 απόστρατοι, ανάμεσά τους και δέκα ομοϊδεάτες του στρατηγοί, όπως ο Εμανουέλ ντε Ρισούφτς, με τον οποίο ο Φαμπρ Μπερνταντάκ είχε υπηρετήσει στο στρατό και ο οποίος είχε προειδοποιήσει για τον κίνδυνο «των πραγματικών γκέτο στα περίχωρα των πόλεων» της Γαλλίας προ δεκαπενταετίας. (Σημειωτέον ότι ο ντε Ρισούφτς είχε εγκαταλείψει τις ένοπλες δυνάμεις για να κάνει καριέρα στο χώρο των επιχειρήσεων - εντάχθηκε στο δυναμικό της GDF Suez -, ενώ το 2014 ήταν υποψήφιος στις δημοτικές εκλογές στο Grau-du-Roi στη λίστα του Μπερνάρ Λουσιανί, πρώην επικεφαλής της λίστας του ακροδεξιού Εθνικού Μετώπου).
Η Μαρίν Λεπέν έσπευσε να συνταχθεί με τους στρατιωτικούς
Λίγο μετά τη συνέντευξη στο Sud Radio ο «πατριώτης, μη φιλελεύθερος», όπως αυτοπροσδιορίζεται, που ένωσε τις δυνάμεις του με τα «Κίτρινα Γιλέκα», Φαμπρ Μπερναντάκ, επικοινώνησε με τη συντακτική ομάδα του Valeurs Actuelles και τους ενημέρωσε για την επιστολή του στον Μακρόν, την οποία το υπερσυντηρητικό περιοδικό δημοσίευσε στο πρωτοσέλιδό του της 15ης Απριλίου με τίτλο: «η αφύπνιση των ενόπλων δυνάμεων για να αποτραπεί η εξαφάνιση της Γαλλίας», κατηγορώντας τον Μακρόν ότι θέλει «να αλλάξει» τη χώρα, ότι είναι έτοιμος να αφήσει τους Γάλλους «να λιμοκτονήσουν».
Στις 21 Απριλίου – 60ή επέτειο του πραξικοπήματος των στρατηγών στο Αλγέρι κατά του Ντε Γκωλ – η επιστολή εμφανίζεται και στην ιστοσελίδα του περιοδικού και μερικές αργότερα η ηγέτης της γαλλικής ακροδεξιάς Μαρίν Λεπέν, έσπευσε να συγχαρεί τους στρατιωτικούς που υπογράφουν την επιστολή – απόστρατους και εν ενεργεία – για την «πρωτοβουλία» τους και να τους καλέσει να μετάσχουν στη μάχη του κόμματός της, του Εθνικού Συναγερμού, «σίγουρα πολιτική και ειρηνική, αλλά πάνω από όλα μάχη για τη Γαλλία»…
Ανησυχία στο στρατόπεδο του Μακρόν
Στο περιβάλλον του Μακρόν, που αρχικά θεώρησε ασήμαντη την επιστολή κάποιων «ογδοντάχρονων πρώην στρατηγών με παντόφλες», όπως έγραψε χαρακτηριστικά στο Τwitter η Γαλλίδα υπ. Άμυνας Φλοράνς Παρλί, άρχισαν να ανησυχούν καθώς το θέμα άρχισε να παίρνει ολοένα και πιο «εμπρηστική» διάσταση, ειδικά από τη στιγμή που ο επικεφαλής της «Ανυπότακτης Γαλλίας», ο νεοκομμουνιστής Ζαν Λυκ Μελανσόν έκανε λόγο για «απόπειρα πραξικοπήματος». Σύσσωμη η κυβέρνηση έστρεψε τα βέλη της στη Μαρίν Λεπέν με τον πρωθυπουργό Ζαν Καστέξ να μιλά «για πρωτοβουλία ενάντια σ’ όλες τις δημοκρατικές αρχές που ασπαζόμαστε και τιμούμε» και τον υπουργό Εσωτερικών Ζεράλντ Νταρμαμέν να θυμάται τον πατέρα της Λεπέν, Ζαν Μαρί Λεπέν, ο οποίος είχε ιδρύσει το Εθνικό Μέτωπο τη δεκαετία του ´60 με τη βοήθεια στρατηγών, οι οποίοι ήταν αντίθετοι με την τότε πολιτική του Ντε Γκωλ.
Μια δημοσκόπηση της Harris Interactive, που δόθηκε στη δημοσιότητα στις 29 Απριλίου, ήρθε να εντείνει ακόμη περισσότερο την ανησυχία στο στρατόπεδο Μακρόν, καθώς το 86% είπε ότι κατά τη γνώμη τους οι νόμοι της Γαλλικής Δημοκρατίας δεν εφαρμόζονται σ’ όλη την επικράτειά της, και σχεδόν ένας στους δύο Γάλλος δήλωσαν ότι χαιρετίζουν την παρέμβαση των στρατιωτικών. Σε μια άλλη δημοσκόπηση της Ipsos από τις 9 έως τις 15 Απριλίου το 60% των μελών της αστυνομίας και των ενόπλων δυνάμεων είπαν ότι σκέφτονται να ψηφίσουν την Λεπέν στον δεύτερο γύρο των προεδρικών του 2022.
Το δεύτερο κτύπημα
Μετά τον σάλο από την πρώτη επιστολή ακολούθησε και νέα, ενώ στα σκαριά, σύμφωνα με την Le Monde, βρίσκεται και τρίτη. Άγνωστο παραμένει πόση πραγματικά απήχηση έχουν οι απόψεις των υπογραφόντων στις ένοπλες δυνάμεις της Γαλλίας, τα ανώτερα κλιμάκια των οποίων στελεχώνονται ολοένα και περισσότερο τα τελευταία χρόνια από γυναίκες και μέλη με διαφορετική εθνοτική καταγωγή. Άλλωστε η δεύτερη επιστολή, φέρεται να υπεγράφη από εν ενεργεία στρατιωτικούς, αλλά δεν δόθηκαν στη δημοσιότητα τα ονόματά τους. Ο νυν αρχηγός του γενικού επιτελείου των ενόπλων δυνάμεων της χώρας, στρατηγός Φρανσουά Λεκουάντρ, είπε ότι οι δύο επιστολές υπερέβησαν σοβαρά τα εσκαμμένα όσον αφορά στις υποχρεώσεις του στρατού σε μια δημοκρατία, δηλαδή την ουδετερότητα και τη σιωπή. Και κάλεσε όσους ενέκριναν τη δεύτερη επιστολή να εγκαταλείψουν τις ένοπλες δυνάμεις και να ενταχθούν στην πολιτική.
Η σιωπή της μετριοπαθούς δεξιάς
Όμως, ακόμη ανησυχητικότερο είναι ότι ουδείς πολιτικός της μετριοπαθούς δεξιάς εξαπέλυσε σοβαρή επίθεση κατά των συντακτών των επιστολών. Κατηγόρησαν μεν τη συγκεκαλυμμένη απειλή ενός πραξικοπήματος, αλλά υιοθέτησαν το σκοτεινό «τραμπικό» πορτρέτο της «Γαλλίας του Μακρόν» το 2021, υποστηρίζοντας ότι το ουσιαστικό επιχείρημα στέκει, ότι η βία κλιμακώνεται στη χώρα, ότι τα προάστια έχουν μεταβληθεί σε μη προσπελάσιμες περιοχές, ότι χλευάζονται οι πατριωτικές ιδέες και κλιμακώνεται ο ρατσισμός κατά των λευκών. Κι όπως όλα τα λαϊκιστικά ψέμματα εμπεριέχουν και δόσεις αλήθειας. Τα τελευταία έξι χρόνια σημειώθηκαν πάνω από 30 ισλαμιστικές τρομοκρατικές επιθέσεις στη Γαλλία, σε κάποια από τα φτωχά προάστια η εγκληματικότητα είναι υψηλή. Ωστόσο, η μεγάλη πλειοψηφία των κατοίκων τους καθώς και των περίπου πέντε εκατ. μουσουλμάνων της Γαλλίας είναι σκληρά εργαζόμενοι, νομοταγείς πολίτες, και ο χαρακτηρισμός τους ως «ορδές», όπως κάνουν οι συντάκτες των επιστολών, συνιστά προσπάθεια πρόκλησης προβλημάτων, σχολιάζουν γαλλικά ΜΜΕ.
Όσον αφορά στο κύμα βίας στη Γαλλία; Το 2016, μια χρονιά προτού αναλάβει τα ηνία της ο Μακρόν, καταγράφηκαν 575.000 πράξεις φυσικής – μη ενδοοικογενειακής – βίας, αριθμός που έφθασε τις 693.000 προ τριετίας, αλλά που το 2008 επί προεδρίας Νικολά Σαρκοζί ήταν στις 875.000, πράγμα που σημαίνει ότι τα νούμερα ανεβοκατεβαίνουν και δεν υπάρχει «έκρηξη» βίας. Το έτερο μεγάλο ψέμα στην επιστολή των στρατιωτικών είναι ο ισχυρισμός ότι ο Μακρόν ευθύνεται για την «ένοχη σιωπή» απέναντι στην απειλή του ισλαμικού εξτρεμισμού, ο ίδιος Μακρόν που η γαλλική αριστερά τον κατηγορεί για «ισλαμοφοβία» και ορισμένα αμερικανικά ΜΜΕ για «ρατσισμό», λόγω του νόμου που πέρασε φέτος για την αντιμετώπιση του εξτρεμιστικού Ισλάμ στη Γαλλία. Οι συντάκτες των επιστολών υποστηρίζουν ότι η γαλλική δημοκρατία είναι εύθραυστη και θα πρέπει ίσως να παρέμβει ο στρατός για να τη σώσει, αλλά η πραγματική απειλή προέρχεται από τους ίδιους, τους υποστηρικτές τους, όπως η Μαρίν Λεπέν, αλλά και πολιτικούς της παραδοσιακής δεξιάς, που δεν τα καταδίκασαν ως «προεκλογικό πυροτέχνημα» της ακροδεξιάς.