Σε μια ερημική περιοχή στους πρόποδες των Πυρηναίων στη Γαλλία, που διαρρέει ο ποταμός Οντ, ζούσε επί έξι ολόκληρα χρόνια ο Βρετανός έφηβος Άλεξ Μπάτι, που τον είχε απαγάγει η μητέρα του για να ζήσουν σε μια «πνευματική κοινότητα».
Το θρίλερ της εξαφάνισης του 17χρονου, η τύχη του οποίου αγνοείτο από το 2017, όταν πήγε για διακοπές με τη μητέρα του και τον παππού του, έλαβε τέλος προ ημερών, όταν ο έφηβος βγήκε από το πέπλο ομίχλης που σκεπάζει το βουνό και μετά από τετραήμερη πεζοπορία εμφανίστηκε στα στενοσόκακα της πόλης Κιλάν, όπου τον εντόπισε, στις 3 τα ξημερώματα της Τετάρτης, ένας νεαρός διανομέας που τον μετέφερε στο αστυνομικό τμήμα του Σεν Φελίξ Λοραγκέ.
Τα πρώτα λόγια που είπε ο Άλεξ στον οδηγό που τον παρέλαβε στην άκρη του δρόμου ήταν: «Η μητέρα μου με απήγαγε όταν ήμουν 11 χρόνων».
Το καταφύγιο των «νομάδων»
Στην ευρύτερη περιοχή γύρω από το Κιλάν στη νοτιοδυτική Γαλλία ζουν κοινότητες νομάδων και μέλη αιρέσεων από διάφορες χώρες που εγκατέλειψαν αυτό που οι περισσότεροι αποκαλούν «φυσιολογική ζωή», . «Πολλοί τους θεωρούν παραβάτες, ότι “φτιάχνονται” με ναρκωτικά. Αλλά ναρκωτικά βρίσκεις παντού», λέει στο BBC η συνταξιούχος Μαρτίν Βενσάν, ιδιοκτήτρια μιας κρεπερί στην πόλη.
Εδώ και δεκαετίες η πύλη αυτή των Πυρηναίων προσφέρει έναν εναλλακτικό τρόπο ζωής σε αυτούς που τον αναζητούν, όπως η μητέρα του Βρετανού εφήβου από τη βορειοδυτική Αγγλία, που εγκαταστάθηκε εκεί μαζί με τον γιο της επί τουλάχιστον δύο χρόνια. Ορισμένες από τις κοινότητες σε αυτή τη γωνιά της Γαλλίας έχουν θρησκευτικές ρίζες, άλλες διψούν για «πνευματική» διαφώτιση κι υπάρχουν και τα καταφύγια γιόγκα. «Υπάρχουν τόσο διαφορετικοί άνθρωποι εδώ πέρα», είπε στο βρετανικό δίκτυο η 26χρονη Άγκαθι. «Εγώ ζω σε απόσταση περίπου 20 χλμ από εδώ, μέσα στο δάσος με το ποτάμι. Ανάβω φωτιά και συντηρούμαι από τον κήπο μου», λέει.
Με τόσους Γερμανούς, Ισπανούς και Βρετανούς να πηγαινοέρχονται στο καταφύγιο αυτό των νομάδων η Άγκαθι δεν εξεπλάγη που ο έφηβος Άλεξ ζούσε εκεί με τη μητέρα και τον παππού του. «Εδώ η φύση είναι άγρια. Οι άνθρωποι μοιράζονται τα πάντα. Είναι ανοικτόμυαλοι, έχουν ελεύθερο πνεύμα. Επιλέγουν να ζουν όσο το δυνατόν απλούστερα. Και πράγματι μπορείς να ζήσεις μακριά απ΄όλα, από τον έξω κόσμο», συμπληρώνει.
Στην κοινότητα τους δεν έχουν καταστήματα, ηλεκτρισμό ή ό,τι άλλο θα θεωρούσαν οι περισσότεροι από εμάς υπεραπαραίτητο για την επιβίωση. «Αυτό είναι το δικό μου όραμα της ευτυχίας, αλλά δεν ταιριάζει σε όλους», παραδέχεται η Άγκαθι.
Το «εναλλακτικό σχολείο»
Οι θερμοκρασίες στην κοιλάδα του Οντ κυμαίνονται γύρω στο μηδέν, αλλά πολλοί από τους «νομάδες» απολαμβάνουν σχεδόν γυμνοί το μπάνιο τους σε ένα ρυάκι. «Η Αγία Μαγδαληνή έκανε το μπάνιο της εδώ πέρα», λέει μια γυναίκα στον δημοσιογράφο Νικ Μπικ του BBC. «Μπείτε στο νερό και θα βρείτε την απάντηση σε όλες τις ερωτήσεις σας».
Όπως εξηγεί η 32χρονη “Plume” («Φτερό» είναι το παρατσούκλι της) είναι μητέρα ενός εννιάχρονου αγοριού, που όπως και ο Βρετανός έφηβος, έχει χρόνια να πάει στο σχολείο. «Του κάνω ιδιαίτερα μαθήματα, αλλά η φετινή είναι η πρώτη του χρονιά στο σχολείο, γιατί πρόκειται για ένα εναλλακτικό σχολείο. Διδάσκονται τα βασικά μαθήματα, αλλά και πολύτιμες γνώσεις για την επιβίωση στη φύση, το κτίσιμο καλύβων, μεταλλουργία, πράγματα που χρειάζεται η κοινωνία καθώς επιστρέφουμε στα βασικά». Για την ίδια δεν υπάρχουν δύο παράλληλοι κόσμοι, αλλά «μόνον ένας, που αλλάζει. Υπάρχουν πράγματα από τα οποία απομακρυνθήκαμε, αλλά τώρα επιστρέφουμε σε αυτά», λέει.
Η οδύσσεια του Άλεξ
Οι γαλλικές Αρχές στην Τουλούζη - την τέταρτη μεγαλύτερη πόλη της Γαλλίας και σύμβολο του εκσυγχρονισμού που αποφεύγουν συστηματικά πολλές κοινότητες στα Πυρηναία – λένε ότι ο Βρετανός έφηβος δεν υπέστη σωματική κακοποίηση όλα αυτά τα χρόνια της διαμονής του στα βουνά της νοτιοδυτικής Γαλλίας.
Σύμφωνα με τον εισαγγελέα δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι ο Άλεξ ζούσε πιασμένος στα βρόχια κάποιας αίρεσης, αλλά θα χρειαστεί χρόνος για να εκτιμηθούν οι ψυχολογικές επιπτώσεις από τη διαμονή του μακριά από τον πολιτισμό. Πολλοί ανησυχούν ότι δεν είναι λίγοι εκείνοι απ’ τους νομάδες ζουν απομονωμένοι στα βουνά υφίστανται σχετικά γρήγορα πλύση εγκεφάλου και διαχωρίζονται από τις οικογένειές τους και την πραγματικότητα.
«Έχουμε ταυτοποιήσει αυτό που αποκαλούμε τριπλή ρήξη: ρήξη με την οικογένεια, με τους κοινωνικούς δεσμούς, με την κοινωνία», λέει στο βρετανικό δίκτυο η Κάθριν Κατζ, η οποία στηρίζει οικογένειες, μέλη των οποίων έχουν ενταχθεί σε αιρέσεις. Η οργάνωσή της, η «Εθνική Ομοσπονδία Ενώσεων για την Προάσπιση Οικογενειών και Ατόμων (UNADFI), που ταυτοποιεί και συνδράμει θύματα αιρέσεων, ιδρύθηκε πριν από περίπου μισό αιώνα και χρηματοδοτείται από το γαλλικό κράτος. Η Κατζ φοβάται ότι ο Άλεξ έχει ήδη υποστεί τραύματα λόγω της απομάκρυνσής του από τον τρόπο ζωής που γνώριζε στην ιδιαίτερα πατρίδα του, το Όλνταμ της Αγγλίας.
«Το γεγονός ότι ο δεν πήγαινε σχολείο συνιστά κοινωνική ρήξη: καμία επαφή με παιδιά και καθηγητές», λέει. Αλλά το μεγαλύτερο τραύμα για τον 17χρονο έφηβο ήταν o χωρισμός του από την αγαπημένη του γιαγιά, που είχε την επιμέλειά του. Σ’ αυτήν άλλωστε έστειλε το πρώτο μήνυμα όταν κατέβηκε από τα βουνά έχοντας μαζί του μόνο ένα σκέιτμπορντ και 100 ευρώ μετρητά.
«Γεια σου, γιαγιά, είμαι ο Άλεξ», της έγραψε. «Βρίσκομαι στη Γαλλία, στην Τουλούζη. Ελπίζω να λάβεις το μήνυμα αυτό. Σ’ αγαπώ! Θέλω να γυρίσω σπίτι»…
Ο Άλεξ θα επαναπατριστεί αυτό το Σαββατοκύριακο και θα επανενωθεί με τη γιαγιά του σήμερα ή την Κυριακή, ανακοίνωσε η εισαγγελία της Τουλούζης.
«Θα τον παραδώσουμε στη γιαγιά του, από την πλευρά της μητέρας του, αύριο ή το αργότερο την Κυριακή», είπε ο αντεισαγγελέας Αντουάν Λερούα, ο οποίος ήρθε σε επαφή με τον πρεσβευτή της Βρετανίας στη Γαλλία για να οργανωθεί ο επαναπατρισμός του 17χρονου.