Ο Μακρόν δέχεται σφοδρή κριτική για την απόφασή του να ανακοινώσει τη διάλυση της Εθνοσυνέλευσης και την προκήρυξη πρόωρων βουλευτικών εκλογών για τις 30/06 και τις 07/07, μετά τη συντριπτική νίκη του ακροδεξιού «Εθνικού Συναγερμού» στις ευρωεκλογές.
«Απόφαση υψηλού ρίσκου», «Σκληρό πόκερ από τον Πρόεδρο», «ο Μακρόν οδηγεί τη Γαλλία στο χάος» είναι μερικοί από τους δεκάδες επικριτικούς τίτλους γαλλικών αλλά και διεθνών ΜΜΕ.
Απόφαση υψηλού ρίσκου; Προφανώς ναι. Αλλά η Γαλλία είναι ήδη, από το βράδυ της 9ης Ιουνίου και μετά, μέσα σε μια άβυσσο και κανείς, και πρώτος και καλύτερος ο Γάλλος Πρόεδρος, δεν μπορεί να κάνει ότι δεν καταλαβαίνει. Η Λεπέν σάρωσε, με ποσοστό που κυμαίνεται κοντά στο 32%, η «Αναγέννηση» του Μακρόν κέρδισε οριακά τη δεύτερη θέση, με ποσοστό κοντά στο 15%, λιγότερο από μια μονάδα μπροστά από τους Σοσιαλιστές που ήρθαν τρίτοι.
Με απλά λόγια, από το βράδυ της 9ης Ιουνίου και μετά, η Γαλλία έχει καταστεί πρακτικά μια μη κυβερνήσιμη χώρα. Το κεντρώο κόμμα του Μακρόν, που ούτως ή άλλως δεν είχε πλειοψηφία στη Βουλή, θα ήταν πλέον αδύνατον να διαμορφώνει ad hoc κοινοβουλευτικές συγκλίσεις ώστε να εγκρίνονται και να υλοποιούνται νομοσχέδια και η όποια κυβέρνηση (μετά τον Ατάλ) θα ήταν σε ομηρία. Η Γαλλία θα έμπαινε σε μια παρατεταμένη κρίση και παράλυση, ανάμεσα στις μυλόπετρες της ακροδεξιάς και της ριζοσπαστικής αριστεράς της «Ανυπότακτης Γαλλίας». Και φυσικά, εκτός από την κυβερνητική παράλυση, εάν δεν αποφάσιζε να προκηρύξει πρόωρες εκλογές, η αναπόδραστη εξέλιξη θα ήταν να παραδοθούν τα κλειδιά του Μεγάρου των Ηλυσίων στην Μαρίν Λεπέν, στις προεδρικές εκλογές του 2027. Και σε αυτή την περίπτωση τα πράγματα θα ήταν πολύ πιο σοβαρά, γιατί στη Γαλλία ο Πρόεδρος έχει την πραγματική ισχύ και εξουσία.
Ο Μακρόν διανύει τη δεύτερη προεδρική θητεία του και δεν έχει δικαίωμα να είναι ξανά υποψήφιος το 2027. Στη διάρκεια της θητείας του έχει κατηγορηθεί συχνά, όχι πάντοτε άδικα, για αλαζονεία. Θα μπορούσε λοιπόν ωραιότατα να ερμηνεύσει το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών ως «μήνυμα προς την κυβέρνηση», ως «ψήφο διαμαρτυρίας» σε μια κάλπη εκ των πραγμάτων πιο χαλαρή, να υποσχεθεί κάποιες διορθωτικές κινήσεις και μέχρις εκεί. Κανείς δεν τον κουνάει από τον προεδρικό θώκο του τα επόμενα 2,5 χρόνια.
Η απόφαση της διάλυσης της Βουλής και η προκήρυξη πρόωρων εκλογών είναι ασφαλώς μια απόφαση υψηλού ρίσκου. Αλλά η αλήθεια είναι ότι «there was no alternative» για να θυμηθούμε την περίφημη φράση της Μάργκαρετ Θάτσερ.
Η ακροδεξιά στη Γαλλία ενισχύεται σταδιακά εδώ και πολλά χρόνια. Η αλλαγή ηγεσίας (και ονομασίας) στο κόμμα που ίδρυσε ο πατέρας της Μαρίν Λεπέν και η συστηματική της προσπάθεια να το «αποδαιμονοποιήσει» και να το «κανονικοποιήσει», σε συνδυασμό με την κρίση του παραδοσιακού πολιτικού συστήματος, τη φέρνουν προ των πυλών της εξουσίας.
Λίγες μέρες πριν από την πρώτη κάλπη οι Αγορές έχουν αρχίσει και στέλνουν στη Γαλλία τα δικά τους μηνύματα. Το κόστος δανεισμού, σε μια χώρα με υψηλό χρέος και υψηλό δημοσιονομικό έλλειμμα, έχει αρχίσει να παίρνει επικίνδυνα την ανιούσα. Όχι τόσο (ή μόνο) ως αποτέλεσμα της προκήρυξης πρόωρων εκλογών, αλλά ως αποτέλεσμα της θριαμβευτικής νίκης της ακροδεξιάς στην ευρωκάλπη της 9ης Ιουνίου. Που την φέρνει σε προοπτική εξουσίας έτσι κι αλλιώς και οι Αγορές αυτό το γνωρίζουν.
Καλύτερα λοιπόν να ξεκαθαρίσει η κατάσταση και οι Γάλλοι να αποφασίσουν τί θέλουν. Μπορεί να έχουν δίκιο για την αλαζονεία. Και σίγουρα υπήρξαν λάθη σοβαρά και μεγάλα στη διακυβέρνηση των τελευταίων ετών -ένα από τα πιο σημαντικά ήταν η αύξηση της φορολογίας στα καύσιμα που «γέννησε» το Κίνημα των Κίτρινων Γιλέκων.
Οι Γάλλοι θα πρέπει ωστόσο να προσέξουν πολύ να μην πέσουν στην παγίδα του λαϊκισμού και του «λεφτά υπάρχουν», που τους υπόσχονται τα δυο κυρίαρχα μπλοκ της εκλογικής αναμέτρησης: Ο «Εθνικός Συναγερμός» του Μπαρντελά αλλά και το «Λαϊκό Μέτωπο» που συγκροτήθηκε πρόσφατα, με ισχυρότερο βραχίονα το κόμμα του Μελανσόν, την «Ανυπότακτη Γαλλία».
Ναι, είναι προφανές ότι είναι άλλο πράγμα η ακροδεξιά και άλλο η ριζοσπαστική αριστερά. Και η διακριτότητα ανάμεσα στα κόμματα του δημοκρατικού τόξου και τα εκτός, πρέπει παντού και πάντοτε να περιφρουρείται.
Αλλά και ο λαϊκισμός, που παρεισφρέει δυστυχώς παντού,γιατί τα προβλήματα είναι δύσκολα και δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις, οδηγεί σε επικίνδυνες καταστάσεις. Εμείς, πάθαμε και (κάτι) μάθαμε. Παράδειγμα: την αποτυχία της μεταρρύθμισης του ασφαλιστικού, στις αρχές της δεκαετίας του 2000, την πληρώσαμε ακριβά, με μνημόνια και βαθιά και παρατεταμένη οικονομική και κοινωνική κρίση. Στη Γαλλία, που έγινε ο κακός χαμός όταν ο Μακρόν πέρασε τη μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού, ανεβάζοντας την ηλικία συνταξιοδότησης από τα 62 στα 64 χρόνια, το «Λαϊκό Μέτωπο», λόγω εμμονής του Μελανσόν, υπόσχεται στους ψηφοφόρους να την καταργήσει!
Στις 30/06 και στις 07/07 οι Γάλλοι θα πρέπει να αποφασίσουν ποιοι και πώς θα τους κυβερνήσουν. Ας προσπαθήσουν να το κάνουν με ορθολογισμό και όχι με το θυμικό. Και με την ευκαιρία, ας μελετήσουν λίγο και το «ελληνικό παράδειγμα».