Καθώς πλησιάζουν οι πρόωρες εκλογές η Γαλλία μπορεί να γίνει ακυβέρνητη χώρα, προειδοποιούν αναλυτές.
Μετά τον πρώτο γύρο των πρόωρων βουλευτικών εκλογών της Γαλλίας την Κυριακή 30 Ιουνίου, που πλησιάζει με γοργούς ρυθμούς, ο πολιτικός κόσμος κρατάει την ανάσα του γράφει η γαλλική Le Monde. Από τη μία πλευρά, ο Εμανουέλ Μακρόν διατηρεί την ελπίδα να ανακτήσει μια «κυβερνητική πλειοψηφία», παρά τη συντριβή του συνασπισμού του στις ευρωεκλογές της 9ης Ιουνίου. Από την άλλη πλευρά, το πολιτικό χάος που δημιουργήθηκε από τη διάλυση της γαλλικής εθνοσυνέλευσης, με την ακροδεξιά στο απόγειό της, απειλεί να καταλήξει σε θεσμική κρίση μετά τον δεύτερο γύρο των εκλογών, στις 7 Ιουλίου.
«Ποιος θα κυβερνήσει τη Γαλλία;»
«Ποιος θα κυβερνήσει τη Γαλλία;» Αυτό είναι το ερώτημα που θέτει ο Μακρόν σε μια ανοιχτή επιστολή προς τους Γάλλους, η οποία δημοσιεύθηκε την Κυριακή 23 Ιουνίου. Στην επιθυμία του να δραματοποιήσει την εκλογική την επικείμενη εκλογική αναμέτρηση, ο Μακρόν υποσχέθηκε ότι «ο τρόπος που κυβερνάμε πρέπει να αλλάξει βαθιά», ανεξάρτητα από την τύχη που μπορεί να του επιφυλάξουν οι ψηφοφόροι.
Σύμφωνα με διάφορες δημοσκοπήσεις, η Εθνική Συσπείρωση της Μαρίν Λεπέν διατηρεί την εκλογική της δυναμική από τις ευρωεκλογές, έχοντας συγκεντρώσει σχεδόν το 40% των ψήφων, μαζί με το κόμμα Reconquête, το κόμμα του ακροδεξιού Ερίκ Ζεμούρ. Η αριστερή συμμαχία του Νέου Λαϊκού Μετώπου βρίσκεται στο κατόπι του RN, ενώ το προεδρικό στρατόπεδο παραμένει στην μακρινή τρίτη θέση.
Μεταξύ του ακροδεξιού και του αριστερού μπλοκ, η Αναγέννηση του Μακρόν και οι σύμμαχοί της «τείνουν να μοιάζουν με αυτό που ήταν το MoDem (κεντρώο κόμμα) του Φρανσουά Μπαϊρού το 2007, μια κεντρώα δύναμη γύρω στο 15%, παγιδευμένη στο διπολο δεξιά-αριστερά», σημειώνει ο Jean-Yves Dormagen, καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Μονπελιέ, μιλώντας στη γαλλική εφημερίδα.
Παρόλο που εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικοί άγνωστοι παράγοντες (προσέλευση των ψηφοφόρων και το μέγεθος της αποχής, οι επαναληπτικές εκλογές και η παραδοσιακή συμμαχία του δημοκρατικού μετώπου έναντι της ακροδεξιάς), οι οποίοι θολώνουν όλες τις εκλογικές προβλέψεις, ένα στοιχείο ξεχωρίζει ως δεδομένο: Με την αδυναμία διάλυσης της Εθνοσυνέλευσης για ένα χρόνο, δηλαδή από τώρα μέχρι τον Ιούλιο του 2025, όπως ορίζει το γαλλικό σύνταγμα, το κέντρο βάρους της πενταετούς θητείας του Μακρόν θα μετατοπιστεί από τα Ηλύσια, στον πρωθυπουργό και στην γαλλική βουλή.
Μια σειρά από σενάρια που κάποτε φαίνονταν απίθανα, τώρα, ξαφνικά, φαίνονται αληθοφανή. «Τα τελευταία επτά χρόνια, ο Εμανουέλ Μακρόν υποτίμησε την κοινοβουλευτική διάσταση της Πέμπτης Δημοκρατίας», παρατήρησε ο Thomas Ehrhard, λέκτορας πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο Paris-II-Panthéon-Assas.
Το σενάριο της κυβέρνησης τεχνοκρατών στη Γαλλία
Τι θα συνέβαινε αν δεν προέκυπτε απόλυτη πλειοψηφία στην κάλπη το βράδυ της 7ης Ιουλίου; «Θα επικρατούσε χάος… Η πολιτική ακολουθία δεν θα επιλυθεί εντός του έτους», είπε ένα στέλεχος των Σοσιαλιστών στην εφημερίδα Le Figaro .
Το Politico, μάλιστα σε δημοσίευμά του κάνει μια υπόθεση εργασίας σε ένα φανταστικό σενάριο που θα μπορούσε να καταστήσει τη Γαλλία, κυβερνήσιμη αποφεύγοντας ένα πολιτικό χάος όπου καμία δύναμη δεν θα διαθέτει κοινοβουλευτική πλειοψηφία.
Σε αυτό το σενάριο, το Politico, βλέπει ως μια πιθανή λύση για την αντιμετώπιση μιας θεσμικής κρίσης στο Παρίσι, την συγκρότηση μιας κυβέρνησης τεχνοκρατών.
Γράφει: «Πρόκειται, φυσικά, για φαντασία … αλλά όχι τόσο ευφάνταστη. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι καμία πολιτική ομάδα δεν θα εξασφαλίσει την πλειοψηφία στις εκλογές των δύο γύρων στις 30 Ιουνίου και στις 7 Ιουλίου και οι φόβοι αυξάνονται ότι η γαλλική οικονομία θα κάνει βουτιά αν οι φιλελεύθεροι κεντρώοι του Μακρόν καταρρεύσουν, συμπιεσμένοι από την αριστερά και την ακροδεξιά».
«Η προσέλκυση της Γαλλίδας επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Κριστίν Λαγκάρντ στην κόλαση του Παρισιού μπορεί να φαίνεται σήμερα τραβηγμένη, αλλά οι γαλλικοί πολιτικοί κύκλοι συζητούν ήδη το ενδεχόμενο να διοριστούν τεχνοκράτες για να ηγηθούν της χώρας», αναφέρει.
«Μια από τις λύσεις θα μπορούσε να είναι ο διορισμός μιας κυβέρνησης εμπειρογνωμόνων που θα μπορούσε να κρατήσει για ένα χρόνο περίπου», δήλωσε στο Politico ο ειδικός στο δημόσιο δίκαιο Ερίκ Λαντό, ο οποίος ανέφερε ως πιθανούς υποψηφίους τον πρώην πρόεδρο της ΕΚΤ Ζαν-Κλοντ Τρισέ ή τη Λαγκάρντ.
Κυβέρνηση συνασπισμού από όλο το πολιτικό φάσμα
«Ο Μακρόν και οι σύμμαχοί του έχουν επίσης διατυπώσει την ιδέα της οικοδόμησης ενός ευρύ συνασπισμού που θα περιλαμβάνει μετριοπαθείς βουλευτές από την αριστερά και τη δεξιά - αλλά αυτό είναι απίθανο σε ένα τόσο πικρά πολωμένο πολιτικό τοπίο, και το νομοθετικό σώμα θα μπορούσε αντ' αυτού να καταλήξει παραλυμένο», συνεχίζει το Politico.
«Η Γαλλία δεν εφαρμόζει κυβερνήσεις συνασπισμού, εκτός αν πρόκειται για συνασπισμούς όπου όλα τα κόμματα βρίσκονται στην ίδια πλευρά του πολιτικού φάσματος», δήλωσε η καθηγήτρια γαλλικού συνταγματικού δικαίου Lauréline Fontaine.
Το πολιτικό έθιμο υπαγορεύει ότι ο πρόεδρος πρέπει να επιλέγει πρωθυπουργό από το κόμμα ή τον συνασπισμό με τις περισσότερες έδρες στο κοινοβούλιο. Με την ακροδεξιά να προβλέπεται να λάβει το μεγαλύτερο ποσοστό εδρών στην Εθνοσυνέλευση, ο Μακρόν μπορεί να αναγκαστεί, έστω και απρόθυμα, να αξιοποιήσει τον ηγέτη της, Ζορνταν Μπαρντελά για να σχηματίσει νέα κυβέρνηση. Αλλά παραμένει ασαφές αν ο 28χρονος θα δεχόταν να κυβερνήσει χωρίς απόλυτη πλειοψηφία.
Εάν ο Μπαρντελά γίνει ο πρώτος ακροδεξιός πρωθυπουργός της Γαλλίας χωρίς κοινοβουλευτική πλειοψηφία, τα κόμματα της αντιπολίτευσης θα μπορούσαν εύκολα να συνασπιστούν για να περάσουν ψήφο δυσπιστίας και να ανατρέψουν την κυβέρνηση, σημειώνεται.
Από την άλλη πλευρά, αν η Αριστερά έρθει πρώτη, μπορεί να μην μπορέσει να σχηματίσει κυβέρνηση μειοψηφίας. Ενώ τα τέσσερα κύρια αριστερά κόμματα στη Γαλλία κατάφεραν να ενωθούν τις ημέρες μετά την απόφαση-σοκ του Μακρόν να προκηρύξει πρόωρες εκλογές, η συμμαχία τους παραμένει εύθραυστη και επιρρεπής σε εσωτερικές διαμάχες, καθιστώντας τη σταθερή διακυβέρνηση μια απίθανη προοπτική.
Οι επιλογές του Μακρόν
Παρά την ταραχώδη πολιτική της, η Γαλλία έχει ιστορικό ισχυρών κυβερνήσεων και θα εισερχόταν σε αχαρτογράφητο έδαφος αν ο Μακρόν δεν μπορούσε να βρει έναν πρωθυπουργό που θα μπορούσε να παραμείνει στη θέση του. Εξ ου και οι εικασίες ότι ίσως χρειαστεί να καταφύγει στο διορισμό κυβέρνησης τεχνοκρατών.
Εκτός από τους επικεφαλής της ΕΚΤ Τρισέ και Λαγκάρντ, ο Γάλλος πρόεδρος θα μπορούσε επίσης να εξετάσει το ενδεχόμενο διορισμού ενός κοινοβουλευτικού μεγαλοστελέχους, όπως ο κεντρώος βουλευτής της αντιπολίτευσης Σαρλ ντε Κουρσόν, εγγονός Γάλλων ηρώων πολέμου που βοήθησε την αντίσταση κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και είναι δημοφιλής στην αριστερά και τη δεξιά, δήλωσε ο πολιτικός αναλυτής Μπενζαμέν Μορέλ στη Figaro.
Ωστόσο τονίζεται ότι η πολιτική αβεβαιότητα θα μπορούσε να αποδειχθεί πιο επικίνδυνη όταν πρόκειται για τον κρατικό προϋπολογισμό - ένα σημείο «ανάφλεξης» για τις διεθνείς αγορές, δεδομένου ότι προκαλεί ήδη ανησυχία η γαλλική οικονομία όσον αφορά το χρέος και τα δημόσια οικονομικά της χώρας.
Εάν ο προϋπολογισμός δεν συμφωνηθεί εγκαίρως, η κυβέρνηση μπορεί να τον εφαρμόσει με διάταγμα, για να διατηρήσει τις δημόσιες υπηρεσίες χωρίς κοινοβουλευτική έγκριση. Αλλά χωρίς πολιτική νομιμοποίηση, μια τεχνοκρατική κυβέρνηση θα ήταν πρακτικά αδύνατο να εφαρμόσει κρίσιμες μεταρρυθμίσεις ή να προβεί σε περικοπές στον προϋπολογισμό.
Ο γαλλικός Τύπος εξετάζει όλο το φάσμα των προεδρικών εξουσιών, συμπεριλαμβανομένων των «εξαιρετικών εξουσιών» που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε περίπτωση θεσμικής κρίσης - η οποία θα μπορούσε να περιλαμβάνει μαζικές αναταραχές μετά από εκλογές, επισημαίνει το Politico.